Nieuwsbrief voor gemeenten, juni 2020
In deze nieuwsbrief
Dit is de veertiende uitgave van de Nieuwsbrief voor Gemeenten van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Hierin vindt u een overzicht van de nieuwste cijfers en publicaties op lokaal niveau en overige ontwikkelingen op het gebied van regionale en ruimtelijke statistieken. De nieuwsbrief verschijnt elk halfjaar.
Regionale publicaties
De regionale economie 2018
De webpublicatie De regionale economie 2018 bevat hoofd-stukken over de economische groei van provincies, de vier grote steden en de COROP-plusgebieden, en over alle facet-ten van de arbeidsmarkt in de verschillende provincies.
Andere hoofdstukken gaan over regionale verschillen in het aandeel thuiswerkers en het effect van thuiswerken op het woon-werkverkeer; over de regionale effecten van online winkelen op de prestaties van de fysieke winkels; over regio nale welvaart aan weerszijden van de Nederlands-Duitse en Nederlands-Belgische grens.
De publicatie is grotendeels gebaseerd op de regionale rekeningen van het CBS. De regionale rekeningen leveren regionale cijfers over de economische groei, het bruto binnenlands product (bbp), het bbp per hoofd van de bevolking, de werkgelegenheid, de verdeling van de toegevoegde waarde over de bedrijfstakken en de bijdrage van iedere bedrijfstak aan het bbp. Op verzoek kunnen deze gegevens ook voor gemeenten vanaf 100 duizend inwoners samengesteld worden. Interesse?
Mail dan naar maatwerk@cbs.nl.
Veiligheidsmonitor 2019
Het CBS publiceerde op 2 maart 2020 de Veiligheidsmonitor 2019. Hierin zijn cijfers opgenomen voor de 52 gemeenten met meer dan 70 duizend inwoners. Centraal staan thema’s als buurtoverlast, veiligheidsbeleving en slachtofferschap van criminaliteit. Gemeenten kunnen aan de Veiligheidsmonitor deelnemen door extra enquêtes in te kopen, waardoor het mogelijk is om ontwikkelingen in de eigen gemeente te monitoren en op laagregionaal niveau vergelijkingen te maken. De kaart hieronder laat voor de 52 grootste gemeenten zien in welke mate de bewoners zich weleens onveilig voelen in de eigen buurt.
Wijzigingen Wijk- en Buurtindelingen
Alle gemeenten in Nederland zijn ingedeeld in wijken en buurten. Gemeenten voeren eigen beheer op hun Wijk- en Buurtindeling (WBI) en kunnen jaarlijks wijzigingen aanbrengen. Dit jaar hebben 15 gemeenten van deze moge-lijkheid gebruik gemaakt. De wijzigingen van deze gemeen-ten zijn doorgevoerd in de wijk- en buurtkaart 2020.
De WBI is een voor gemeenten belangrijke indeling, die ook door een breed scala aan andere partijen wordt over-genomen en toegepast, waaronder planbureaus, politie, makelaars, journalisten, onderzoeksinstituten en diverse andere overheidsinstanties. Werkt u bij een gemeente en wilt u de Wijk- en Buurtindeling wijzigen? Hier vindt u ook de richtlijnen voor de Wijk- en Buurtindeling zoals opgesteld in samenwerking met een tiental gemeenten.
Statistieken in opdracht
Regionalisering Monitor Brede Welvaart
Sinds 2018 maakt het CBS de Monitor Brede Welvaart & Sustainable Development Goals. Vanaf het begin is er veel vraag naar regionale data over brede welvaart. Het CBS werkt inmiddels voor het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit aan een gemeen telijke monitor ter ondersteuning van de Regio Envelop. Onder dit programma, dat wordt beheerd door het ministerie van LNV, worden tussen 2018 en 2022 grote maatschap pelijke uitdagingen op regionaal niveau aangepakt. Het succes van deze regionale aanpak zal worden beoordeeld op de mate waarin zij bijdraagt aan de ontwikkeling van de brede welvaart.
Voor de gemeente Eindhoven wordt een monitor ontwikkeld om brede welvaart te meten op wijk- en buurtniveau. In Friesland werkt het CBS onder andere samen met de gemeente Waadhoeke, het Fries Sociaal Planbureau en de provincie aan manieren om brede welvaart een plaats te geven in de ontwikkeling van beleid. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Edwin Horlings (e.horlings@cbs.nl).
Natuurlijk Kapitaalrekeningen
In 2019 heeft het CBS de tweede fase afgerond van het project Natuurlijk Kapitaalrekeningen Nederland (NKR), in opdracht van ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en in samenwerking met Wageningen Universiteit. De NKR hebben als doel om de relatie tussen natuur, economie en menselijke activiteiten op overzichtelijke en internationaal vergelijkbare wijze in kaart te brengen.
