Globalisering: stukjes van de puzzel
Goed in kaart brengen
Wat is precies de economische relatie van Nederland met het buitenland en andersom? En hoe breng je die het beste in beeld? De discussie over die vragen ontstond aan het begin van deze eeuw bij het CBS. Martin Luppes stond bij het CBS aan het begin van de statistieken over globalisering: ‘Met een klein team hebben we een ontwerp gemaakt voor een statistiek die de economische dynamiek in Nederland beschreef, in samenhang met het buitenland. We letten daarbij vooral op de gevolgen van internationale activiteiten van ondernemingen. Om dit goed in kaart te brengen was het nodig om economische statistieken te koppelen aan sociale statistieken. Dat had technisch en methodologisch heel wat voeten in aarde.’
Internationaliseringsmonitor
Inmiddels verschijnt elk kwartaal de internationaliseringsmonitor, waarin per editie een ander facet van globalisering wordt belicht. Sandra Wilms, die het symposium mede organiseerde: ‘Globalisering is een veelomvattend begrip dat je van veel kanten kunt belichten, van de invloed van buitenlandse ondernemingen op onze maatschappij tot migratie en CO2-reductie. Welk type werknemers trekt een internationaal bedrijf aan? Waarom kiest een multinational voor Nederland?’
Brexit
Nederland heeft de afgelopen decennia sterk geprofiteerd van de globalisering van de wereldeconomie.
Hoewel globalisering wereldwijd niet overal even sterk optreedt, is het wel zo dat internationale markten steeds meer met elkaar verweven zijn. Productieketens zijn opgeknipt en verspreid over meerdere landen en dat maakt de kleine en open economie van Nederland afhankelijk van internationale ontwikkelingen. Wilms: ‘Denk bijvoorbeeld aan de dreiging van een handelsoorlog tussen de VS en Europa. Duitsland merkt dit al in de teruglopende export. Daarnaast veroorzaakt de aanstaande Brexit veel onzekerheid voor de Nederlandse transportsector en voor het midden- en kleinbedrijf. Dat speelt een rol bij producten of diensten die in het Verenigd Koninkrijk verkocht worden.
Nieuwe vragen
Al deze ontwikkelingen roepen vragen op en die kwamen ook tijdens het symposium aan bod. Welke consequenties hebben de politieke ontwikkelingen in de VS (America First) en het Verenigd Koninkrijk? Hoe zorgt het Nederlandse bedrijfsleven ervoor dat het internationaal concurrerend blijft? Welke taken en beroepen worden belangrijker in de toekomst? En welke innovaties en samenwerkingen in het CBS-onderzoek en de dataverzameling zijn nodig om nieuwe fenomenen en kenmerken van globalisering in kaart te brengen?
Mede dankzij de prettige samenwerking met diverse partijen hebben we veel bereikt
Grenzen verdwijnen
Luppes zelf wees tijdens het symposium op de belangrijke rol van geld in het maatschappelijk debat. ‘Er wordt bijvoorbeeld veel gesproken over belastingontwijking bij grote bedrijven. Mensen zijn kritisch ten opzichte van multinationals. Daarnaast verdwijnen de grenzen door de digitalisering. Bedrijven passen zich aan die ontwikkelingen aan en internationale netwerken veranderen erdoor. Als CBS moeten we daarop inspelen en blijven nadenken over de vraag hoe we dit zo goed mogelijk in beeld brengen. Naar mijn idee zou dat bijvoorbeeld kunnen door een statistiek Multinationale Ondernemingen op te zetten, die de handel, investeringen en innovatie in waarde-ketens beschrijft. Daarmee kan een completer beeld gegeven worden van de gevolgen van multinationale activiteiten voor de nationale en lokale economie.’
Globaliseringsexperts
Naast sprekers van het CBS waren op het symposium veel presentaties van afgevaardigden van organisaties waarmee het CBS - in het bijzonder Martin Luppes - samenwerkte, waaronder universiteiten en het Europese statistiekbureau Eurostat. ‘Zij vertelden over de vruchten van de samenwerking in de afgelopen jaren. Mede dankzij die prettige samenwerking hebben we veel bereikt. Globalisering kent ook zoveel verschillende aspecten. De puzzel is te groot om het alleen te doen.’ Wilms: ‘Ons programma wordt steeds professioneler. We werken samen met de wetenschap om vernieuwend en verdiepend onderzoek uit te voeren. In de afgelopen jaren is ook de internationale component en samenwerking toegenomen. Dit alles draagt eraan bij dat ons team van globaliseringsexperts nationaal en internationaal nu veel waardering geniet.’