In het afgelopen jaar nam bijna 71 procent van de bedrijven digitaliseringsinitiatieven. Een hogere productiviteit en efficiëntiewinst is de vaakst genoemde reden om verder te digitaliseren. Ruim de helft van deze bedrijven ondervond hierbij geen belemmeringen zoals te hoge kosten of een gebrek aan deskundig personeel. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers uit de Conjunctuurenquête Nederland.
Voor dit onderzoek zijn in augustus 2023 vragen over digitalisering gesteld aan bedrijven met vijf of meer werkzame personen in de industrie, detailhandel en diensten. Digitalisering is het gebruiken van informatie- en communicatietechnologieën (ICT) en/of digitale technologieën.
Ruim 4 op de 10 bedrijven ervaren (zeer) positieve impact van digitalisering
Niet voor alle bedrijven heeft digitalisering evenveel impact. Ruim een kwart van de bedrijven gaf aan geen of nauwelijks impact te merken van het toegenomen gebruik van informatie- en communicatietechnologieën. Ruim 42 procent van alle ondervraagde bedrijven ervaarde de afgelopen 12 maanden een positieve impact van digitalisering op de groei en ontwikkeling. Bijna 30 procent van de bedrijven ondernam in het afgelopen jaar geen digitaliseringsinitiatieven.
Impact digitaliseringsinitiatieven in de afgelopen 12 maanden
Aanzienlijk positieve impact (% bedrijven)
Enigszins positieve impact (% bedrijven)
Geen of nauwelijks merkbare impact (% bedrijven)
Negatieve impact (% bedrijven)
Geen digitaliseringsinitiatieven ondernomen (% bedrijven)
Totaal
8,6
34,1
26,8
1,0
29,5
Bedrijfstak
Detailhandel (niet in auto's)
8,8
43,9
20,8
1,6
24,9
Verhuur en handel van onroerend goed
8,6
42,1
25,6
2,0
21,7
Informatie en communicatie
16,6
31,5
28,2
0,7
23,0
Vervoer en opslag
5,5
42,5
24,5
0,9
26,6
Zakelijke dienstverlening
10,1
34,1
24,4
0,9
30,5
Autohandel en -reparatie
6,3
33,7
20,9
3,7
35,4
Industrie
6,7
31,8
36,0
0,7
24,8
Cultuur, sport en recreatie
5,7
31,0
26,0
0,0
37,3
Overige dienstverlening
6,2
20,5
29,2
2,3
41,8
Horeca
7,1
17,4
23,0
0,0
52,5
Bedrijfsgrootte
5 tot 50 werkzame personen
6,8
18,9
26,7
1,0
46,6
50 tot 250 werkzame personen
9,7
31,4
30,9
0,9
27,1
250 of meer werkzame personen
9,7
50,8
24,0
1,0
14,5
Impact digitaliseringsinitiatieven in de afgelopen 12 maanden
Aanzienlijk positieve impact (% bedrijven)
Enigszins positieve impact (% bedrijven)
Geen of nauwelijks merkbare impact (% bedrijven)
Negatieve impact (% bedrijven)
Geen digitaliseringsinitiatieven ondernomen (% bedrijven)
Totaal
8,6
34,1
26,8
1,0
29,5
Bedrijfstak
Detailhandel (niet in auto's)
8,8
43,9
20,8
1,6
24,9
Verhuur en handel van onroerend goed
8,6
42,1
25,6
2,0
21,7
Informatie en communicatie
16,6
31,5
28,2
0,7
23,0
Vervoer en opslag
5,5
42,5
24,5
0,9
26,6
Zakelijke dienstverlening
10,1
34,1
24,4
0,9
30,5
Autohandel en -reparatie
6,3
33,7
20,9
3,7
35,4
Industrie
6,7
31,8
36,0
0,7
24,8
Cultuur, sport en recreatie
5,7
31,0
26,0
0,0
37,3
Overige dienstverlening
6,2
20,5
29,2
2,3
41,8
Horeca
7,1
17,4
23,0
0,0
52,5
Bedrijfsgrootte
5 tot 50 werkzame personen
6,8
18,9
26,7
1,0
46,6
50 tot 250 werkzame personen
9,7
31,4
30,9
0,9
27,1
250 of meer werkzame personen
9,7
50,8
24,0
1,0
14,5
Bedrijven in detailhandel het vaakst positief
Van de detailhandelaren gaf 53 procent aan dat digitalisering in de afgelopen 12 maanden een (aanzienlijk) positieve impact had op de groei of ontwikkeling van het bedrijf. Dit is het hoogste percentage van alle onderzochte bedrijfstakken.
