CBS Urban Data Centers: inzicht in lokaal beleid

Maatwerk en data

Ruben Dood is directeur dienstverlening en informatieverstrekking bij het CBS. Met zijn team is hij verantwoordelijk voor de backoffice van de Urban Data Centers. ‘In tegenstelling tot de landelijke overheid – die wat meer op afstand staat van de dagelijkse praktijk – zijn gemeenten vooral uitvoerend. Hun besluiten raken de burger vaak direct. Bij de uitvoering van hun beleid zijn maatwerk en data van groot belang.’ De CBS Urban Data Centers voorzien in de gemeentelijke behoefte aan dat maatwerk en die data. In deze samenwerking worden de kennis van het CBS over onder meer data-infrastructuur, dataverwerking en privacy gebundeld met de kennis en data van de gemeente. Koppeling en verrijking van data brengen beleidsresultaten scherper in beeld, waardoor lokaal beleid gerichter kan worden uitgevoerd. Of regionaal beleid, want ook samenwerkende gemeenten kunnen met het CBS een Urban Data Center opstarten.

Praktijk

Maar hoe werkt een CBS Urban Data Center? In de praktijk worden twee CBS-specialisten gedetacheerd bij een gemeente. Een accountmanager en een collega die zich richt op de operationele zaken. Samen met een aantal collega’s van de gemeente worden projecten gedefinieerd en uitgevoerd. De werkwijze verschilt per Urban Data Center, zegt Dood. ‘Onze dienstverlening moet naadloos aansluiten bij de structuur en de dienstverlening van de gemeente. In de ene gemeente zie je bijvoorbeeld dat elke beleidsafdeling een eigen onderzoektak heeft, in een andere gemeente is dat weer geclusterd. Daar passen wij ons op aan.’

De CBS Urban Data Centers voorzien in de gemeentelijke behoefte aan maatwerk en data

Thema’s

De thema’s waar de CBS Urban Data Centers zich tot nu toe op richten komen redelijk met elkaar overeen, blikt Dood terug op de eerste 5 maanden. ‘Maar de invulling van die thema’s verschilt. Nu gemeenten verantwoordelijk zijn voor jeugd- en gezondheidszorg willen ze graag een beeld hebben van kwetsbare groepen. Ook van thema’s als armoede, woningbouw, verkeer en vervoer, industrieterreinen en horeca in de binnenstad willen ze meer weten.’ Hij geeft twee voorbeelden. ‘In de eerste maand nadat het CBS Urban Data Center/Eindhoven van start ging, deden we onderzoek naar het bezit van elektrische auto’s om zo tot de juiste locaties te komen voor de laadpalen voor deze auto’s. Ook brachten we in kaart hoe de horeca zich heeft hersteld van de crisis. Het vermoeden bestond dat dit minder snel was dan in andere gemeenten. Dat bleek te kloppen.’

Relatie met gemeente

Een van de grote krachten van een CBS Urban Data Center is - naast de onafhankelijkheid, kwaliteit en betrouwbaarheid van de CBS-data - dat het statistiekbureau ook investeert in de relatie met de gemeente, zegt Dood. ‘Als je een gemeente beter kent, kun je de vragen beter duiden’, benoemt hij de meerwaarde daarvan. ‘Dat leidt tot kwalitatief beter onderzoek en dat is voor beide partijen een groot voordeel.’ Daarnaast is het voor een gemeente prettig dat het met het CBS opgaat in de nieuwsvoorziening. ‘We zijn een organisatie die met grote regelmaat nieuwsberichten publiceert. Bij de publicatie van cijfers op nationaal niveau door het CBS kan een gemeente aanhaken met lokale of regionale cijfers. Zo laat je als gemeente zien dat je inspeelt op de landelijke thema’s.’

Belangstelling

De belangstelling onder gemeenten is groot. Dood: ‘Aan acquisitie hoeven we niet te doen. Toen wij in september 2016 hiermee begonnen, ging het nieuws als een lopend vuurtje door gemeenteland. Eindhoven, Heerlen en Groningen hebben inmiddels een Urban Data Center. In april wordt Venlo gelanceerd en ook met Zwolle zijn we in een gevorderd stadium. Met verschillende andere gemeenten, waaronder Den Haag, Hilversum en Roermond zijn we eveneens in gesprek. De groei van het aantal Urban Data Centers zal gefaseerd verlopen, omdat de organisatie de nodige voorbereiding en zorgvuldigheid vereist. Dit jaar willen we er acht gerealiseerd hebben.’