CompetentNL: standaard voor het beschrijven van skills

/ Auteur: Karel Feenstra
Mensen op zoek naar een baan tijdens de Carrièrebeurs 2023
© CBS
De Nederlandse arbeidsmarkt is sterk in beweging. De inhoud van ons werk verandert snel, we wisselen vaker van baan en werken tot op oudere leeftijd door. Ook ontstaan er nieuwe functies die bepaalde vaardigheden - ook wel skills genoemd - vergen. Daarom worden alle beroepen en alle opleidingen in termen van skills beschreven. Om deze informatie bij elkaar te brengen ontwikkelen het CBS, UWV, Samenwerkingsorganisatie Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) en TNO een nationaal open en toegankelijke skillstaal: CompetentNL. Dit doen de samenwerkingspartners in opdracht van de ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Hybride AI

Veranderingen op de arbeidsmarkt zoals de toenemende vraag in de zorg en de energietransitie vragen voortdurend om nieuwe kwaliteiten en vaardigheden van mensen. De termen waarmee werkgevers op zoek zijn naar nieuw personeel en de woorden waarmee werkzoekenden zichzelf presenteren, komen echter niet altijd overeen. Om vraag en aanbod zo optimaal mogelijk op elkaar af te stemmen wordt door het CBS, UWV, SBB en TNO gewerkt aan een overzicht van alle skills gekoppeld aan beroepen en mbo-kwalificaties. Met dit informatiefundament kunnen toepassingen worden ontwikkeld om vragen te beantwoorden als: welke skills horen bij welk beroep? Welke sectoren vertonen daarin overlap? En hoe kan die kennis gebruikt worden om mensen die dat willen de baan in de ene sector te laten verruilen voor een baan in de andere sector? De ontwikkeling en het gebruik door het CBS van hybride artificial intelligence (AI) – een combinatie van menselijke expertkennis en artificiële intelligentie – speelt een sleutelrol in het actueel houden van CompetentNL.

Experimentele statistieken

Met statistieken over skills wil het CBS niet alleen de maatschappij van relevante informatie voorzien, maar ook specifieke sectoren zoals de arbeidsmarkt en het onderwijs. ‘Met grote hoeveelheden data statistieken maken, dat is de kern van het werk van het CBS’, zegt CBS-projectleider Daniëlle ter Haar. ‘Het is de bedoeling om in het voorjaar van 2024 de eerste experimentele statistieken te publiceren over de vraag naar skills op de arbeidsmarkt. Hiervoor hebben we de informatiebehoefte van beleidsmakers en onderzoekers opgehaald en betrekken we hen bij de ontwikkeling van de statistieken over skills.’

Uitdaging

AI wordt gebruikt om skills uit online vacatureteksten te halen en te matchen aan skills in CompetentNL. Dat dit een uitdaging is, kan CBS-directeur Ellen van Berkel bevestigen. ‘AI herkent niet altijd de nuances of de overeenkomsten die verschillende termen hebben. Er moet dus heel goed door mensen gekeken worden naar waar de verbanden liggen. Dat is de reden waarom we dit doen met hybride AI, een combinatie van menselijke intelligentie met artificiële intelligentie.’ Hoe dat werkt? Het UWV ontvangt suggesties voor nieuwe skills of synoniemen van bestaande skills van het CBS. Die worden door arbeidsmarktexperts van het UWV beoordeeld en vervolgens toegevoegd aan CompetentNL. De hybride AI leert van de data die al in CompetentNL zitten. Hoe meer informatie erin staat, hoe beter het resultaat.

Krapte op de arbeidsmarkt

‘Het CBS was al langer bezig met het in kaart brengen van skills aan de hand van online vacatureteksten. Dat is nodig omdat we de komende jaren een grote krapte zien bij verschillende sectoren op de arbeidsmarkt. Die krapte heeft echter niet alleen te maken met het beschikbare aantal mensen, maar ook met de skills die gevraagd worden. Daarom is het belangrijk dat we CompetentNL ontwikkelen,’ legt Van Berkel uit.

Waar staan we nu?

‘We zitten nu in de pilotfase’, licht Ter Haar toe. ‘De komende maanden testen zes partijen de bruikbaarheid en toepasbaarheid van skillsdata, specifiek voor de Nederlandse arbeidsmarkt en het onderwijs. De eerste publieke versie van CompetentNL verwachten we eind 2024.’

Relevante links