CBS ondersteunt duurzame ontwikkeling Uganda en Zambia

Nederland loopt voorop als het gaat om milieu- en natuurlijk kapitaalrekeningen. Daarom heeft de Wereldbank het CBS in 2014 gevraagd zijn kennis te delen met landen die nog niet zo ver zijn. Dit gebeurt in het kader van het WAVES-project, een wereldwijd samenwerkingsverband dat zich richt op duurzame ontwikkeling in met name ontwikkelingslanden. Dit gebeurt onder andere door hulp te bieden bij het opzetten van statistieken over natuurlijk kapitaal als land, water, bos, ecosystemen en mineralen. Het ministerie van Buitenlandse Zaken financiert de inzet van het CBS en was ook aanwezig bij het werkbezoek om kennis te nemen van de resultaten.

Technische assistentie

Cor Graveland en Sjoerd Schenau van de afdeling Nationale Rekeningen van het CBS hebben in de afgelopen jaren verschillende keren deelnemende landen als Zambia, Rwanda en Botswana bezocht. Zij verlenen technische statistische assistentie. Daarnaast bieden zij ook praktische handvatten, bijvoorbeeld over het verzamelen van gegevens en de toepassing voor beleid. Graveland: ‘We laten bijvoorbeeld zien dat je naast enquêtes ook gebruik kunt maken van informatie uit bestaande bronnen. In Nederland zijn daarvan veel voorbeelden.’ Naast de hulp ter plaatse assisteert het CBS bij het beoordelen van eindproducten en vinden werkbezoeken plaats bij het CBS in Den Haag.

‘In 25 jaar is de hoeveelheid bos in Uganda gehalveerd, met name voor landbouwgrond en bebouwing’

Vol programma

Uganda en Zambia zijn al een aantal jaar bezig met het ontwikkelen van milieu- en natuurlijk kapitaalrekeningen. Schenau: ‘Ze zijn inmiddels goed op weg. Ze werken nu aan de opzet van bos-, land- en waterrekeningen.’ De bezoekers kregen een intensief programma voorgeschoteld, met zowel presentaties als interactieve sessies. ‘Het voordeel van een werkbezoek bij het CBS is dat we eigen experts van veel verschillende afdelingen aan het woord kunnen laten: niet alleen van onze eigen afdeling Nationale Rekeningen, maar ook bijvoorbeeld collega’s van de milieustatistieken en ruimtelijke statistieken.’

Toerisme en milieu

De onderwerpen tijdens het werkbezoek waren divers. ‘De landen die nu milieu- en natuurlijk kapitaalrekeningen ontwikkelen zijn zowel geïnteresseerd in hoe je de cijfers maakt als in de manier waarop je die het beste inzet om goed beleid te voeren om de duurzame ontwikkelingsdoelen van de VN te monitoren en eigen doelen te formuleren’, zegt Schenau. Er was bijvoorbeeld veel belangstelling voor de presentatie over de toerisme satellietrekening van het systeem van Nationale Rekeningen: ‘Dit is voor Zambia en Uganda een belangrijke statistiek omdat hij de groei van het aandeel van de toerismesector in de economie laat zien, maar ook de schade die door het toenemend toerisme aan het milieu ontstaat.’ Ook de rekening voor het waarderen van land is actueel: hoeveel is de landbouwgrond waard, hoeveel dit stuk bos, hoeveel de grond in de stad? Schenau: ‘Dat zijn belangrijke vragen als de bevolking groeit en je als beleidsmaker moet beslissen over het bouwen van woningen.’

Inzicht in ontbossing

Tijdens het werkbezoek presenteerden de bezoekers uit Uganda en Zambia zelf ook wat ze inmiddels binnen het WAVES-project hebben bereikt. Schenau: ‘Ze lieten aan de hand van nieuwe cijfers zien hoe snel het landgebruik veranderd is in de afgelopen jaren. In 25 jaar is de hoeveelheid bos in Uganda gehalveerd, voor met name landbouwgrond en bebouwing. Door dit in kaart te brengen en systematisch te monitoren, ontstaat inzicht bij de beleidsmakers. Dit ondersteunt het toekomstige beleid.’ Statistici en beleidsmakers in Zambia en Uganda staan voor andere uitdagingen dan hun collega’s in Nederland. Graveland: ‘De rol van het nationale statistiekbureau is bijvoorbeeld minder groot en statistici werken verdeeld over verschillende ministeries. Dat maakt het lastiger om snel stappen voorwaarts te zetten. Bij een statistiek als die over de waarde van land speelt mee dat er geen uitgebreid kadaster is. Toch is inmiddels veel bereikt.’