Data verzamelen met je mobiele telefoon

De app die hogeschool-stagiairs samen met Ole Mussmann ontwikkelden, houdt de verplaatsingen van onderzoeksdeelnemers bij met behulp van GPS- en wifi-sensoren op hun mobiele telefoon. Stagiair Victor Verstappen: ‘Het prototype werkt inmiddels. We hebben oplossingen bedacht voor bijvoorbeeld het probleem dat de GPS de batterij van de telefoon leeg slurpt. Nu wordt de app eerst binnen het CBS getest.’
De app is nog in ontwikkeling. Later zullen er onder meer enquêtevragen aan toegevoegd worden. Mussmann: ‘We gaan naar een nieuwe manier van dataverzameling: door vragen te koppelen aan iemands locatie, kunnen we gerichter en minder gaan vragen. Dat ontlast de respondent en bespaart het CBS kosten omdat er minder antwoorden verwerkt hoeven worden. Bovendien biedt deze manier van waarnemen ons de kans om de respondent een dienst te verlenen. Als we zien dat iemand op weg gaat naar Utrecht, dan kunnen we bijvoorbeeld informatie geven over vertragingen. Dat kan de motivatie om deel te nemen aan onze onderzoeken vergroten.’

Toepassing en privacy

WIN wil de verplaatsingen-app graag in de toekomst gaan inzetten voor onderzoeken die het CBS uitvoert. Respondenten moeten dan natuurlijk wel bereid zijn dit soort data te delen. Uiteraard bepalen respondenten zelf of ze het CBS toestemming geven om de sensordata uit hun telefoon te gebruiken. Bij het WIN-project is veel aandacht voor privacy en ethiek. Prof. Barry Schouten, bijzonder hoogleraar bij de UU en methodoloog bij het CBS: ‘We denken er goed over na wat we wel en niet kunnen vragen en bijhouden van mensen en op welke manier we onze deelnemers daarover informeren. Ook lopen er twee onderzoeken waarmee we willen vaststellen hoe deelnemers hier zelf over denken en consulteren we de ethische commissies van het CBS en de Universiteit Utrecht.’

Internationale samenwerking

De ontwikkeling van de verplaatsingen-app is open source. Dat betekent dat andere organisaties en bijvoorbeeld statistische bureaus in andere landen de methodiek kunnen gebruiken en verder ontwikkelen. Mussmann: ‘Wij hopen dat dat gebeurt. Op symposia in het buitenland blijkt dat er veel interesse is voor het gebruik van mobiele devices bij de verwerving van data. Internationale samenwerking kan ervoor zorgen dat we samen grotere stappen maken.’
Het CBS heeft hiervoor inmiddels contact met statistici in de Verenigde Staten en Australië en ook bij Eurostat is er interesse om de krachten te bundelen.
De mogelijkheden zijn eindeloos, aldus Mussmann: ‘We kunnen bijvoorbeeld het geluid in de omgeving van mensen meten, of in kaart brengen hoe de leden van een gezin zich ten opzichte van elkaar bewegen. Uiteindelijk kan dat informatie opleveren die we nooit zouden kunnen uitvragen in een enquête.’

WIN Sensor Data Challenge

De stage van Verstappen zit er bijna op. Hij kijkt met plezier terug op zijn tijd bij het CBS en dat gevoel is wederzijds. Schouten: ‘Dit is een gebied waar de ontwikkelingen razendsnel gaan. Wij kunnen bij het CBS niet zonder verse kennis van buiten. Daarom werken we graag samen met universiteiten en hoge scholen en verwelkomen we stagiaires en PhD-studenten.’
Daarnaast organiseert het CBS samen met de UU, de Haagse Hoge School en het RIVM op 21 en 22 september de WIN Sensor Data Challenge. Deelnemers worden daar uitgedaagd om sensoren op een slimme manier in te zetten om gezondheid, leefstijl en leefomstandigheden te meten.
Wil je mee denken, ontwerpen en programmeren? Kijk dan op https://sensordatachallenge.sites.uu.nl.

WIN is een samenwerking tussen de Universiteit Utrecht (UU) en het CBS en bestaat officieel één jaar. WIN richt zich op primaire dataverzameling: dataverzameling onder een groep personen of huishoudens, die geselecteerd zijn met een steekproef. Prof. Barry Schouten, bijzonder hoogleraar bij de UU en methodoloog bij het CBS: ‘De universiteit doet onderzoek naar het ontwerp van surveys op smartphones en het antwoordgedrag van respondenten, en kijkt ook naar de mogelijkheden van geautomatiseerde metingen via sensoren. Het CBS wil graag onderzoeken of en hoe het die data kan inzetten voor het maken van statistieken.’
Het WIN-project streeft ernaar binnen een paar jaar een aantal onderzoeken op de mobiele telefoon te kunnen uitvoeren. Schouten: ‘We werken daarom aan visualisatie - hoe geef je een enquête op een mobiele telefoon zo goed mogelijk vorm? – en aan de lengte van de vragenlijsten. Ook onderzoeken we de mogelijkheid om automatisch data te verzamelen met behulp van sensoren in de mobiele telefoons.’