Achtergrondinformatie en handelsstromen, palmolie
Palmolie is plantaardige olie die wordt gewonnen uit de vruchten van de oliepalm. Palmolie wordt gebruikt in veel voedingsmiddelen, zoals margarine, frituurolie, chips, soepen, sauzen en koekjes. Palmolie wordt ook gebruikt als grondstof bij de productie van diervoeders, zeep en biodiesel. Ook wordt palmolie gebruikt als brandstof voor de opwekking van groene stroom.
Voor het gebruik in de voedingsmiddelenindustrie wordt de gele tot donkerrode ruwe palmolie gezuiverd, ontkleurd en ontgeurd tot RBD-olie (refined, bleeched, deodorized). De geraffineerde palmolie kan op zijn beurt worden gefractioneerd, waarbij de vloeibare en vaste fracties van elkaar worden gescheiden.
De vrucht van de oliepalm bevat ook palmpitten. Deze worden geplet en geperst, wat palmpittenolie en palmpittenmeel oplevert. De palmpittenolie wordt gebruikt voor onder andere margarine en het produceren van gebak, zeep en zeeppoeder. Het palmpittenmeel en ook wel de palmpittenschilfers worden verwerkt in diervoeders. (Proforest, 2011).
Productie
Volgens de laatste cijfers van FAOSTAT werd in 2014 wereldwijd 57,3 miljoen ton palmolie en 6,6 miljoen ton palmpittenolie geproduceerd (FAOSTAT). Indonesië en Maleisië zijn de belangrijkste producenten. Circa 84 procent van de wereldproductie aan palmolie vindt plaats in deze landen.
| Indonesië (miljoen ton) | Maleisië (miljoen ton) | Thailand (miljoen ton) | Colombia (miljoen ton) | Nigeria (miljoen ton) | Overig (miljoen ton) | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2010 | 22 | 17 | 1,3 | 0,8 | 1 | 3,8 |
| 2011 | 23,1 | 18,9 | 1,7 | 0,8 | 0,9 | 4,1 |
| 2012 | 26 | 18,8 | 1,8 | 1 | 0,9 | 4,2 |
| 2013 | 26,9 | 19,2 | 2 | 1 | 0,9 | 4,4 |
| 2014 | 29,3 | 19,7 | 1,9 | 1,1 | 0,9 | 4,5 |
| Bron: FAOSTAT, 19 december 2017 | ||||||
Handelsstromen
Producerende landen exporteren zowel ruwe als verwerkte palmolie en palmpittenolie. Nederland is de grootste palmolie-importeur van Europa (FAOSTAT). In 2016 werd in Nederland 1,5 miljoen ton palmolie en 0,2 miljoen ton palmpittenolie ingevoerd, bestemd voor vervaardiging van producten voor menselijke consumptie (CBS, StatLine, palmolie). De invoer bestaat vooral uit ruwe palmolie en in mindere mate uit fracties van palmolie (palmoleïne en palmstearine). De invoer van palmolie bestemd voor menselijke consumptie is ten opzichte van 2015 met 25 procent gestegen. In vergelijking met 2010 is er in 2016 16 procent minder palmolie (inclusief palmpittenolie) ingevoerd voor verwerking in de Nederlandse voedingsmiddelen- en diervoederindustrie. De invoer van palmolie voor menselijke consumptie fluctueerde de laatste jaren. Nederland voert relatief weinig palmpittenolie en fracties van palmolie in, die bestemd zijn voor menselijke consumptie. De invoer van palmolie voor non-food toepassingen, zoals in biobrandstoffen en verf, zijn in onderstaande figuur buiten beschouwing gelaten.
| Ruwe palmolie (miljoen ton) | Fracties van palmolie (miljoen ton) | Palmpittenolie (incl. babassunotenolie) (miljoen ton) | |
|---|---|---|---|
| 2010 | 1,6 | 0,3 | 0,1 |
| 2011 | 1,3 | 0,3 | 0,1 |
| 2012 | 1,1 | 0,2 | 0,2 |
| 2013 | 1,3 | 0,2 | 0,1 |
| 2014 | 1,0 | 0,3 | 0,2 |
| 2015 | 1,0 | 0,2 | 0,2 |
| 2016 | 1,3 | 0,2 | 0,2 |
| Bron: CBS | |||
De invoer van palm(pitten)olie voor non-food toepassingen, zoals biobrandstoffen, is sterk gedaald, van 1,3 miljoen ton in 2015 tot 0,8 miljoen ton in 2016. De invoerhoeveelheid van palm(pitten)olie bestemd voor non-food is aanzienlijk kleiner dan die voor food.
Nederland voert ook veel palmolie uit: bijna 1,4 miljoen ton palm(pitten)olie voor vervaardiging van producten voor menselijke consumptie in 2016 (CBS, StatLine, palmolie). Het volume is inclusief de wederuitvoer (geen bewerking, maar wel tijdelijk een Nederlandse eigenaar) en exclusief doorvoer (geen bewerking en een buitenlandse eigenaar) en betreft vooral vloeibare fracties. De belangrijkste bestemmingslanden zijn België, Duitsland en Frankrijk.