Hoe gebruiken we ons water?

De economie kan niet zonder water. Denk aan irrigatie door de landbouw, koeling in de industrie en de productie van goederen zoals soep en bier. Ook huishoudens hebben water nodig, voor een glas water uit de kraan of om de planten te helpen op een warme zomerdag.

Het stroomdiagram hieronder geeft de stromen van leiding-, oppervlakte- en grondwater in Nederland weer. De breedte van de pijlen in het diagram is proportioneel met de grootte van de stroom. Veel oppervlaktewater dat gebruikt wordt voor energievoorziening en overige economie is bestemd voor koeling bij energie-opwekking en industriële processen en eindigt na gebruik weer in het milieu. Oppervlakte- en grondwater kan via waterleidingbedrijven als leidingwater worden gedistribueerd naar huishoudens en de economie, óf het wordt direct onttrokken voor economische activiteiten.

Te veel water en watertekort

De beschikbaarheid van zoet water staat wereldwijd onder druk. Ook Nederland – dat eeuwenlang voor de uitdaging stond hoe om te gaan met te veel water – moet door toenemende verdroging en verzilting (mede veroorzaakt door klimaatverandering en bodemdaling) de aandacht verplaatsen naar waterschaarste in bepaalde seizoenen. In het kader van klimaatadaptatie is het belangrijk om de winning van water uit het milieu (grond- en oppervlaktewater) voor de economie, de stromen water binnen de economie, het lozen van water door de economie naar het milieu (de retourstromen), en de watervoorraden zo goed mogelijk in kaart te brengen.

De waterrekeningen

Het CBS brengt al deze stromen in kaart met behulp van de waterrekeningen. Deze geven een overzicht van het gebruik van de verschillende soorten water (leidingwater, grondwater en oppervlaktewater) door de verschillende bedrijfstakken en door huishoudens. Omdat de waterrekeningen worden gemaakt volgens de classificaties en definities van de nationale rekeningen (ESR) en de milieurekeningen (System of Environmental Economic Accounting), kan het waterverbruik direct vergeleken worden met macro-economische gegevens zoals productie en toegevoegde waarde. Hoeveel water de landbouw gebruikt is bekend, en ook over de productie door waterleidingbedrijven en gebruik door huishoudens is veel informatie beschikbaar. Een overzicht hiervan wordt jaarlijks gepubliceerd in StatLine - Watergebruik bedrijven en particuliere huishoudens; nationale rekeningen (cbs.nl).

Het CBS is ook volop bezig met de verdere ontwikkeling van de fysieke aanbod- en gebruikstabellen en de waterbalans. Door dit allemaal goed inzichtelijk te krijgen kunnen we de druk op water en eventueel ook droogteproblemen en regionale verschillen in Nederland beter monitoren.