Heerlen aan de slag met gelijke kansen voor elk kind

Veilig opvoed- en opgroeiklimaat

In het programma ‘Kansrijk van start’ staan gelijke kansen bij de start in het leven van kinderen centraal. Dit onderwerp staat in de gemeente Heerlen al jaren hoog op de politieke agenda. Wethouder Jordy Clemens met onder andere integraal jeugdbeleid in zijn portefeuille: ‘In dit programma werken overheid, sociaal maatschappelijk werk, onderwijs, medische partners, zorgverzekeraars en kennisinstellingen samen met als doel te zorgen voor een veilig opvoed- en opgroeiklimaat voor elk kind in Heerlen. De gemeente heeft daarbij niet gewacht op regionale en landelijke ontwikkelingen, maar is gestart omdat het twee voor twaalf was qua problematiek in bepaalde Heerlense buurten.’

Monitor

Voor een objectieve onderbouwing van de feitelijke situatie in Heerlen was inzicht nodig in de risicofactoren van een ongezond leef- en opgroeiklimaat van zowel ouders als kind. Clemens: ‘Hiertoe heeft de gemeente Heerlen samen met alle betrokken partners een monitor opgenomen in het actieprogramma. Het bleek dat bij veel partijen cijfers bekend waren, zowel over het (on)geboren kind als over de ouders, bijvoorbeeld over hun financiële situatie. Maar de opgave was deze cijfers bij elkaar te brengen, verbanden zichtbaar te maken en de potentiële risicofactoren in beeld te krijgen. Vanuit het samenwerkingsverband met het CBS in de vorm van een Urban Data Center (UDC) is een nulmeting uitgevoerd. Het CBS bleek de beste partner om deze opdracht uit te voeren.’

Nulmeting

Namens het CBS was Tim Muller nauw betrokken bij de nulmeting in Heerlen en het proces dat daar aan vooraf ging. ‘De samenwerking met de gemeente was intensief, maar ook heel constructief. Er was veel vertrouwen in de expertise van het CBS.’ Voor het in kaart brengen van de situatie in Heerlen heeft het CBS een aantal kenmerken in beeld gebracht die van invloed zijn op de kansen bij de start in het leven van kinderen. Muller: ‘We hebben vier groepen op een rij gezet: het kind, de moeder, de vader en het huishouden. Aan die groepen hebben we 25 kenmerken gekoppeld. Denk bijvoorbeeld aan geboortegewicht, inkomensgegevens, leeftijd van de moeder bij de geboorte van het eerste kind en informatie over de geestelijke gezondheidszorg. We hebben dit niet alleen voor Heerlen gedaan, maar ook de cijfers per stadsdeel en per wijk in kaart gebracht. Daarnaast zijn de resultaten vergeleken met de benchmarkgemeente Helmond, Parkstad, de provincie Limburg en Nederland.’ Het CBS heeft de onderzoeksresultaten samengevat in een aantal factsheets, waarin de belangrijkste bevindingen in één oogopslag zijn te zien.

‘De cijfers maken inderdaad duidelijk dat de problematiek groot is in Heerlen. Er zijn relatief veel jonge ouders en één oudergezinnen’

Cijfers als basis

Volgens Muller geeft de nulmeting aan dat Heerlen slechter scoort in vergelijking met de benchmarkgemeenten als het gaat om de kansen van het (on)geboren kind. ‘We zien bijvoorbeeld dat er in Heerlen vaker kinderen worden geboren met een laag geboortegewicht. Daarbij weegt het kind bij de geboorte 2500 gram of minder.’ Clemens: ‘De cijfers maken inderdaad duidelijk dat de problematiek groot is in Heerlen. Er zijn relatief veel jonge ouders en één oudergezinnen. Vaak spelen bij hen sociale problemen, zoals schulden of ongezonde leefgewoonten. Op basis van de CBS-cijfers hebben we gezien waar de sociaal meest kwetsbare ouders wonen, waar de meeste kinderen worden geboren en waar de financieel kwetsbare ouders zich concentreren. We hebben vervolgens een drietal buurten uitgekozen waar we aan de slag gaan met concrete projecten, waaronder het moedercafé, waar voorlichting wordt gegeven over het opvoeden van kinderen. Binnenkort is de opening van het eerste moedercafé.’