Gemeenten aan de slag met de Veiligheidsmonitor

/ Auteur: Miriam van der Sangen
© Harry Heuts / Fotojournalist
Op woensdag 1 maart 2017 verscheen het nieuwste exemplaar van de Veiligheidsmonitor, een gezamenlijk product van het ministerie van Veiligheid en Justitie, het CBS, de Nationale Politie en gemeenten. Het is een jaarlijks terugkerend onderzoek onder inwoners van Nederland naar onder andere veiligheid, leefbaarheid, overlast in de buurt, slachtofferschap en tevredenheid over de politie. Zowel het ministerie als het CBS willen dat gemeenten zo optimaal mogelijk gebruik maken van de resultaten uit de monitor en zij organiseerden daartoe eind vorig jaar een leerkring. Doel was tools en verdieping aan gemeenten te bieden, zodat zij de aanpak van veiligheid en leefbaarheid in de wijken kunnen versterken.

Quickscan

Programmamanager Ger Linden en procesmanager Elke Moons zijn namens het CBS jaarlijks betrokken bij de totstandkoming van de Veiligheidsmonitor. Zij zijn ook degenen die - samen met het ministerie en Platform31 - een leerkring voor gemeenten hebben opgezet. Linden: ‘Voorafgaand aan de leerkring hebben we een quickscan gedaan bij alle gemeenten die in het verleden hebben deelgenomen aan de Veiligheidsmonitor. In de scan hebben we gevraagd wat voor hen de belangrijkste redenen zijn om deel te nemen aan de monitor. Daaruit bleek dat gemeenten de Veiligheidsmonitor vooral gebruiken voor hun integraal veiligheidsbeleid. Daarnaast is het een belangrijke bron voor subjectieve cijfers (slachtofferschap gerapporteerd door de burger zelf naast onder meer onveiligheidsbeleving, red.) naast de objectieve cijfers (voornamelijk slachtofferschap gebaseerd op aangiften, red.) van bijvoorbeeld de politie. De monitor biedt tevens de mogelijkheid om te kijken hoe gemeenten het qua veiligheidsbeleid doen ten opzichte van elkaar. Ook laat de monitor trends over een langere periode zien.’

‘Bij voldoende belangstelling vanuit de gemeenten willen wij graag een tweede leerkring organiseren’

Online databank

Mede op basis van de resultaten van de quickscan stelden het CBS en Platform31 een programma voor de eerste leerkring samen. Aanwezig waren ongeveer 15 gemeenten, waaronder Amsterdam, Den Haag, Heerlen en Roermond. Moons: ‘Voor de deelnemers van de Veiligheidsmonitor is een online databank beschikbaar met daarin de resultaten van de eigen gemeente of de andere niveaus. Denk daarbij aan cijfers op landelijk, provinciaal, districts- of wijkniveau. Met behulp van de online databank konden de deelnemers tijdens de leerkring op eenvoudige wijze tabellen, grafieken en standaardrapportages maken. Toegang tot de online databank kan worden verkregen door het aanvragen van een toegangscode bij het CBS.’ Naast de online databank beschikt het CBS over een eigen databank: StatLine. Daarin zijn de belangrijkste onderzoeksuitkomsten over de meest uiteenlopende thema’s opgenomen, in de vorm van tabellen of open data. Ook de uitkomsten van de Veiligheidsmonitor staan daarin.

Aangiftebereidheid

De resultaten van de Veiligheidsmonitor laten zien dat een zeer grote groep slachtoffers geen aangifte doet en hun veiligheidsbeleving blijft dus vaak buiten beschouwing bij het vaststellen van beleid. Dat zijn de zogenaamde dark numbers. Daarnaast is het belangrijk om te weten of er demografische verschillen zijn in de groepen van mensen die wel en niet aangifte doen en of er verschillen zijn in veiligheidsbeleving. Moons: ‘Tijdens de leerkring bleek dat gemeenten met de cijfers over slachtofferschap niet zo veel doen. Wij hebben een toelichting gegeven op de aangiftecijfers en de aangiftebereidheid: daarbij hebben we de geregistreerde criminaliteit volgens de politie vergeleken met de aangegeven delicten zoals die in de Veiligheidsmonitor naar voren komen. Ook zijn we nader ingegaan op de relatie tussen slachtofferschap en veiligheidsbeleving.’ Al met al komt bij het interpreteren van de cijfers uit de Veiligheidsmonitor veel kijken. Linden: ‘Sommige grotere gemeenten met eigen onderzoeksbureaus zijn op dat gebied al ver gevorderd. Voor kleinere gemeenten ligt dat iets complexer. Bij voldoende belangstelling vanuit de gemeenten willen we graag een tweede leerkring organiseren.’

Bent u geïnteresseerd in de resultaten van de nieuwste Veiligheidsmonitor? Raadpleeg dan de publicatie veiligheidsmonitor 2016.

Relevante links