In de informatie en communicatie was het percentage iets lager (48 procent), maar gaf 17 procent van de bedrijven aan aanzienlijke positieve impact te ervaren door digitalisering. Ook in de zakelijke dienstverlening (10 procent) was de groep bedrijven die aanzienlijke impact ervaarden relatief groot.
In de horeca speelde digitalisering het afgelopen jaar de kleinste rol. Meer dan de helft van de horecaondernemers nam geen initiatieven om te digitaliseren.
Grote bedrijven digitaliseren vaker dan kleine
Digitalisering had vaker positieve impact op de groei en ontwikkeling van grote bedrijven dan op kleine bedrijven. Ruim 6 op de 10 grote bedrijven (met meer dan 250 werkzame personen) zagen enigszins positieve of aanzienlijk positieve impact. Dit gold voor ruim een kwart van de kleine bedrijven (5 tot 50 werkzame personen). Wel heeft een aanzienlijk groter deel van deze kleine bedrijven geen digitaliseringsinitiatieven ondernomen.
Verhogen productiviteit belangrijkste reden om verder te digitaliseren
Voor ruim 4 op de 10 bedrijven is het verhogen van de efficiëntie of productiviteit de belangrijkste reden om verder te digitaliseren. 8 procent van de bedrijven zet ICT vooral in voor het verbeteren van de klantervaring. Dit geldt vooral voor bedrijven in de verhuur en handel in onroerend goed (23 procent). Ook het verbeteren van toegang tot informatie voor bijvoorbeeld besluitvorming was in deze bedrijfstak een relatief vaak genoemde reden (15 procent). Gemiddeld gaf 6 procent van alle bedrijven dit als belangrijkste reden om verder te digitaliseren.
Ruim een derde van de bedrijven zegt geen verdere digitalisering toe te gaan passen. Dit geldt vooral voor kleine bedrijven (56 procent).
Belangrijkste reden om verder te digitaliseren
Reden
Bedrijven (% bedrijven)
Verbetering efficiëntie/productiviteit van onze werkzaamheden
41,4
Verbeterde klantervaring
7,6
Vergroten of beter bereiken van afzetmarkt en klanten
6,2
Verbeterde toegang tot informatie voor bijvoorbeeld besluitvorming
5,8
Een nieuwe dienst of nieuw product ontwikkelen
3,3
Anders
1,4
N.v.t., ons bedrijf hoeft geen verdere digitale technologieën toe te passen
34,3
Belangrijkste reden om verder te digitaliseren
Reden
Bedrijven (% bedrijven)
Verbetering efficiëntie/productiviteit van onze werkzaamheden
41,4
Verbeterde klantervaring
7,6
Vergroten of beter bereiken van afzetmarkt en klanten
6,2
Verbeterde toegang tot informatie voor bijvoorbeeld besluitvorming
5,8
Een nieuwe dienst of nieuw product ontwikkelen
3,3
Anders
1,4
N.v.t., ons bedrijf hoeft geen verdere digitale technologieën toe te passen
34,3
Tekort aan personeel belangrijkste belemmering bij digitalisering
Voor 16 procent van de bedrijven gold dat een tekort aan vaardig of deskundig personeel binnen het bedrijf de belangrijkste belemmering was bij het digitaliseren. Vooral bedrijven in de verhuur en handel in onroerend goed (32 procent) gaven dit aan. Ook hoge kosten vormden relatief vaak een obstakel voor bedrijven (14 procent). Van alle bedrijven ervaarde echter meer dan de helft geen belemmeringen bij het digitaliseren van het bedrijf (57 procent).
