Waardering Onroerende Zaken (WOZ)

Bepaling van de belastingcapaciteit en de Landelijke Voorziening WOZ (LV WOZ)

Gemeenten en de LV WOZ

Gemeenten bepalen de WOZ-waarde van o.a. huizen, winkels, kantoren en bouwpercelen. Deze WOZ-waarde heeft invloed op de hoogte van een aantal belastingen, zoals de onroerendezaakbelasting (OZB) en de inkomstenbelasting. Gemeenten zijn bronhouder van de Basisregistratie Waarde Onroerende Zaken (WOZ) en stellen informatie uit deze registratie beschikbaar via de LV WOZ. Het CBS is een primaire afnemer die gegevens uit de LV WOZ o.a. gebruikt voor het bepalen van de belastingcapaciteit per gemeente. Informatie aangaande gegevens uit de LV WOZ waarvoor het CBS is geautoriseerd, is beschreven in de catalogus Basisregistratie WOZ.

Het Centraal Bureau voor de Statistiek en de bepaling van de belastingcapaciteit

Het CBS stelt de voorlopige belastingcapaciteit 2024 en de definitieve belastingcapaciteit 2022 vast. Dit vindt plaats op basis van de in de Landelijke Voorziening WOZ (LV WOZ) beschikbare gegevens betreffende de WOZ-objecten die zijn vastgesteld in het kader van de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ). De belastingcapaciteit is een van de verdeelmaatstaven voor het Gemeentefonds en wordt geleverd aan het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. De uitvraag van de data voor de voorlopige belastingcapaciteit zal in de eerste week van juni 2024 plaatsvinden; voor de definitieve belastingcapaciteit worden de gegevens de eerste week van oktober 2024 uitgevraagd. De belastingcapaciteit wordt berekend met behulp van enkele gegevens uit de LV WOZ en daarvoor ontwikkelde programmatuur.

De bijtelling voor nog niet beschikte WOZ-objecten of nog niet in de LV WOZ verwerkte beschikkingen zal, indien nodig, door het CBS worden ingeschat op basis van de in de voorgaande periode vastgestelde waarde van deze objecten en bij woningen aangevuld met de marktontwikkeling. Wanneer geen enkele waarde uit het verleden bekend is, wordt uitgegaan van de mediane WOZ-waarde in de betreffende regio.

Het CBS gaat ervan uit dat de gemeente binnen de wettelijke termijn de benodigde data heeft geleverd aan de LV WOZ en dat deze data een afspiegeling zijn van de eigen WOZ-registratie waarbij de status van het WOZ-object en de vrijstellingscode voor de OZB-heffing correct geregistreerd staan.

Het proces vanaf 2024

Per 1 januari 2024 is het proces rondom de vaststelling van de belastingcapaciteit van gemeenten aangepast (zoals eerdere aangekondigd in onder andere de septembercirculaire 2022 en decembercirculaire 2023). In 2022 en 2023 gold er een overgangsregime. De definitie van de belastingcapaciteit wijzigt niet.

Het proces is gewijzigd op de volgende punten:

1. De Landelijke Voorziening WOZ (LV WOZ) is uitsluitend leidend. De kwaliteit van de LV WOZ data is de afgelopen jaren aanzienlijk verbeterd, waardoor steeds minder gemeenten het CBS benaderen voor een correctie van de data. De inschatting van de Waarderingskamer is dat in 2024 alle gemeenten hun gegevens tijdig, volledig en correct invoeren in de LV WOZ.
2. Gemeenten kunnen geen rechtstreekse verzoeken tot correcties op de belastingcapaciteit indienen bij het CBS en/of het ministerie van BZK. Gemeenten kunnen alleen de onderliggende WOZ-waarden corrigeren door deze via de LV WOZ aan te passen. Bij de definitieve vaststelling (2,5 jaar later) ziet het CBS de gecorrigeerde waarden in haar uitdraai van de LV WOZ.
3. Gemeenten ontvangen geen vaststellingsbrief met de bepaalde belastingcapaciteit. De vastgestelde belastingcapaciteit wordt aan BZK geleverd en aansluitend gepubliceerd op Statline, begin september en begin december 2024.
4. De uitvraag uit de LV WOZ vindt later plaats. Bij de voorlopige belastingcapaciteit wordt de LV WOZ pas begin juni uitgevraagd in plaats van begin mei. Bij de definitieve belastingcapaciteit zal de uitvraag in oktober zijn in plaats van in mei. Hierdoor zal de berekening van de belastingcapaciteit op actuelere gegevens worden gebaseerd.
5. Er wordt gebruik gemaakt van een verbeterde inschattingsmethode van ontbrekende waarden. Het CBS gaat bij de verbeterde inschattingsmethode onder andere rekening houden met de waardeontwikkeling van de woningen. Ook objecten waarvoor geen waarde uit het verleden bekend is, krijgen een waarde toegekend op basis van de mediane WOZ-waarde in de regio.

De aard van de (rechtsbescherming bij de heffing van de) onroerendezaakbelastingen (OZB) is zodanig dat er altijd kans is dat een paar objecten nog niet definitief zijn beschikt wanneer het CBS de definitieve belastingcapaciteit berekent (ongeveer 2,5 jaar na dato). De mogelijkheid om bezwaar te maken tegen de definitieve vaststelling van de belastingcapaciteit bij BZK blijft behouden in het nieuwe proces.

Wie zijn bij de LV WOZ betrokken?

Het Ministerie van Financiën is wetgever en politiek verantwoordelijk voor de Wet WOZ, waaronder de LV WOZ. De Waarderingskamer controleert of gemeenten de Wet WOZ goed uitvoeren en houdt toezicht op de uitvoering van de Basisregistratie WOZ. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het opnemen van de gegevens in de LV WOZ en voor de kwaliteit van de gegevens. In het WOZ-Waardeloket worden de WOZ-waarden getoond van woningen die de gemeente heeft geleverd aan de LV WOZ.

Het Kadaster is technisch verantwoordelijk voor de LV WOZ en stelt de WOZ-gegevens beschikbaar aan afnemers. Zij biedt ondersteuning aan bronhouders, afnemers en leveranciers. Het Kadaster richt zich als beheerder op verbetering van de kwaliteit van de gegevens. Ontwikkelingen in de aanpak van de kwaliteitsverbetering zijn te vinden op de webpagina WOZ van het Kadaster.