Dashboard bevolking junior voor leerlingen basisscholen gelanceerd

/ Auteur: Miriam van der Sangen
Op 10 oktober 2022 lanceerde het CBS het dashboard bevolking junior
© Sjoerd van der Hucht
Op maandag 10 oktober 2022 lanceerde het CBS voor leerlingen uit groep 7 en 8 van de basisschool het dashboard bevolking junior. Dit dashboard laat in één oogopslag zien hoe de Nederlandse bevolking er voor staat, bijvoorbeeld op het gebied van geboorte en sterfte maar ook op het terrein van immigratie en emigratie. Kinderen kunnen door het gebruik van het dashboard spelenderwijs kennismaken met het CBS en zijn statistieken. Voor de leraren is een handleiding gemaakt en voor de kinderen zijn er verschillende opdrachten.

Kritisch leren omgaan met berichten

‘Leerlingen van de basisscholen zijn een belangrijke doelgroep voor het CBS, omdat ze toekomstige datagebruikers en statistiekconsumenten zijn. Het is immers juist in deze tijd van nepnieuws belangrijk om kinderen in een vroeg stadium kritisch om te leren gaan met informatie die ze uit berichten halen die verschijnen op de verschillende social mediakanalen, zoals bijvoorbeeld Snapchat of Tiktok. Het past bovendien bij de maatschappelijke taak van het CBS om leerlingen van de basisschool wegwijs te maken in de data van het CBS en de waardevolle informatie die je hieruit kunt halen’. Aan het woord is Reinoud Stoel. Hij is hoofd van het team methodologie van het CBS in Den Haag en maakt deel uit van de stuurgroep die betrokken is bij de ontwikkeling van het lespakket voor basisschoolleerlingen. ‘Het CBS vindt het van belang aan kinderen te laten zien wat mogelijk is met data en statistiek en hoe leuk en uitdagend het vak is. Met dit dashboard, dat onderdeel uitmaakt van het lespakket ‘Op zoek naar data met Daan’ voor de klassen 7 en 8 van de basisschool, zet het CBS een volgende stap’, aldus Stoel. Ook de Europese Unie heeft vorig jaar een oproep aan de Europese statistiekbureaus gedaan om ‘statistische geletterdheid’ bij basisschoolkinderen te bevorderen.

Thumbnail dashboard bevolking junior

Data-visualisatie

Het team visualisatie van het CBS was nauw betrokken bij het maken van het kinderdashboard voor junioren. Mart Landman maakt er deel van uit. Hij is specialist data-visualisatie bij het CBS en ontwerpt sinds meer dan 2 jaar dagelijks dashboards voor volwassenen over een groot aantal onderwerpen. ‘Denk bijvoorbeeld aan de dashboards welvaart in coronatijd, economie, arbeidsmarkt en bevolking. Begin van dit jaar werd ik gevraagd mee te denken over een dashboard bevolking voor leerlingen op de basisschool. Dat leek mij heel interessant, ook gezien mijn studie-achtergrond: sociologie en psychometrie. We hebben – samen met een aantal collega’s van onder andere het team demografie – het dashboard bevolking voor volwassenen als uitgangspunt genomen. Daar hebben we verschillende ingrediënten uitgehaald, zoals bijvoorbeeld de verjaardagsteller en de bevolkingsaantallen.’

Zoeken naar creatieve oplossingen

Landman ging aan de slag met de bouw van het dashboard bevolking junior. ‘Niet alles wat wij wilden was realiseerbaar, omdat we afhankelijk zijn van de beschikbare cijfers en tabellen. Maar we hebben steeds naar creatieve oplossingen gezocht en dat is goed gelukt.’ Volgens Landman zit er technisch geen groot verschil tussen het maken van een dashboard voor volwassenen of kinderen. ‘We hebben vooral gekeken of het dashboard voor junioren aantrekkelijk voor kinderen zou zijn. Mede door de creatieve betrokkenheid van onze externe partner Lidewij Spitshuis is dat prima gelukt.’ Het CBS is niet over één nacht ijs gegaan bij de ontwikkeling van het kinderdashboard. Het nieuwe product is in twee groepen 8 getest. Daarin werd gekeken in hoeverre kinderen op de hoogte zijn van bepaalde begrippen zoals vergrijzing of immigratie. Opvallend was dat ze het begrip immigratie goed bleken te kennen, vergrijzing daarentegen vonden ze moeilijk om in eigen woorden uit te leggen.

Handleiding voor docenten

Het dashboard bevolking voor kinderen bevat onder andere het actuele aantal inwoners van Nederland, de gemiddelde leeftijd van mensen in ons land, de herkomst van personen die van buiten Nederland komen, op welke dagen de meeste mensen jarig zijn, hoe een gemiddeld huishouden er uitziet en wat er te vertellen valt over de gemeente waar leerlingen wonen. Er zit tevens een video bij waarin CBS-woordvoerder Luuk Hovius op heldere wijze uitlegt welke data het CBS allemaal over bevolking heeft. Daarnaast is er een uitgebreide handleiding voor de docenten beschikbaar en een werkblad met opdrachten voor de leerlingen. Zo is één van de opdrachten het schatten van hoe de Nederlandse bevolking er over een aantal jaren uit zal zien. ‘Met dit dashboard kunnen de leerlingen goed vooruit, waardoor ze nóg beter aansluiting kunnen vinden bij de statistieken van het CBS’, besluit Stoel.

Relevante links