Samenwerking centraal bij in kaart brengen van data rond Green Deal
Samenwerking cruciaal
Angelique Berg, Directeur-Generaal van het CBS, verrichtte de plenaire opening. Zij gaf aan dat er al duizelingwekkend veel informatie is over Green Deal gerelateerde data, maar dat die informatie versnipperd is en dat er ook nog witte vlekken zijn. ‘Daarom moeten we met onze stakeholders en andere kennisinstellingen in gesprek om scherp te krijgen aan welke informatie behoefte is. Samenwerking staat daarbij centraal.’ Zij benadrukte dat het de ambitie van het CBS is om de statistische informatie over de Green Deal beter toegankelijk te maken, zowel voor de experts als het brede publiek. ‘Mijn verwachtingen zijn hoog gespannen.’Alarmerende keynote speech
Vervolgens werden de deelnemers aan de workshop verrast door een inspirerende en tegelijkertijd alarmerende keynote speech van Maarten van Aalst, sinds 1 februari van dit jaar de nieuwe hoofddirecteur van het KNMI en tevens hoogleraar aan de Universiteit Twente. In zijn speech refereerde hij aan het Klimaatakkoord van Parijs dat eind 2015 werd gesloten. Aan dit akkoord, dat in 2020 in werking is getreden, doen 195 landen mee. ‘Daarin is afgesproken dat de gemiddelde mondiale temperatuurstijging onder de 2 graden Celsius moet blijven, met inspanningen om de stijging verder te beperken tot 1,5 graden Celsius. Maar het is de vraag of we dit halen. In het jaar dat het verdrag werd getekend gaf het KNMI al aan dat er sprake was van een ernstige situatie qua klimaatverandering. Nu zijn we een aantal jaren verder en hebben we al veel voorbeelden van catastrofale gevolgen van klimaatverandering voorbij zien komen.’
Achter de feiten aanlopen
Van Aalst benadrukte ook het belang van samenwerking, waarbij hij een duidelijke taak voor kennisinstellingen zoals het KNMI en het CBS ziet. Beide organisaties vullen elkaar immers goed aan als het gaat om data over klimaat, weer, maatschappij, milieu en natuur. ‘Maar ondanks allerlei goede initiatieven – zoals de Eurostat-indicatoren – is er nu al sprake van achterstand en lopen we achter de feiten aan. Denk aan de overstromingen in Parijs in de zomer van 2016, maar ook de storm Orphelia die in 2017 Ierland trof en veel schade aanrichtte. En in 2021 werd in ons land de provincie Limburg door overstromingen getroffen, net als Duitsland en België. Vele honderden slachtoffers waren het gevolg.’ Van Aalst vroeg aan de toehoorders in de zaal of zij de 3 dodelijkste natuurrampen in Nederland van de afgelopen eeuw konden noemen. ‘De watersnoodramp van 1953 gold als natuurramp nummer een, gevolgd door de twee hittegolven van 2003 en 2006.’ Opmerkelijk daarbij is volgens de KNMI-hoofddirecteur dat uit onderzoek van de gemeente Den Haag is gebleken dat met name kwetsbare wijken het meest te lijden hebben onder klimaatverandering en dat subsidies hiervoor juist bij de inwoners van de meer welvarende wijken terecht komen.De grenzen zijn in zicht
‘Kort samengevat wordt het weer steeds extremer, worden we steeds vaker verrast door de effecten van klimaatverandering, proberen we ons daar aan aan te passen, maar zijn de grenzen in zicht. Ook kan onze respons de risico’s van klimaatverandering versterken’, aldus Van Aalst. ‘Er is al veel informatie over wat er precies gaande is qua klimaatverandering en de effecten daarvan, maar we moeten die data goed organiseren en samenbrengen.’ Van Aalst ziet het als de publieke taak van het KNMI om mensen bewust te maken van de manier waarop het klimaat verandert. ‘Wij zijn de leverancier van informatie om het debat hierover te laten plaatsvinden. Daarnaast moeten er voor de komende jaren een aantal gerichte acties in gang worden gezet, zoals het koppelen van de korte en lange termijn, meer inzicht in systemen en goede communicatie en samenwerking.’
Informatiebehoeften stakeholders
Na de KNMI-hoofddirecteur nam Thom Werkhoven het woord. Hij is projectleider van de Green Deal bij het CBS en schetste wat er op internationaal gebied al in gang gezet is. ‘Zo is er het European Green Deal Action Plan uit 2020, dat door het Europese statistiekbureau Eurostat vertaald is in een statistisch actieplan. Zowel nationaal als internationaal is er grote behoefte aan Green Deal gerelateerde statistieken.’ Werkhoven lichtte toe wat het CBS tot nog toe heeft gedaan op het gebied van de Green Deal: ‘Onze aanpak zit op 3 niveaus. Allereerst willen we de behoeften van onze stakeholders in kaart brengen. Verder willen we de statistiekontwikkeling versterken door slimme oplossingen te bedenken – kosteneffectief en minder lastendruk – en de samenwerkingen op nationaal en internationaal niveau intensiveren. Ook willen we de communicatie en disseminatie van data rond de Green Deal verbeteren, bijvoorbeeld door het maken van Green Deal dashboards.’ Werkhoven gaf aan dat het CBS de informatie over de Green Deal eerst op nationaal niveau in kaart wil brengen, later volgen de regio’s en sectoren. Aan de hand van een poll werd gepeild aan welke informatie de deelnemers van de workshop het meeste behoefte hadden. Dat bleek op het niveau van thema’s zoals energieverbruik, financiële consequenties, biodiversiteit en natuurlijk kapitaal.Expertsessies
Na de lunch werd in meerdere expertsessies een breed palet van onderwerpen gepresenteerd. Daarin was veel ruimte voor discussie en de inbreng vanuit de deelnemers. Eén van de expertsessies werd gegeven door Maurits Boomars van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Boomars is er coördinator voor de Green Deal en betrokken bij de Europese onderhandelingen daarover. ‘Tot begin vorig jaar werd de Green Deal vooral gezien als een klimaatpakket, maar de Green Deal is veel meer dan dat. Zodoende is het goed binnen onze organisatie ingebed. Zowel de top bij ons ministerie als de portefeuillehouders hebben er veel aandacht voor.’ Boomars benadrukt dat een goede onderbouwing met cijfers van de Green Deal van groot belang is om de juiste politieke keuzes te kunnen maken. ‘Een rol voor het CBS zie ik vooral bij de toetsing van het beleid en de gevolgen daarvan. Daarnaast zie ik het als taak van het CBS om trends te signaleren die opvallen. Dan is het vervolgens aan de politiek om daar mee aan de slag te gaan.’ Ook Boomars ziet dat de data rond de Green Deal versnipperd zijn. ‘Iedereen heeft een deel van dezelfde puzzel. Het is een heel omvattend geheel. Daarom moeten we samen de uitdaging aangaan, waarbij een geïntegreerde aanpak noodzakelijk is.’Relevante links
- Dossier duurzaamheid - Workshop Green Deal: samenwerking centraal
- Artikel - Green Deal: CBS werkt met externe partners aan verduurzaming
- Privacyregels CBS - Privacy