CBS-interviewers veilig op pad in coronatijd
Interviews aan huis belangrijk
‘De CBS-interviewers die respondenten aan huis bezoeken, vervullen een heel belangrijke functie’, aldus Isje Kuijpers, hoofd Enquêtering van het CBS. ‘Voor onderzoeken naar bijvoorbeeld de beroepsbevolking of gezondheid trekt het CBS steekproeven uit de Nederlandse bevolking. Deze zijn een goede afspiegeling van de samenleving. Het CBS stuurt de mensen die in de steekproef vallen een brief met de vraag of zij via internet de enquête willen invullen. Maar niet iedereen leest of begrijpt deze brieven, of kan online meedoen. We weten dat bepaalde groepen in de samenleving, bijvoorbeeld ouderen of mensen met een migratieachtergrond, minder snel via internet responderen. Om representatieve uitkomsten te krijgen, is het belangrijk dat voldoende mensen een enquête invullen en alle groepen in de samenleving goed vertegenwoordigd zijn. Daarom benadert het CBS mensen die niet reageren opnieuw. Als we een telefoonnummer hebben bellen we op en anders bezoeken we de mensen thuis.’Lockdown
In maart 2020 ging Nederland in lockdown vanwege de coronapandemie en stopten ook de interviews bij de mensen thuis. Dat had gevolgen voor de cijfers en de medewerkers van het CBS. Het statistiekbureau trof verschillende maatregelen om de effecten zo goed mogelijk op te vangen. Kuijpers: ‘We probeerden respondenten alsnog te bereiken door hen een kaartje te sturen met ons telefoonnummer erop, met de vraag of zij óns wilden bellen. Dat leverde enige respons op. Daarnaast hebben we onze rekenkundige modellen aangepast, zodat het effect van het wegvallen van de face-to-face interviews (CAPI) kon worden opgevangen. Dat is tijdelijk mogelijk, maar in verband met het tijdreeksmodel en de kwaliteit van de data zijn thuisinterviews uiteindelijk toch nodig. Voor onze medewerkers was het een heftige tijd. Zij zaten plotseling thuis en werden ingezet op call center-werkzaamheden. Deze omschakeling is door de interviewers snel en uitstekend opgepakt. Het CBS heeft er alles aan gedaan om hen te behouden, ook de mensen met een tijdelijk of uitzendcontract. Goede, ingewerkte mensen zijn belangrijk.’‘De veiligheid van onze medewerkers en respondenten staat voorop!’
Protocol ontwikkeld
Andrew van der Beek is één van de interviewers die normaal gesproken voor het CBS op pad gaat. Hij werkt in de binnenstad van Amsterdam. Ook voor hem was de lockdown een onzekere periode. ‘In maart en april stond het werk stil en was ik thuis, dat voelde niet goed. In mei kon ik beginnen met telefonische interviews doen en was ik blij weer een bijdrage te kunnen leveren. Daarnaast dacht het management na over plannen om ons na de lockdown weer veilig aan het werk te laten gaan. Daar werden wij als interviewers bij betrokken. Iedereen schreef op wat hij of zij dacht nodig te hebben en vervolgens zijn daar digitale overleggen over geweest. Uiteindelijk kwam daar een protocol uit voort.’ Aan dat protocol is heel veel zorg besteed, vertelt Kuijpers. ‘De veiligheid van onze medewerkers en respondenten staat voorop! Zij moeten zich er comfortabel bij voelen. We hebben het protocol ook door een arbeidsdeskundige en juristen laten toetsen aan de richtlijnen van het RIVM. Tevens is er een speciale stuurgroep ingericht die de dagelijkse ontwikkelingen op de voet volgt en daar waar nodig bijstuurt en de werkwijze aanscherpt. Zo zijn we bezig met het ontwikkelen van routekaart voor de face-to-face interviews. Deze geeft per risiconiveau aan welke maatregelen er van kracht zijn.’Weer van start
In juli en augustus van dit jaar gingen met het protocol twee pilots van start en die verliepen goed. Van der Beek werkte daaraan mee en hij is sinds september ook weer voor andere onderzoeken op pad. ‘Het CBS neemt de situatie en ons werk heel serieus. Ik voel me gehoord in de ontwikkeling van het protocol en durf daarmee ook bij mensen langs te gaan. Ik draag standaard een mondkapje en heb handschoenen, ontsmettingsdoekjes en -gel bij me. Als een woonruimte te klein is om anderhalve meter afstand te houden of als iemand tot een risicogroep behoort, ga ik niet naar binnen. Zeker bij bovenwoningen komt dat nog wel eens voor. Ik probeer dan een telefonische afspraak te maken. Dat ik die optie heb, vind ik heel belangrijk. Daar voel ik me veilig door.’ Hoe reageren mensen als een interviewer aan de deur staat? Van der Beek: ‘Velen zijn ondanks de situatie welwillend om mee te doen. Sommigen zijn even verbaasd, maar als ik uitleg dat juist nu onderzoek belangrijk is, begrijpen ze dat en krijg ik positieve reacties. De meeste mensen vinden het goed dat we dit doen.’Het CBS volgt nauwkeurig het Rijksbeleid en de richtlijnen van het RIVM over COVID-19 en stelt de veiligheid van interviewers en respondenten voorop. Eventuele aanscherping van de maatregelen in de toekomst kan dus effect hebben op de inzet van interviewers. Daarnaast onderzoekt het CBS op dit moment de mogelijkheden om in de toekomst respondenten digitaal te interviewen.
Relevante links
- Artikel - Waarom is meedoen aan CBS-onderzoek belangrijk?
- Deelnemers enquête - Het CBS komt nooit zomaar bij u aan de deur
- Privacyregels CBS - Privacy