Hoeveel mensen werken er in cruciale beroepen?

Op basis van de Enquête Beroepsbevolking heeft het CBS begin 2020 een indicatie gegeven van het aantal werkenden in een beroep dat door de Rijksoverheid als cruciaal is aangemerkt. Scholen en kinderdagverblijven werden in april 2020 gesloten als maatregel tegen de verspreiding van het coronavirus. Ouders en verzorgers met een cruciaal beroep konden rekenen op kinderopvang zodat ze konden blijven werken. Omdat de beroepsgroepen in de Enquête Beroepsbevolking niet precies aansloten bij de lijst van de Rijksoverheid was dit een grove benadering. Op basis hiervan kwam toen het aantal mensen dat werkt in een cruciaal beroep uit op 3,1 miljoen in het vierde kwartaal van 2019.

Het CBS heeft deze lijst nogmaals bekeken en gereviseerd. Op basis van deze gereviseerde versie waren er ruim 3,2 miljoen personen met cruciaal werk in het vierde kwartaal van 2019. Hieronder worden de verschillen tussen de oorspronkelijke en de gereviseerde versie toegelicht. Overigens blijft dit wel een benadering. 

Verschillen met eerdere versie cruciaal werk

In de gereviseerde versie van cruciale beroepen wordt nu ook gebruik gemaakt van informatie over de bedrijfstak waar mensen werken. Zo worden bijvoorbeeld in de gereviseerde versie vrijwel alle werkenden in de zorg meegenomen. Dat wil zeggen, mensen die werkzaam zijn in bedrijfstakken met de Sbi-code 86 (gezondheidszorg) en 87 (verpleging met overnachting) worden in zijn geheel als cruciaal beschouwd. Daardoor worden bijvoorbeeld mensen met administratieve beroepen in de bedrijfstak zorg nu wel meegenomen.

Daarnaast wordt gebruik gemaakt van de meeste gedetailleerde classificatie van beroepen, ISCO 2008. De ISCO 2008 maakt onderscheid in ruim 400 verschillende beroepen. Eerder werd bij de bepaling van cruciale beroepen alleen de indeling van beroepsgroepen van de BRC 2014 gebruikt, deze onderscheidt 114 verschillende beroepen. Door de ISCO te gebruiken wordt het mogelijk om binnen deze 114 beroepsgroepen nader te specificeren.

Een voorbeeld hiervan is de beroepsgroep vuilnisophalers en dagbladenbezorgers. Deze werd in de oorspronkelijke versie als geheel opgenomen als cruciaal beroep, omdat vervoer van afval en vuilnis door de Rijksoverheid als cruciaal werden gekenmerkt. Maar deze beroepsgroep bevatte bijvoorbeeld ook meteropnemers. Met behulp van de ISCO-indeling van beroepen kan nu binnen deze beroepsgroep worden gespecificeerd naar wel- en niet-cruciale beroepen, waarbij alleen de vuilnisophaler en vuilnissorteerders zijn meegenomen. Dit heeft tot gevolg dat in de gereviseerde versie meestal niet de gehele beroepsgroep maar een deel hiervan wordt meegenomen als cruciaal. In figuur 1 is per beroepsklasse weergegeven welk deel cruciaal werk verricht.

Gereviseerde versie cruciaal werk: 3,2 miljoen mensen met cruciaal werk

Op basis van deze gereviseerde versie waren er in het vierde kwartaal van 2019 120 duizend meer mensen met een cruciaal beroep dan in de oorspronkelijk versie. In tabel 2 in de staan de beroepen die cruciaal zijn volgens de oorspronkelijke en gereviseerde versie. In tabel 1 staat een ingedikte versie van beroepsgroepen vermeldt, de beroepsklassen. Verder laat tabel 3 stap voor stap zien welke keuzes er zijn gemaakt om te komen tot de gereviseerde aantallen en geeft de aantallen personen met een cruciaal beroep na elke stap.

Bij stap 1 in tabel 3 gaat het om de eerder genoemde bedrijfstak zorg, die nu vrijwel geheel wordt toegevoegd aan cruciaal werk. Een groot deel van de werkenden in de zorg werd in de oorspronkelijke versie al meegenomen, maar nu wordt ook het ondersteunend personeel in de bedrijfstak zorg, zoals schoonmakers en administratief medewerkers, meegenomen als cruciaal werk. Hierdoor stijgt het aantal mensen met cruciaal werk met ongeveer 250 duizend. Overigens worden in stap 2 op basis van de ISCO een aantal zorg- en welzijn beroepen, zoals dierenartsen weggelaten, waardoor het aantal personen met cruciaal werk weer wat daalt.

In stap 4 worden landbouw- en veeteeltberoepen op basis van de ISCO toegevoegd en de transportplanner en logistiek medewerkers op basis van de BRC. Deze beroepen behoren tot de voedselketen, en worden daarom door de Rijksoverheid als cruciaal bestempeld. Hiermee neemt in stap 4 het aantal mensen met cruciaal werk toe, met 360 duizend toe. In stap 5 daalt het aantal mensen met cruciaal werk met ruim 400 duizend. Eerder werd iedereen met werk in de detailhandel meegenomen. Maar alleen personen die in supermarkten, apotheken en drogisterijen werken, worden als cruciaal beschouwd, de overige detailhandel niet. Dat is nu aangepast.

Het CBS publiceert ook andere cijfers over de arbeidspositie van medisch geschoolden op basis van registerdata. Hiernaast publiceert DUO data over onderwijspersoneel, deze gegevens worden aan DUO aangeleverd door schoolbesturen. Deze cijfers komen door verschillen in detailniveau en onderzoeksmethode niet precies overeen met de hier gepresenteerde cijfers uit de Enquête Beroepsbevolking.