CBS-prijs voor journalistiek talent Timo Nijssen

Samenwerking met de nieuwsmedia

Het CBS hecht zeer aan op feiten gebaseerde waarheidsvinding in de Nederlandse samenleving. Het statistiekbureau stelt vast wat er feitelijk gebeurt op zowel economisch als sociaal gebied en doet dat op geheel onafhankelijke en objectieve wijze. Rechtstreeks richting de samenleving of via samenwerking met de Nederlandse nieuwsmedia. Mike Ackermans, directeur Communicatie en Nieuws van het CBS: ‘We werken steeds meer samen met de nieuwsmedia, omdat we een gezamenlijk doel hebben: de samenleving voorzien van feiten. Die feiten vormen een belangrijke basis voor het maatschappelijk debat. Daarom ondersteunen we graag de ontwikkeling van journalistiek talent. Dit doen we door jaarlijks de CBS-Talent Tegel uit te reiken aan een jonge, getalenteerde journalist die een spraakmakend verhaal heeft geschreven. Timo Nijssen is zo’n veelbelovend talent.’

Impact op het milieu

Nijssen wist al heel jong dat hij journalist wilde worden. ‘Ik had veel interesses en stelde altijd veel vragen. Daar kreeg ik soms geen bevredigend antwoord op.’ Reden voor hem om - na een studie Amerikanistiek - journalistiek te gaan studeren aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). Inmiddels is hij freelance journalist en schrijft hij over de impact van technologie en globalisering op onze samenleving. Tijdens zijn stage op de crossmediaredactie van de Volkskrant in 2017 schreef hij een interessant verhaal over waarom water uit Hongkong voor 59 cent te koop is in Nederland en hetzelfde water in Hongkong duurder is. ‘Ik vond het vreemd dat de flesjes hier goedkoper zijn dan in Hongkong. Daarom wilde ik uitzoeken hoe dat kwam. Ook dacht ik aan de impact op het milieu: het is raar om waterflesjes de hele wereld rond te laten gaan. Ik pitchte dat idee bij de Volkskrant en ze reageerden enthousiast.’

Diverse bronnen

Nijssen ging aan de slag en raadpleegde diverse bronnen. Hij hield dagelijks een logboek bij over wat hij tijdens zijn zoektocht tegen kwam. Zijn onderzoek startte bij de Watsons Water Distillation Plant in Hongkong, één van de grootste waterdestillatiefabrieken ter wereld. In hun fabriek filteren zij jaarlijks 430 miljoen liter Hongkongs leidingwater. Dat wordt tot 105 graden Celsius verhit en het verdampt dan om vervolgens te worden opgevangen in de flesjes. ‘Best raar om dat helemaal in Hongkong te laten doen, omdat het kraanwater daar beter moet worden gefilterd dan in Nederland: er zit fluor en chloor in. De stad kampt ook nog eens met een tekort aan drinkwater.’ Nijssen zocht verder en consulteerde het Voedingscentrum om te horen of in Nederland grote behoefte aan mineraalvrij water bestaat. Maar dat bleek niet zo te zijn.

Transport van de flesjes

Hij onderzocht vervolgens hoe het transport van de flesjes verliep. ‘Dat gaat niet via land of lucht, maar over zee, in een container op een groot vrachtschip.’ Nijssen belde met rederijen om daar meer over te weten te komen en berekende hoe duur het transport van een flesje is van Hongkong naar Rotterdam. Dat bleek zo’n 3 dollarcent te zijn. In zijn zoektocht raadpleegde hij ook meerdere malen de woordvoerder van het Kruidvat. ‘Zij verklaart de lage prijs van het Watsons water doordat de prijzen afgestemd worden op de lokale markt. Maar dat antwoord was voor mij niet bevredigend.’

‘Cijfers zijn belangrijk, omdat ze aangeven of iets op grote schaal gebeurt’

Import en export van water

Bij het CBS vroeg hij na hoeveel water Nederland importeert en exporteert. ‘In 2015 kwam bijna 220 miljoen liter mineraalwater ons land binnen, terwijl er 22 miljoen liter wordt geëxporteerd.’ Daarna nam hij contact op met CE Delft, een onderzoeksbureau dat de milieu-impact van verschillende transportmethoden heeft onderzocht. Nijssen wilde weten hoe het zit met de CO2-uitstoot van de containers op een schip en met de transportkosten van de flesjes naar de Kruidvatwinkels in ons land. ‘CE Delft gaf daar antwoord op. Daarnaast gaven zij aan dat de klimaatimpact van het flesje zelf qua CO2-uitstoot nog vervuilender is dan al het transport.’

Onderbouwen met cijfers

Nijssen werd tijdens zijn zoektocht welwillend te woord gestaan door iedereen. Hij verzamelde veel materiaal en gebruikte ook veel cijfers. ‘Cijfers zijn belangrijk, omdat ze aangeven of iets op grote schaal gebeurt. Ook bij mijn studie journalistiek aan de UvA geven docenten regelmatig het belang aan van het onderbouwen van verhalen met cijfers en zij verwijzen naar de CBS-database StatLine.’ Dat Nijssen van het CBS de CBS-Talent Tegel in ontvangst mocht nemen, verraste hem. ‘Er was veel concurrentie, dus ik had het niet verwacht.’ Hij ervaarde het als een hele eer, ook omdat hij door de Volkskrant werd voorgedragen. In de toekomst wil hij zich verder bekwamen in het schrijven van verhalen die over technologie gaan en impact hebben op de samenleving. ‘Het dagelijkse nieuws is zeker belangrijk, maar ik heb het gevoel dat ik daar niet zoveel meer aan kan toevoegen. Ik vind het juist mooi om met een onderwerp de diepte in te gaan.’