Maatschappelijke vraagstukken centraal op seminar

/ Auteur: Miriam van der Sangen/Jan Hendriks
Grote steden ondervinden regelmatig problemen als gevolg van drukte door toerisme
© Hollandse Hoogte / Michel Utrecht
Op 14 maart jl. vond op de Brightlands Smart Services Campus in Heerlen het tweede Big Data Matters seminar plaats. Op het seminar, georganiseerd door het Center for Big Data Statistics (CBDS, onderdeel van het CBS), werd ingegaan op hoe datagedreven besturen mogelijk is met big data. Dit gebeurde aan de hand van actuele maatschappelijke vraagstukken, zoals mobiliteit, energietransitie, arbeidsmarkt en luchtkwaliteit. Bedrijven, overheden op alle niveaus, kennisinstituten en universiteiten waren vertegenwoordigd.

Samenwerking

Het seminar, dat door meer dan 250 deelnemers werd bezocht, was een co-productie van het CBDS met diverse partners zoals LinkedIn, RVO, Mezuro, T-Mobile, TomTom, RET, Vito en de gemeenten Amsterdam en Eindhoven. Magchiel van Meeteren was, in zijn functie als managing director bij het CBS, nauw betrokken bij de organisatie: ‘Het betrekken van al deze partijen is noodzakelijk om complexe maatschappelijke problemen aan te pakken.’ De urgentie van samenwerking groeit. In zijn keynote wees wetenschapsjournalist Diederik Jekel er op dat de overheid al deze nieuwe ontwikkelingen niet moet missen. ‘We moeten de kracht van data omarmen.’

Sofie de Broe
© Sjoerd van der Hucht Fotografie

Luchtkwaliteit

Zowel de maatschappelijke thema’s als de onderzochte databronnen (zoals mobiele telefoniedata voor het maken van statistiek) waren erg divers. Sofie De Broe, wetenschappelijk directeur van het CBDS: ‘Grote steden krijgen steeds meer te maken met het thema luchtkwaliteit. Burgers maken zich zorgen en vragen om informatie. Eindhoven is bijvoorbeeld een vrij stenige stad met veel straten waar het zogenaamde canyon-effect kan optreden, doordat fijnstof zich concentreert in de smalle straten met hoge bebouwing. Voor dit type steden is het noodzakelijk om aan scenario-ontwikkeling te doen en te bepalen wat de impact van deze scenario’s is op de gezondheid van hun inwoners. Als CBS kunnen we hier een toegevoegde waarde bieden door aan bestaande data en modellen over luchtkwaliteit van het RIVM data van het CBS toe te voegen, bijvoorbeeld bebouwingsgegevens uit de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). Door socio-demografische variabelen dan weer te koppelen aan de gegevens over de bebouwing kun je bijvoorbeeld inzichtelijk maken welke bevolkingsgroepen blootgesteld zijn aan luchtvervuiling.’

Concrete resultaten

‘Het grote verschil tussen de vorige editie van het Big Data Matters seminar en deze recente versie is dat we nu zoveel verder zijn en een veelheid aan projecten konden belichten, waarin het CBS met het bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden samenwerkt en concrete resultaten boekt’, aldus Van Meeteren. Als succesvol voorbeeld noemt hij de samenwerking tussen vervoersmaatschappij RET, de gemeente Rotterdam en het CBS. ‘Dit is een mooi voorbeeld van diverse organisaties die - op initiatief van de Erasmus Universiteit - elkaar gevonden hebben. We hebben doelstellingen die elkaar raken. Daardoor is het gelukt in korte tijd een veilige manier te vinden om data met elkaar te delen en zo samen tot relevante maatschappelijke inzichten te komen.’

Magchiel van Meeteren
© Sjoerd van der Hucht Fotografie

Drukte in de stad

Een ander aansprekend voorbeeld is het gebruik van mobiele telefoniedata in de statistiek. Op het seminar spraken T-Mobile, Mezuro en de gemeente Amsterdam hierover. Zij werken samen met het CBS. Van Meeteren: ‘Grote steden in Nederland ondervinden regelmatig problemen als gevolg van drukte in de stad. Met behulp van geanonimiseerde mobiele telefoondata is het mogelijk om te bepalen hoeveel mensen zich op een bepaald moment op een bepaalde locatie bevinden. Voor gemeenten is dit zeer waardevolle informatie in de context van mobiliteit, veiligheid en toerisme.’ Ook het samenwerkingsproject met TomTom sprak de deelnemers van het seminar aan. Het uitgangspunt bij dit project is dat er overal auto’s met navigatiesystemen rijden, maar dat niet alle wegen zijn voorzien van sensoren. ‘Het vergelijken van de data van TomTom met de sensordata levert waardevolle inzichten op over het verkeersaanbod op juist kleine, lokale wegen.’