In 2019 is een ecosysteemrekening ontwikkeld en zijn belangrijke ecosysteemdiensten (door de natuur geleverde diensten) in geld uitgedrukt. Ook heeft er dat jaar een ver-kennende studie plaatsgevonden, in opdracht van Rijks-waterstaat, over het opzetten van ecosysteemrekeningen voor de Nederlandse Noordzee.
In de nieuwe Ecosysteemrekening 2019 heeft het CBS voor het eerst geraamd hoeveel de natuur minimaal bijdraagt aan de economie door het in geld uitdrukken van tien eco-systeemdiensten. Een ecosysteemrekening brengt verschillende biodiversiteitsindicatoren samen zodat deze op een samenhangende manier vergeleken kunnen worden over een bepaalde periode.
De modellen zijn ruimtelijk specifiek. Hierdoor kan per geografische eenheid bekeken worden hoe hoog de economische bijdrage van natuur aan de economie is. Interessant? Hier kunt u verder lezen.
Heatmaps Brabantse veestapel
Het CBS heeft in opdracht van de provincie Noord-Brabant een overzicht gemaakt van de dieraantallen per postcode-4-gebied in elke gemeente. De reguliere dieraantallen die het CBS publiceert, zijn gebaseerd op het hoofdvestigingsadres van het bedrijf. Het onderzoek is uitgevoerd voor runderen, varkens, schapen, geiten en pluimvee. Voor de verschillende soorten vee zijn met behulp van nieuwe analysetechnieken heatmaps gemaakt die de concentratie dieren per gemeente weergeven. De meeste geiten in Noord-Brabant bevinden zich in de gemeente Landerd: in 2018 telde deze gemeente bijna 17 duizend geiten.
Omzet winkelgebieden Oost-Nederland
In opdracht van verscheidene gemeenten heeft het CBS omzetcijfers van winkelgebieden in Oost-Nederland samengesteld. Met deze CBS-cijfers voert I&O Research een koopstromenonderzoek uit. Hiermee wordt de ontwikkeling van de detailhandel en het koopgedrag van consumenten in deze gemeenten in beeld gebracht. Het CBS kan voor verschillende regionale niveaus, zoals postcodes, wijken en buurten, en voor branches de omzetontwikkeling in beeld brengen.
Neem contact op via maatwerk@cbs.nl, als u geïnteresseerd bent in dergelijke cijfers voor uw gemeente.
Regionale statistieken
1,9 miljoen huishoudens met minderjarige kinderen
Op 1 januari 2019 telde Nederland bijna 1,9 miljoen gezin-nen met kinderen tot 18 jaar. In 1,3 miljoen huis houdens was het jongste kind jonger dan 12 jaar, in 563 duizend huishoudens was het jongste kind 12 tot 18 jaar oud. Er waren 356 duizend eenouderhuishoudens met minderjarige kinderen. In bijna een kwart van de Nederlandse huishoudens zijn minderjarige kinderen. In Urk zijn dat er met bijna 45 procent beduidend meer. Ook in Lansingerland, Pijnacker-Nootdorp, Staphorst en Renswoude zijn in meer dan een derde van de huishoudens minderjarige kinderen. Relatief het laagste aantal huishoudens met minderjarige kinderen is te vinden in Maastricht. Lees meer in het achtergrondartikel hierover.
Steeds meer Nederlanders hebben een motorrijbewijs
Begin 2020 hadden bijna 1,5 miljoen personen een Nederlands motorrijbewijs, 4,4 procent meer dan begin 2014. Ook het aantal motorfietsen steeg in deze periode, met 4 procent.
Per duizend Nederlanders van 18 jaar of ouder hebben er gemiddeld 106 een motorrijbewijs. In de gemeenten Dalfsen, Bronckhorst en De Wolden hebben relatief veel inwoners een motorrijbewijs. In deze gemeenten mogen respectievelijk 188, 179 en 178 personen per duizend inwoners motorrijden. In Rotterdam en Amsterdam is het motorrijbewijsbezit het laagst. Hier hebben 55 en 60 personen per duizend inwoners een motorrijbewijs. Meer weten? Bekijk de cijfers op StatLine.
Meeste kilometers met auto uit Almere
In 2018 reden particulieren gemiddeld 11,6 duizend kilometer met Nederlandse personenauto’s. Met auto’s uit de gemeente Almere werd gemiddeld het meest gereden, ruim 14,5 duizend kilometer. Daarna volgen auto’s uit Zeewolde (ruim 14 duizend km) en Dronten (bijna 14 duizend km). Met auto’s op de Waddeneilanden werd gemiddeld het minst gereden. Auto’s uit Terschelling reden gemiddeld maar 7,3 duizend kilometer. In de Jaarmonitor Wegvoertuigen: kilometers leest u meer over de kilometers van personenauto’s en andere motorvoertuigen.
