Wat zijn flexwerkers?

Voor het begrip flexwerker bestaat geen standaard definitie. In Nederland wordt met deze term over het algemeen gedoeld op werknemers met een flexibele arbeidsrelatie. Veelal worden ook de zzp’ers tot de flexwerkers gerekend. Deze afbakening wordt ook in dit dossier toegepast.

Of iemand een flexibele arbeidsrelatie heeft, wordt bepaald door de baan- en inkomenszekerheid. Baanzekerheid is de mate van zekerheid over het behoud van de huidige baan, terwijl inkomenszekerheid gedefinieerd kan worden als de mate van zekerheid over het behoud en stabiliteit van inkomen. Een werknemer met een flexibel contract ontleent minder baanzekerheid aan het arbeidscontract dan een vaste werknemer en heeft daarmee ook minder inkomenszekerheid.

Bij het indelen van werknemers naar type arbeidsrelatie zijn twee kenmerken van het arbeidscontract van belang, namelijk de looptijd van het contract en de contracturen. De looptijd van het contract geeft informatie over de baanzekerheid, de contracturen zeggen iets over de inkomenszekerheid van de baan. Werknemers met een vaste arbeidsrelatie – een contract voor onbepaalde tijd én een vast aantal uren – kennen de hoogste baan- en inkomenszekerheid. Alle andere werknemers hebben een flexibele arbeidsrelatie. Op basis van deze kenmerken kunnen de flexibele werknemers ingedeeld worden in zes verschillende typen flexwerk, zoals weergegeven in de visualisatie.

Zzp’ers worden ook tot de flexwerkers gerekend op basis van hun geringere baan- en inkomenszekerheid, hoewel er bij zelfstandigen eerder over werkzekerheid gesproken wordt dan over baanzekerheid. De onzekerheid over werk en inkomen is bij zzp’ers groter, omdat ze afhankelijk zijn van opdrachten. Bij zzp’ers worden ook wel twee groepen onderscheiden. De ene is de zzp-producten; dit is de klassieke zzp’er, zoals de slager of de kruidenier, die altijd al ondernemer zonder personeel was. Daarnaast is er de zzp-eigen arbeid. Dit is de nieuwe groep zzp’ers die arbeid of diensten aanbieden die veelal ook door een werknemer in loondienst gedaan zouden kunnen worden. In sommige afbakeningen wordt ervoor gekozen enkel deze groep zzp’ers tot de flexwerkers te rekenen.