CBS en Datalab Gelderland Oost bundelen de krachten

/ Auteur: Miriam van der Sangen
Luchtfoto van gemeente Lochem
© ANP / Fotografie Siebe Swart
Een groeiend aantal gemeenten wil datagedreven werken. Dat betekent dat zij beleidsbesluiten nemen op basis van data. Een samenwerking met het CBS kan hierbij helpen. Goed voorbeeld hiervan is het Datalab Gelderland Oost, ook wel Datalab GO genoemd. Deze samenwerking levert een beter en sneller inzicht op in de informatiebehoefte van een aantal rurale gemeenten, bijvoorbeeld op het gebied van een klimaatbestendige leefomgeving, ondermijning en de lange termijn effecten van de coronapandemie.

Onderzoeksthema’s

Via Datalab GO bundelen acht Achterhoekse gemeenten (Aalten, Berkelland, Bronckhorst, Doetinchem, Lochem, Oost Gelre, Oude IJsselstreek en Winterswijk) hun krachten om datagedreven werken structureel onderdeel te laten uitmaken van hun beleid. Jaap Jansen, CBS-coördinator Regionale Datacenters Oost-Nederland: ‘Al sinds de start van Datalab GO in 2021 werken we samen. Zo heeft het CBS het Datalab in de opstartfase op weg geholpen met een aantal onderzoeksthema’s, waaronder de impact van de coronapandemie op allerlei gebieden. Denk aan de lokale ondernemers, faillissementen, de arbeidsmarkt, de ontwikkeling van de psychische gezondheid van burgers en leer- en ontwikkelachterstanden van jongeren. Met een klankbordgroep van gemeentemedewerkers werken we aan de dataverzameling en vertaling van de resultaten in dashboards en storymaps.’

Effecten van coronapandemie

Lisanne Verkuil is manager van het Datalab GO. Volgens haar heeft de samenwerking reeds bruikbare inzichten opgeleverd. ‘We kregen al vroeg zicht op het aantal faillissementen. Daar bleek gelukkig geen sterke stijging, maar we houden het in de gaten.’ Op een ander gebied – de psychische gezondheid van jongeren – bleek uit een peiling van de GGD dat de jeugd tussen 12 en 18 jaar zich eenzaam voelde en geen fut had om dingen te ondernemen met vrienden. Verkuil: ‘De gemeente Winterswijk heeft naar aanleiding daarvan besloten om te investeren in jongerenhonken door – zodra het weer mogelijk was – spullen aan te schaffen om jongeren te stimuleren elkaar weer te ontmoeten.’ Jansen: ‘Met behulp van CBS-data hebben we vervolgens in kaart gebracht welke jongeren mogelijk extra werden geraakt door corona, zoals voortijdige schoolverlaters, kinderen die opgroeien in armoede en statushouders.’

Winkelend publiek in de binnenstad van Doetinchem
© Hollandse Hoogte / Flip Franssen

Scherper en gerichter beleid

De kracht van datagedreven werken is de totstandkoming van scherper en gerichter beleid. Het stelt gemeenten in staat om beleid te maken, waarbij de inhoudelijke maatregelen aansluiten bij de specifieke doelgroep. Jansen: ‘Door datagedreven werken kan meer maatschappelijke impact worden bereikt, vooral door verbetering van de informatiepositie en kennisvergroting. Op deze manier zijn gemeenten en provincies beter in staat beleid te monitoren en evalueren.’

Zelfstandig werken met microdata

De strategische samenwerking tussen het CBS en Datalab GO werd door de betrokken partijen op 5 juli van dit jaar officieel bekrachtigd. Jansen: ‘Inmiddels heeft Datalab GO ook toegang tot de microdata-omgeving van het CBS. Door onderzoekers van het Datalab wordt hier zelfstandig meegewerkt. Het CBS ondersteunt en adviseert daarbij en denkt mee over geschikte databronnen om regionale beleidsvragen te beantwoorden, bijvoorbeeld over het aantal benodigde nieuwbouwwoningen.’ Daarnaast voert het CBS onderzoeken uit op landelijke schaal, waaraan het Datalab GO soms deelneemt. Denk hierbij aan de Veiligheidsmonitor, een tweejaarlijks onderzoek naar veiligheid, leefbaarheid en slachtofferschap. Een ander relevant onderzoek gaat over verhuisbewegingen, waarbij gekeken wordt wat voor soort bevolkingsgroepen een specifieke gemeente verlaten en binnenkomen.


Relevante links