Globalisering centraal in samenwerking CBS en RUG

Sandra Wilms en Oscar Lemmers
© Sjoerd van der Hucht Fotografie / My Eyes4u productions
Het CBS werkt steeds vaker samen met universiteiten en hogescholen. Zo biedt het CBS promovendi de mogelijkheid onderzoek te verrichten - onder strikte voorwaarden - aan de hand van gepseudonimiseerde CBS-data. Een recent voorbeeld daarvan is het promotieonderzoek dat Aobo Jiang deed vanuit de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) naar offshoring, het verplaatsen van werk naar een land buiten Nederland. Voor dit onderzoek werd de samenwerking tussen het CBS en de RUG verder verstevigd.

Expertisecentrum

Directeur Sandra Wilms vertelt dat het CBS een paar jaar geleden een expertisecentrum over globalisering oprichtte. ‘Met dit expertisecentrum creëren we inzicht in het internationaal acteren van bedrijven en de effecten daarvan op de Nederlandse economie, nationaal en regionaal. Vanuit dit centrum hebben we al snel de samenwerking met diverse externe partners gezocht, bijvoorbeeld met de RUG. Dat levert voor beide partijen voordelen op. Denk aan de uitwisseling van expertise over elkaars methoden en technieken, het gezamenlijk publiceren van wetenschappelijke artikelen en elkaar inspireren.’

Randvoorwaarden

Wilms juicht het toe dat promovendi zoals Jiang een deel van hun onderzoek bij het CBS willen doen. Daarvoor moeten zij wel aan een aantal randvoorwaarden voldoen. ‘Het is belangrijk dat de promovendus ook op het CBS zelf werkt (dat gold vóór de coronaperiode, red.), want alleen dan kan er collegiaal écht iets op gang komen. Zo kunnen de CBS-collega’s vanuit hun ervaring promovendi wijzen op zaken waar zij in de praktijk tegen aan lopen. Daarnaast kunnen studenten die promoveren bij ons ook meewerken aan andere onderzoeken en daardoor extra expertise opdoen. CBS-onderzoekers kunnen hun kennis uitbreiden met de meest recente academische inzichten.’ Wilms benadrukt dat gelijkwaardigheid in de samenwerking centraal staat. ‘Daarvoor is het belangrijk vooraf nauwkeurig het onderzoek te omschrijven en ijkpunten in te bouwen. De verwachtingen moeten van beide kanten duidelijk zijn.’

Promotietraject

Aobo Jiang startte met haar promotietraject in september 2015. Niet lang daarna ging ze voor haar onderzoek over offshoring aan de slag bij het CBS. Waarom koos Jiang voor dit onderwerp? ‘Het is een relevant en belangrijk onderwerp sinds de afgelopen 30 jaar, omdat het enorme invloed heeft op de arbeidsmarkt en de economische ontwikkeling van landen. Met de unieke microdata van het CBS had ik de mogelijkheid om de effecten van offshoring op de arbeidsmarkt en op de productiviteit van bedrijven in Nederland te bestuderen.’ Jiang is lovend over de begeleiding die ze vanuit het CBS kreeg. ‘Op alle mogelijke manieren hebben de collega’s mij geholpen en wegwijs gemaakt. Het was interessant te ervaren dat werken bij zo’n organisatie als het CBS totaal anders is dan werken bij de universiteit. De interactie met collega’s verloopt er gemakkelijk. Schakelen tussen het CBS en de universiteit heeft mijn promotieonderzoek productiever en kleurrijker gemaakt.’

Impact van globalisering

Oscar Lemmers, onderzoeker bij het CBS, begeleidde Jiang bij het CBS tijdens haar promotietraject aan de RUG. ‘Jiang schreef twee hoofdstukken van haar thesis ‘Offshoring, Functional Specialization and Economic Performance’ bij het CBS. Zij analyseerde cijfers over de verplaatsing van bedrijfsactiviteiten naar het buitenland. De samenwerking die we daarbij zijn aangegaan met de RUG leidde tot nieuwe inzichten over de impact van globalisering op socio-economische uitkomsten, nieuwe datasets en een gezamenlijk wetenschappelijk artikel. Het blijkt dat industriële bedrijven die zich toeleggen op research en development of marketing fors productiever zijn dan industriële bedrijven die zich specialiseren in productie.’

Interessante resultaten

Gaaitzen de Vries is universitair hoofddocent economie en bedrijfskunde aan de RUG. Hij geeft colleges over handel en ontwikkeling en houdt zich bezig met onderzoek over deze onderwerpen. Ook begeleidt hij promovendi zoals Jiang. ‘Over de verplaatsing van bedrijfsactiviteiten naar het buitenland hadden we wel al een beeld op macroniveau en ook waren er indicatoren over, maar we wisten niet goed welke bedrijven welke activiteiten waar ontplooien. Eén van de interessante resultaten uit het promotieonderzoek is de variatie in bedrijfsactiviteiten, zoals in logistiek, fabricage of marketing, tussen de regio’s van Nederland. Als bedrijven bepaalde activiteiten verplaatsen naar het buitenland moet de impact op arbeid en inkomsten daarom ook per regio worden onderzocht.’

Empirisch

Vooral de microdata van het CBS bleken van grote waarde bij het onderzoek van Jiang, volgens De Vries. ‘Het CBS heeft de data en een schat aan kennis van de data, vanuit de academische wereld proberen wij dan onderzoeksvragen en methoden te leveren. De samenwerking kwam snel op gang, omdat we allebei empirisch gedreven onderzoek doen.’ Volgens De Vries is deze samenwerking zo goed bevallen dat hij ook in de toekomst verwacht weer met het CBS in zee te zullen gaan.

Aobo Jiang promoveerde in juni van dit jaar aan de RUG. In verband met de coronamaatregelen gebeurde dat via een videoverbinding. Daarbij waren ook haar supervisor Gaaitzen de Vries en promotor Marcel Timmer (tevens onderdirecteur bij het Centraal Planbureau) aanwezig. Haar onderzoek werd gefinancierd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).

Relevante links