Veel vraag naar expertise CBS over grote ondernemingen

/ Auteur: Jan Hendriks
Grote ondernemingen op de Zuidas in Amsterdam
© Hollandse Hoogte / Lex van Lieshout
De Nederlandse economie draait voor een belangrijk deel op multinationals en grote ondernemingen die wereldwijd opereren. Mede als gevolg van de groeiende globalisering wordt het steeds complexer om alle statistieken van deze organisaties goed in kaart te brengen. Met de oprichting van het team ‘Consistentie Grote Ondernemingen’ (ConGO) speelde het CBS 10 jaar geleden al in op deze ontwikkeling. Inmiddels doen steeds meer buitenlandse statistiekbureaus een beroep op het CBS om de opgedane kennis en ervaring met hen te delen.
Een belangrijke drijfveer hierachter is het feit dat de Europese Unie (EU) kritisch kijkt naar de kwaliteit van de aangeleverde statistieken. ‘Dat is niet zo gek als je je realiseert dat afdrachten aan de EU per land gebaseerd zijn op diezelfde statistieken’, aldus Dries Butink. Hij is accountmanager in het team ConGO van het CBS en coördinator van het trainingstraject hierover van het Europese statistiekbureau Eurostat. ‘Er ontstaat dan ook binnen Europa steeds meer druk om goed verantwoording af te leggen over deze cijfers’.

Steeds complexer

Mede door de Nederlandse handelsgeest en fiscale mogelijkheden kent ons land een relatief hoog aantal grote en complexe ondernemingen. ‘Het gaat om enkele honderden bedrijven, waarvan er circa 360 onder de verantwoordelijkheid van ons team vallen. Die grote ondernemingen zijn goed voor zo’n 50 procent van de Nederlandse economie. Het is een mix van grote Nederlandse bedrijven en buitenlandse multinationals met een vestiging in Nederland’. Volgens Butink wordt er veel van deze groep bedrijven gevraagd als het gaat om het aanleveren van financiële gegevens. ‘Denk bijvoorbeeld aan zaken als omzet, bedrijfsresultaat, import en export, maar ook gedetailleerde gegevens over productie in Nederland, de omvang van productie in het buitenland of loonverdeling, investeringen en research en development. Daarnaast gaat het ook om HR-gerelateerde informatie als werkgelegenheid en ziekteverzuim of om rapportages over onder meer ICT, energieverbruik en afvalstoffen. Mede als gevolg van de globalisering wordt het voor die grote bedrijven steeds complexer om de juiste informatie aan te leveren, en dat ook nog eens op een consistente wijze’.

Intelligent dashboard

Het team ConGO is 10 jaar geleden opgericht om dit proces in goede banen te leiden en de belangrijkste spelers binnen de Nederlandse economie hierbij te ondersteunen. ‘Omdat alle relevante financiële statistieken binnen het CBS onder de verantwoordelijkheid van een groot aantal verschillende statistiekteams vallen, is een applicatie ontwikkeld waarmee alle gewenste data van de grote ondernemingen geautomatiseerd in een overzichtelijk dashboard worden geplaatst. Hierbij vindt aan de hand van een groot aantal rekenregels automatisch een check plaats op de kwaliteit van de aangeleverde gegevens’. Soms blijkt dat de vraagstelling bij de uitvraag van de gewenste statistieken niet goed is afgestemd op de specifieke situatie van een bedrijf. Butink: ‘In zo’n geval bezoeken we het betreffende bedrijf en overleggen we met hun financiële specialisten over de manier waarop ze toch de gewenste informatie op een min of meer uniforme wijze kunnen aanleveren. Het uitgangspunt hierbij is dat wij aan het eind van het jaar de juiste data kunnen aanleveren voor de samenstelling van de Nationale Rekeningen’.

‘Er is een applicatie ontwikkeld waarmee alle gewenste data van de grote ondernemingen geautomatiseerd in een overzichtelijk dashboard worden geplaatst’

Borgen statistiekkwaliteit

Omdat de problematiek van het borgen van de kwaliteit van de financiële opgaves van grote ondernemingen ook in het buitenland speelt, doen buitenlandse statistiekbureaus steeds vaker een beroep op de expertise van het CBS. ‘Andere Europese landen zijn al meerdere jaren geïnteresseerd in hoe wij de cijfers van de grootste ondernemingen consistent maken’, aldus Butink. Eind 2018 stelde Eurostat een subsidie ter beschikking om het overdragen van kennis en ervaring te faciliteren. Door middel van deze subsidie worden de nationale statistiekbureaus, die de trainingen verzorgen gecompenseerd voor hun tijd. ‘Met de Ierse, Deense en Zweedse collega’s hebben wij in februari 2019 in Luxemburg samengewerkt aan de ontwikkeling van een trainingsopzet. Vervolgens hebben wij een training verzorgd bij het Duitse statistiekbureau Destatis, waar we begin 2020 voor de tweede keer zijn geweest. Omdat we de trainingen geven naast ons reguliere werk, verdelen we de tijd over vier accountmanagers van ons team: Ilse Gubbels, Harald Wenders, Cyrille Pluijmen en ikzelf’.

Maatwerk

Voorafgaand aan de training in Duitsland hadden Butink en zijn collega’s de bestaande situatie geïnventariseerd aan de hand van vragenlijsten. ‘Uiteindelijk hebben we op basis van alle ontvangen informatie een advies ontwikkeld, dat later ook middels een uitgebreid adviesrapport ter beschikking is gesteld. Hetzelfde hebben we een klein jaar later gedaan in België, waar de training plaatsvond bij de Centrale Bank’. Elk land organiseert het verzamelen van statistische informatie anders en heeft daardoor andere data. Daarnaast beschikt elk land over uiteenlopende kennis, ervaring en mensen. Ook wisselt de wetgeving van land tot land. ‘Daarom is ons advies echt maatwerk’. Parallel aan de trainingen van het CBS in Duitsland en België verzorgden ook de Deense, Zweedse en Ierse collega’s vergelijkbare sessies in Hongarije, Griekenland, Litouwen, Spanje, Portugal en Polen.

Online training

Op verzoek van Eurostat organiseerde het CBS samen met de statistiekbureaus van Zweden, Denemarken en Ierland in april van dit jaar een 2-daagse online training voor alle geïnteresseerde EU-landen als afsluiting van het opleidingstraject. Mede op basis van de succesvolle eerdere trainingsrondes en de positieve feedback op de 2-daagse online training heeft Eurostat opnieuw een subsidie ter beschikking gesteld om een tweede serie trainingen te kunnen organiseren. Voor deze nieuwe serie hebben zich inmiddels verschillende landen aangemeld. ‘Het stemt ons positief dat dit project van Eurostat een vervolg krijgt. We kunnen daardoor onze kennis en expertise met andere landen delen om de consistentie in de statistieken van de grote ondernemingen te bevorderen’.