Hoe beïnvloedt de coronacrisis het betaalgedrag?

De coronacrisis heeft invloed gehad op de betalingsmogelijkheden en het betaalgedrag. Er was voor 2020 al een verschuiving van offline naar onlinebestedingen te zien, en die is door de coronacrisis enigszins versterkt. Door een samenwerking met de Betaalvereniging Nederland en Currence kan het CBS dit laten zien aan de hand van de betaalstromen via iDEAL (vooral onlinebetalingen) en PIN (vooral offlinebetalingen). Met deze data kan ook worden gevolgd in hoeverre met het opheffen van de coronamaatregelen deze verschuiving verder doorzet of juist afzwakt.

Verschuiving offline naar online versterkt tijdens de coronacrisis

Voor de coronacrisis was al sprake van een langzame maar gestage verschuiving van offlinebetalingen naar online. In januari en februari 2020 lag de groei van het aantal iDEAL-betalingen iets hoger dan die van PIN-transacties.

In de eerste gedeeltelijke lockdown (vanaf 16 maart 2020) werd die verschuiving versterkt: de groei van het aantal iDEAL-betalingen versnelde, die van PIN-transacties zakte juist in. In april 2020 werd zelfs minder vaak gepind dan een jaar eerder. In de tweede lockdown (laatste maanden van 2020 en eerste maanden van 2021) kromp het aantal PIN-transacties zes maanden achtereen. Bij het aantal iDEAL-transacties was in die periode juist een versnelde groei te zien, van soms meer dan vijftig procent in vergelijking met een jaar eerder. De verschuiving van offline- naar onlinebetalingen ging toen dus nog sneller.

Vanaf april 2021 groeide het aantal iDEAL-betalingen met een lager tempo, terwijl bij de PIN-transacties weer sprake was van een bescheiden groei. De verschuiving zette dus door, maar in een lager tempo. In aantallen blijft het aantal PIN-transacties nog wel hoger dan het aantal iDEAL-betalingen. Eind 2021 stonden tegenover iedere iDEAL-betaling 3,6 PIN-transacties. In januari 2020 was dat nog 5,9, waaruit de omvang van de verschuiving van offline naar online duidelijk blijkt.

Begin 2022: kentering te zien na einde coronamaatregelen?

In de eerste maanden van 2022 werden de coronamaatregelen uiteindelijk allemaal afgeschaft. In de cijfers over betaalgegevens lijkt in deze periode een kentering te zien: het aantal PIN-transacties groeide in maart harder dan het aantal iDEAL-transacties. Er vond dus een verschuiving van online naar offline plaats die duurde tot en met mei 2022.

Na mei liggen de groeicijfers van het aantal PIN-transacties en het aantal iDEAL-transacties in de meeste maanden dicht bij elkaar en lijkt er eerder sprake van een stabilisatie in de verhouding PIN/iDEAL.