Wat Mina meteen opviel toen ze in Nederland kwam, was dat ze door de inwoners van ons land als ‘anders’ werd gezien. ‘Mensen vroegen of ik wist wat kip was en vertelden mij hoe de stoplichten werkten. Ik heb in die periode veel onwetendheid gezien en gehoord. Er werden soms pijnlijke vragen gesteld.’ In Nederland leerde Mina snel de taal en meldde ze zich aan voor een studie medicijnen aan de universiteit. Omdat de studie uiteindelijk moeilijk te combineren was met de zorg voor haar gezin stopte ze er mee. ‘Omdat ik in Iran ook wiskundeles had gegeven, kon ik na het volgen van een opleiding tot systeembeheerder-programmeur in 1991 bij het CBS aan de slag als eerste vrouwelijke programmeur van kleur.’ Daarna volgde een jarenlang dienstverband bij verschillende statistische afdelingen van het CBS: rechtsbescherming en veiligheid, gezondheid, arbeidslonen en werkgelegenheid. In die periode voelde ze zich niet altijd gelijkwaardig behandeld.
Diversiteitsmanagement
In 2003 ging Mina bij de afdeling Internationaal van het CBS werken, waar een wereld voor haar open ging. ‘Dat was geweldig! Ik werd gezien en gewaardeerd.’ Mina ging in 2004 ook een HBO-opleiding volgen: management, economie en recht. ‘Voor die studie schreef ik samen met mijn collega Elisabeth Tocklu een scriptie over diversiteitsmanagement. Wij hebben onderzoek gedaan binnen het CBS en ook daar buiten. Zo hebben we ministers gesproken, de toenmalige Eurocommissaris, een bijzonder hoogleraar diversiteitsmanagement, etc. Uit die gesprekken bleek dat een groot aantal overheidsorganisaties werk maakte van diversiteit en inclusie. Bij het CBS was dat nog niet in die mate het geval.’ Mina ging in haar vrije tijd voor de vakbond FNV workshops over diversiteit geven. Ook bekleedde ze diverse bestuursfuncties bij diezelfde vakbond, volgde ze een masterclass over diversiteit, gaf ze lezingen over het onderwerp en schreef ze mee aan het boek ‘Licht en schaduw’ waarin de levensverhalen van diverse vrouwen uit Nederland, Irak, Iran, Turkije, Marokko en Suriname aan bod komen.
Externe werving
Mina maakt bij het CBS deel uit van de kerngroep diversiteit. Ze werkte mee aan het jaarplan en organiseerde in de afgelopen maand lezingen van de hoogleraren Yvonne Benschop en Halleh Ghorashi, die allebei gespecialiseerd zijn in het thema diversiteit en inclusie. ‘Die lezingen werden zeer druk bezocht en ik zie dat daardoor mensen meer geïnteresseerd raken in het onderwerp, maar er is nog een lange weg te gaan. We moeten inzetten op externe werving van mensen met diverse achtergronden voor managementfuncties. Laat mensen zich ontwikkelen, hun vleugels uitslaan en met hun anders zijn de organisatie verrijken.’
Jeroen Venema studeerde sociale geografie aan de universiteit in Groningen. Na afronding van zijn studie vertrok hij naar de Randstad en ging hij als GIS-specialist aan de slag bij de provincie Zuid-Holland. In 2020 maakte hij de overstap naar het CBS, waar hij als GIS-specialist bij het team Regio en Ruimte werkte. Inmiddels is hij bij datzelfde team projectleider voor de ruimtelijke statistieken. In 2022 werd hij – na een oproep – lid van de Regiegroep diversiteit en inclusie bij het statistiekbureau. Dat is een gemêleerde groep mensen uit de vestigingen Den Haag en Heerlen, die binnen het CBS bewustzijn willen creëren op het gebied van diversiteit en inclusie. Zij worden in hun activiteiten gesteund door het directieberaad. ‘Ik ben van mening dat diversiteit en inclusie nog niet voldoende in beleid zijn gegoten bij het CBS. Op het gebied van arbeidsmarktcommunicatie en organisatiecultuur bijvoorbeeld moet er nog wel wat gebeuren. Onze eerste indruk was dat we vooral hierover moeten leren als CBS. Daarom zijn we op bezoek gegaan bij andere overheidsinstanties zoals RVO en hebben we contact gelegd met O&P Rijk voor workshops. Daarnaast wilden we vooral de thema’s op de kaart zetten door dingen te doen!’
Queernetwerk
Het organiseren van activiteiten is in de afgelopen twee jaar goed gelukt, volgens Jeroen. ‘Een belangrijke stap was het oprichten van een medewerkersnetwerk voor Lhbti+ personen. Het netwerk kreeg de naam IRIS, wat regenboog betekent in het Latijn. Dat houdt in: initiatief voor meer Roze in de Statistiek. Wat begon als een idee van mij met vijf enthousiaste medewerkers hebben we kunnen uitbouwen naar een netwerk van 50 betrokkenen en zeven actieve medewerkers. We hebben elke twee maanden een borrel, organiseren een activiteit op coming out day tegen homofobie, bifobie en transfobie en we doen mee aan een pride in Nederland. Ons uitgangspunt is dat we de gemeenschap zichtbaarheid willen geven en de kennis over deze gemeenschap willen vergroten. Waar staan bijvoorbeeld de letters Lhbti+ voor en waarom gebruiken we persoonlijke voornaamwoorden zoals hij/hem, zij/haar, die/diens. Meer kennis hierover brengt acceptatie met zich mee, zodat er meer ruimte voor medewerkers ontstaat om zichzelf te zijn.’
Meer kennis
Jeroen maakt zelf ook deel uit van de Lhbti+-gemeenschap. ‘Ik merk dat er nog veel onwetendheid is over Lhbti+ personen en er worden soms pijnlijke opmerkingen of vragen gesteld. Belangrijk dus om meer te doen om die onwetendheid weg te nemen. Toen ik bij de provincie Zuid-Holland werkte werden er regelmatig bijeenkomsten georganiseerd over dit onderwerp, bijvoorbeeld tijdens coming out day. De commissaris van de Koning gaf er een speech en de regenboogvlag werd uitgehangen. Dit soort activiteiten zijn belangrijk om het onderwerp bespreekbaar te maken.’ De activiteiten die in de afgelopen periode bij het CBS werden georganiseerd hebben volgens Jeroen inmiddels ook bijgedragen aan meer kennis over diversiteit en inclusie. ‘De beweging is groter geworden, en ook onze collega’s in Heerlen zijn nu aangesloten bij de Regiegroep en bij IRIS. Wij hopen samen er voor te zorgen dat diversiteit en inclusie bij het CBS op de agenda blijven staan. Ook is onlangs de Regiegroep diversiteit en inclusie samengevoegd met de werkgroep Sociale Veiligheid. Ik denk dat dat een belangrijke stap is, want je veilig voelen is essentieel voor inclusie en behoud van diversiteit.’
