Met virtuele CBS-assistent non-stop informatie opvragen

Spraakherkenning

De eerste fase van het onderzoek naar de nieuwe applicatie is inmiddels bijna klaar. Jolien Oomens en Sara Houweling waren daarbij de drijvende krachten. De eerste stap naar de nieuwe applicatie werd gezet in de woonkamer van Oomens: ‘Ik gebruikte mijn eigen server en koppelde die aan het spraakherkenningsprogramma Google Dialogflow en de open data van het CBS. De volgende dag kon het ontwerp één vraag beantwoorden: hoeveel inwoners heeft Nederland? Dat is natuurlijk niet veel, maar toen wist ik: het lukt om via spraakherkenning bij de open data van het CBS te komen!’

Onderzoeksfase afgerond

Een week later demonstreerde Oomens haar idee bij de Directeur-Generaal. ‘Hij vroeg mij om het idee verder uit te werken’, aldus Oomens. ‘En ik deed graag mee’, zegt Sara Houweling, die al langer bij het innovatieprogramma Information Dialogue betrokken was. ‘Ik vond het een mooi idee. Ik geloof daar erg in: niet blijven praten, maar met iets kleins beginnen en dat verder uitbouwen.’ Hoe stel je vragen, hoe ontsluit je de open data, hoe ga je om met privacy? Het werd allemaal onderzocht. Inmiddels is de onderzoeksfase van het ontwerp afgerond. Oomens: ‘We hebben een aantal onderwerpen ontsloten, bijvoorbeeld vragen over migratie, geboorte en sterfte, economische groei en de huurprijsmodule.’ Houweling: ‘We bereiden zoveel mogelijk vragen en antwoorden voor. Maar we hebben ook veel aan het spraakherkenningsprogramma, dat zelf vergelijkbare vragen kan herkennen.’

Feedback van gebruikers

Met de huurprijsmodule kunnen mensen erachter komen hoeveel huur zij na huurverhoging moeten betalen. Houweling: ‘Dat is een veelgebruikte tool. Wij hebben die bij ons ontwerp zo ingericht dat de computer echt een gesprekje voert met de bezoeker. Je wilt dat de bezoeker in feite niet merkt dat hij met een computer praat. Maar dat is lastig. De verwachtingen van mensen die mondeling een vraag kunnen stellen, liggen hoog. Veel hoger dan als mensen schriftelijk een vraag stellen, dan formuleren zij ook preciezer.’ Een uitvoeringsteam gaat de applicatie nu via de scrumwerkwijze verder ontwikkelen. Houweling: ‘We willen zo snel mogelijk een eerste gebruikersversie klaar hebben. De feedback van de gebruikers helpt ons weer verder. Er zijn nog veel hordes te nemen. Maar met kleine stapjes komen we in de goede richting.’ Oomens: ‘Uiteindelijk hoop ik dat we met dit ontwerp een nieuwe doelgroep voor het CBS zullen bereiken en dat de bestaande doelgroepen nog beter bediend zullen worden.’

Werken bij het CBS

Sara Houweling studeerde wiskunde (bachelor) en econometrie (master). Voordat ze anderhalf jaar geleden bij het CBS terecht kwam, werkte ze vijf jaar als IT-consultant. Jolien Oomens ging direct na haar studie wiskunde (bachelor en master) bij het CBS aan de slag. Daar werkt ze nu een jaar. ‘Op onze afdeling BIT Solution Services onderzoeken we hoe het CBS kan profiteren van nieuwe ontwikkelingen op het gebied van ICT’, vertelt ze. Houweling: ‘Het leuke daarbij is dat we veel ruimte krijgen om zelf met ideeën te komen. Uiteindelijk dragen we daarmee bij aan de maatschappelijke functie van het CBS. Dat is een mooie gedachte.’

Innovatieprogramma’s CBS
Het innovatieprogramma Information Dialogue maakt samen met de innovatieprogramma’s Advanced Data Collection en Big Data onderdeel uit van de vernieuwende innovatiestrategie die het CBS eind 2016 lanceerde. Deze drie innovatieprogramma’s vloeien voort uit belangrijke veranderingen in de maatschappij. Denk bijvoorbeeld aan het combineren van verschillende databronnen en de veranderende behoefte van gebruikers.