115 duizend mensen in verzorgings- of verpleeghuis
Op 1 januari 2019 woonden ruim 115 duizend mensen in een verzorgings- of verpleeghuis. Ruim 11 procent (13,3 duizend) zit in een verpleeghuis in een van de vier grootste gemeenten. Rotterdam telt met 4,5 duizend de meeste bewoners, gevolgd door Amsterdam met ruim 3 duizend.
Naast de vier grote steden telt Nederland nog 11 gemeenten waar meer dan 1 000 mensen in een instelling wonen. Daaronder zijn Breda, Apeldoorn, Tilburg en Groningen. Er zijn 23 gemeenten met 50 of minder verpleegbewoners. Schiermonnikoog en Rozendaal hebben als enige geen verzorgings- of verpleeghuis.
Urban Data Centers
Leegstand in Schagen
Welke delen van winkelgebieden of bedrijventerreinen lopen goed, en welke delen gaan minder? De nieuwe kaarten die het CBS samen met de gemeente Schagen heeft gemaakt, laten dit in één oogopslag zien. Deze kaart van de gemeente Schagen toont het aandeel leegstaande winkels of bedrijven in vierkanten van 200 bij 200 meter. Zo is in de woonplaats Schagen (aangegeven met het vierkant) te zien dat in het centraal gelegen winkelcentrum relatief weinig leegstand is, terwijl het bedrijventerrein in het noordwesten duidelijk meer leegstand kent. Deze kaart is een handig hulpmiddel voor het beoordelen van uitbreidingsplannen, investeringen, of herontwikkelingen.
Nieuwsbrief Urban Data Centers
Sinds enkele jaren werken gemeenten en provincies met het CBS samen in Urban Data Centers om datagedreven beleid mogelijk te maken. In een UDC werken gemeenten en provincies samen met het CBS om op lokaal en regionaal niveau onderzoek te doen naar maatschappelijk relevante thema’s. Denk hierbij aan onderwerpen als mobiliteit, leefbaarheid, energietransitie en zorg. Als u werkzaam bent op een van deze terreinen, is het fijn om te weten wat er aan onderzoek verricht is. Misschien is een vergelijkbaar onderzoek ook bruikbaar in uw omgeving.
Elke maand brengt het CBS een nieuwsbrief uit met daarin alle onderzoeken die vanuit de UDC’s zijn uitgevoerd, en de te verwachten nieuwsberichten met aandacht voor lokale statistieken. Wilt u ook weten wat er allemaal op lokaal niveau wordt onderzocht? Meld u dan aan voor deze mailing door een e-mail te sturen naar udc.info@cbs.nl.
Overig nieuws
CBS in uw buurt wordt vernieuwd
Laatst is CBS in uw buurt voorzien van een update. Bij veel variabelen zijn de cijfers over jaren 2018 en 2019 toegevoegd. De kaartviewer zelf bestaat inmiddels 11 jaar en kan op sommige punten ook wel een upgrade gebruiken. Om onze dienstverlening te verbeteren horen we graag van de gebruikers wat men als positief ervaart en waar men verbeterpunten ziet. De komende tijd is daarom in de kaartviewer een enquête geplaatst waar gebruikers hun bevindingen kunnen delen. Heeft u ook een idee ter verbetering, bezoek dan CBS in uw buurt en laat uw mening weten.
Regionale indeling in het kader van het Klimaatakkoord
In het kader van het in 2019 gepresenteerde Klimaatakkoord is Nederland ingedeeld in 30 regio’s. Hierin werken de lokale overheden – gemeenten, provincies en waterschappen – samen aan het opstellen van Regionale Energiestrategieën (RES). In deze overlegorganen brengen bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, netbeheerders en inwoners de mogelijkheden van lokale energiebesparing en duurzame opwekking van energie in kaart, en wat de gevolgen daarvan zijn voor het energienetwerk. Op verzoek van het Nationaal Programma RES zijn de RES-regio’s toegevoegd aan de regionale indelingen voor gebruik door bijvoorbeeld adviesbureaus en modelleurs van energiesystemen. In 2019 heeft het CBS de eerste cijfers volgens deze indeling gepubliceerd.
Vernieuwd Dashboard sociale zekerheid
Onlangs is het Dashboard sociale zekerheid vernieuwd. Het dashboard bevat de meest recente gegevens over de sociale voorzieningen (bijstandsuitkeringen, vorderingen, re-integratie) en enkele sociale verzekeringen (werkloosheid, arbeidsongeschiktheid). Dit dashboard geeft dan ook snel inzicht in het gebruik en de in- en uitstroom van de sociale zekerheid per gemeente en de ontwikkeling door de tijd heen. Het dashboard maakt het verder eenvoudig om gemeenten onderling te vergelijken. Nieuw is de functie om een gemeente te vergelijken met het gemiddelde van gemeenten van gelijke grootte.
Heeft u vragen? Stuur dan een email naar SZBijstand@cbs.nl.