Hoe organiseer je een persconferentie tijdens Corona?

Hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen presenteert de economische cijfers in een vrijwel lege studio van het CBS
Vrijdag 15 mei vond op het CBS de persconferentie over de economische groei en arbeidsmarkt over het eerste kwartaal van 2020 plaats. Een bijzondere gebeurtenis: de coronacrisis manifesteerde zich tijdens dit kwartaal en zorgde voor een omslag in de maatschappij en de economie. Het CBS stond daardoor voor inhoudelijke en organisatorische uitdagingen. Gerard Eding, directeur nationale rekeningen van het CBS; hoofdredacteur Mike Ackermans en hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen over het tot stand komen van de persconferentie in deze uitzonderlijke situatie.

Plotselinge omslag

Ieder kwartaal organiseert het CBS de persconferentie over de economische groei, ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en het conjunctuurbeeld van de afgelopen drie maanden. Zes weken na afloop van het kwartaal, als de eerste berekeningen rond zijn, worden de cijfers gepresenteerd. Hoofdeconoom van het CBS, Peter Hein van Mulligen, is het bekende gezicht van de persconferentie: ‘Door de coronacrisis is er vanuit de maatschappij veel vraag naar actuele cijfers. Half maart ging Nederland de intelligente lock down in en werd de mondiale omvang van de crisis goed zichtbaar. De eerste effecten op de economie verwachtten we dus ook vanaf half maart in de cijfers te zien. In een kwartaal waarin de economie de eerste twee-en-een-halve maand nog volop draaide is dat een beperkt tijdsbestek. We verwachtten dan ook dat de invloed in de kwartaalcijfers nog relatief beperkt zou zijn. Maatschappelijk gezien is het echter al zeer relevant om dat effect van die laatste twee weken zo goed mogelijk te kwantificeren. En ook de effecten in de maand april al zo snel mogelijk in kaart te brengen.’

Eerste berekeningen en extra informatie

De voorbereiding van de eerste economische raming van het eerste kwartaal was daardoor lastiger dan anders, vertelt Gerard Eding, directeur nationale rekeningen bij het CBS. ‘De omslag in de economie was plotseling en voor veel sectoren fors. Maar niet alle sectoren worden even hard geraakt; sommige produceren juist meer dan ooit. De ongekende omslag maakte dat we extra kritisch moesten zijn op onze werkwijze; ook omdat de beschikbare databronnen door de crisis werden geraakt. Veel informatie was wel beschikbaar, maar soms van mindere kwaliteit of tijdigheid. We hebben dus extra gezocht naar aanvullende informatie, bijvoorbeeld van banken, energieleveranciers, brancheorganisaties, of onderzoeksbureaus. En deze ook gebruikt. Net als de informatie die bedrijven of koepels van bedrijven zelf publiceerden om het effect van de crisis op hun bedrijfsvoering te duiden. Daarnaast hebben we onze rekenmodellen kritisch tegen het licht gehouden en voor sommige onderdelen van de economie met aanvullende aannames moeten werken. Om een zo goed mogelijke eerste berekening te maken en de eerste effecten van deze crisis op onze economie en arbeidsmarkt in kaart te brengen. Vanwege deze uitzonderlijke omstandigheden, is de onzekerheid rond de eerste raming en de kans op bijstellingen wel groter dan anders.’ 

Eerste kwartaal en aanvullende cijfers

De hoofdinsteek van de persconferentie was zoals gebruikelijk de kwartaalcijfers over de economie en arbeidsmarkt van het eerste kwartaal 2020. ‘De effecten van de crisis zullen het volgende kwartaal echter nog meer zichtbaar zijn’, stelt Eding. ‘Snel inzicht in wat er gebeurd is dan ook van groot belang. Het CBS werkt daarom hard aan de versnelling en frequentieverhoging van cijfers om de komende tijd zoveel mogelijk actuele informatie over o.a. economie en arbeidsmarkt te kunnen leveren. Zo publiceren we wekelijks het aantal faillissementen en zijn er extra metingen van het consumentenvertrouwen. Ook zijn de cijfers over de (online) detailhandel versneld en is er een versnelde raming van de consumptie van huishoudens gemaakt. Tot nu toe vooral op basis van bestaande informatie. Maar we onderzoeken ook hoe we met nieuwe databronnen, zoals betaalinformatie, vervoersgegevens en scannerdata, aanvullende en nog snellere informatie kunnen maken. Daarbij werken we nauw samen met tal van externe partners.’

Digitale persconferentie

De organisatie van de persconferentie was eveneens een uitdaging. ‘Het is een bijzondere situatie’, zegt Mike Ackermans, hoofdredacteur bij het CBS ‘we moesten rekening houden met de coronamaatregelen zoals anderhalve meter afstand houden, en tegelijkertijd verwachtten we een grote belangstelling voor de persconferentie. We hadden niet meteen een gouden formule. We hebben onder meer gekeken naar hoe andere organisaties in binnen- en buitenland op dit moment hun persconferenties organiseren. Normaal gesproken houden we de persconferentie in onze eigen studio. Journalisten kunnen van tevoren de stukken onder embargo inzien en daarna de presentatie live bijwonen en achteraf vragen stellen. Onze studio is echter te klein om met anderhalve meter afstand alle belangstellenden te kunnen ontvangen. We hebben dus besloten de persconferentie live uit te zenden via internet en drie televisieploegen toe te laten tot de studio. Journalisten konden vooraf de embargostukken digitaal inzien en achteraf vragen stellen via internet of telefoon. Dat ging op volgorde van aanmelding waarbij televisiemedia voorrang kregen, daarna radio en vervolgens de geschreven media. We hebben daarvoor ook een extra woordvoerder ingezet om alle media zo goed en snel mogelijk te woord te kunnen staan.’

Interactief mediakanaal

Tenminste tien grote media volgden de persconferentie via het interactieve mediakanaal. En nog eens honderd anderen keken de uitzending live op Youtube. Voor Van Mulligen was de persconferentie een aparte ervaring. ‘Normaal is het een levendige ochtend; vóór de presentatie sta ik al verschillende journalisten te woord die vroeg naar het CBS zijn gekomen. Het is dan erg druk op de werkvloer, ook tijdens de presentatie. Nu stond ik in m’n eentje voor de camera in een grotendeels lege studio, tegen een uitgestorven achtergrond; met alleen een handjevol collega’s achter de schermen. De twee aanwezige cameraploegen en een fotograaf gaven het nog iets vertrouwds, maar verder sprak ik alleen op afstand met de media. Het was voor mij wennen zo, maar aan de andere kant; iedereen is in deze situatie inmiddels wel gewend aan persconferenties die anders georganiseerd zijn dan normaal.’

Benieuwd naar de economische cijfers over het eerste kwartaal? De persconferentie economische groei en arbeidsmarkt is via de YouTube-link hieronder te zien.

Relevante links