Belemmeringen bij digitaliseren van bedrijf
We ervaren geen belemmeringen (% bedrijven)
We weten niet hoe we (nog meer) kunnen digitaliseren (% bedrijven)
Te hoge kosten (% bedrijven)
Tekort aan vaardig of deskundig personeel binnen ons bedrijf om digitalisering te realiseren (% bedrijven)
Onzekerheid over de beveiliging en privacy van digitale systemen en gegevens (% bedrijven)
Het levert voor ons bedrijf te weinig voordeel op (bijv. competitief of financieel) (% bedrijven)
Anders (% bedrijven)
Totaal
56,6
2,1
13,8
15,8
1,9
3,7
6,1
Bedrijfstak
Horeca
67,3
2,7
10,9
6,4
0,6
9,3
2,8
Informatie en communicatie
65,9
3,2
7,3
17,5
1,4
1,8
2,9
Overige dienstverlening
63,8
2,2
6,5
15,3
0,0
2,2
10,0
Zakelijke dienstverlening
62,7
1,7
11,6
14,5
2,2
2,9
4,4
Cultuur, sport en recreatie
57,6
2,4
13,8
16,7
1,2
3,2
5,1
Industrie
53,5
1,8
12,9
20,2
2,7
3,9
5,0
Detailhandel (niet in auto's)
52,8
1,7
19,7
5,0
1,4
3,4
16,0
Autohandel en -reparatie
51,4
3,0
14,4
20,2
4,6
1,5
4,9
Verhuur en handel van onroerend goed
44,8
0,0
14,5
32,1
1,3
0,5
6,8
Vervoer en opslag
41,8
2,2
20,1
25,5
1,6
4,3
4,5
Bedrijfsgrootte
5 tot 50 werkzame personen
66,8
3,5
10,0
8,7
1,5
5,5
4,0
50 tot 250 werkzame personen
55,1
1,8
14,0
18,5
2,1
3,7
4,8
250 of meer werkzame personen
47,8
0,9
17,2
21,0
2,1
2,0
9,0
Belemmeringen bij digitaliseren van bedrijf
We ervaren geen belemmeringen (% bedrijven)
We weten niet hoe we (nog meer) kunnen digitaliseren (% bedrijven)
Te hoge kosten (% bedrijven)
Tekort aan vaardig of deskundig personeel binnen ons bedrijf om digitalisering te realiseren (% bedrijven)
Onzekerheid over de beveiliging en privacy van digitale systemen en gegevens (% bedrijven)
Het levert voor ons bedrijf te weinig voordeel op (bijv. competitief of financieel) (% bedrijven)
Anders (% bedrijven)
Totaal
56,6
2,1
13,8
15,8
1,9
3,7
6,1
Bedrijfstak
Horeca
67,3
2,7
10,9
6,4
0,6
9,3
2,8
Informatie en communicatie
65,9
3,2
7,3
17,5
1,4
1,8
2,9
Overige dienstverlening
63,8
2,2
6,5
15,3
0,0
2,2
10,0
Zakelijke dienstverlening
62,7
1,7
11,6
14,5
2,2
2,9
4,4
Cultuur, sport en recreatie
57,6
2,4
13,8
16,7
1,2
3,2
5,1
Industrie
53,5
1,8
12,9
20,2
2,7
3,9
5,0
Detailhandel (niet in auto's)
52,8
1,7
19,7
5,0
1,4
3,4
16,0
Autohandel en -reparatie
51,4
3,0
14,4
20,2
4,6
1,5
4,9
Verhuur en handel van onroerend goed
44,8
0,0
14,5
32,1
1,3
0,5
6,8
Vervoer en opslag
41,8
2,2
20,1
25,5
1,6
4,3
4,5
Bedrijfsgrootte
5 tot 50 werkzame personen
66,8
3,5
10,0
8,7
1,5
5,5
4,0
50 tot 250 werkzame personen
55,1
1,8
14,0
18,5
2,1
3,7
4,8
250 of meer werkzame personen
47,8
0,9
17,2
21,0
2,1
2,0
9,0
Vooral bij middelgrote en grote bedrijven vormt het gebrek aan vaardig en deskundig personeel binnen het bedrijf een belangrijke belemmering om te digitaliseren. Bij kleine bedrijven waren de hoge kosten vaker het voornaamste probleem.