‘Innovatie moet van het MKB komen’

Nieuwe inzichten

Het Nederlands Comité voor Ondernemerschap en Financiering presenteerde het MKB-jaarbericht 2016 op 18 november van dit jaar. Tegelijkertijd werd de vernieuwde website staatvanhetmkb.nl – die onder redactie staat van CBS – geïntroduceerd. Het Jaarbericht is gemaakt door CBS en het ministerie van Economische Zaken. CBS zette hiervoor nieuwe databronnen en methodes in, waardoor meer uitsplitsingen en dwarsdoorsneden gemaakt kunnen worden. Hierdoor ontstaan nieuwe inzichten. ‘Eén van de meest opvallende inzichten vind ik de toenemende dynamiek van het MKB’, zegt Goddijn.‘We zien een recordaantal groeiers, bedrijven die krimpen en bedrijven die ermee ophouden. Bij bedrijven die het moeilijk hadden, verdwenen er 45 duizend banen. Bij nieuwe toetreders en succesvolle bedrijven kwamen er juist 45 duizend banen bij.’

Onvoldoende groei

Het MKB heeft een aantal jaren van krimp achter de rug en klimt nu langzaam uit het dal. De totale omzet groeide in 2015 met ongeveer 0,3 procent en het bedrijfsresultaat met circa drie procent. Hoe zou Goddijn de huidige staat van het MKB omschrijven? Is die robuust of moet er een tandje worden bijgezet? ‘Dat hangt ervan af hoe je ernaar kijkt. Het MKB heeft de afgelopen jaren aangetoond dat het in staat is zich snel aan te passen aan veranderende omstandigheden. Dat is goed. Maar als je kijkt naar de groei van het MKB dan moet je concluderen dat die echt onvoldoende is. Het is positief dat de winstgevendheid iets sneller stijgt dan de totale omzet, maar het gaat niet hard genoeg. Daar moeten we niet tevreden mee zijn.’

Lokale werkgelegenheid

Goddijn benadrukt het belang van een solide groei van het MKB. Met drie miljoen voltijdsbanen is het de banenmotor van ons land. ‘Het midden- en kleinbedrijf is verantwoordelijk voor de bulk van de werkgelegenheid, onze welvaart en de sociale samenhang in ons land. Daarom moeten we vol inzetten op deze sector.’ En dat moet juist nú, vervolgt hij. ‘De economie is volop in beweging. Bedrijven stoppen, winkelstraten veranderen en de lokale werkgelegenheid neemt af. Innovatie en verandering zijn hard nodig. De trends wijzen er op dat we hiervoor niet alleen kunnen vertrouwen op grote bedrijven. Daar zie je veel automatisering en robotisering. Een wendbaar en weerbaar MKB – het thema van ons Jaarbericht – is cruciaal voor de Nederlandse welvaart en economie. Het verhoogt ook de kans dat vanuit MKB-bedrijven grotere bedrijven ontstaan. Dat gebeurt nu nog onvoldoende.’

‘Zoals bij veel technologiebedrijven is het vinden van talent een echte uitdaging’

Aanbevelingen

Maar hoe stimuleer je die wendbaarheid en weerbaarheid? Daarover doet het comité een aantal aanbevelingen. ‘Nederland heeft een open en concurrerende economie. De basisvoorwaarden voor groei zijn er dus. Wij pleiten – overigens al enige tijd en niet alleen naar aanleiding van dit Jaarbericht – voor een flexibele arbeidsmarkt. Het moet makkelijker worden om vacatures te vervullen en om het aantal banen aan te passen als het wat minder gaat. Verder moet een eind komen aan het grote aantal regels dat ondernemers in de weg zit. Ook moet het onderwijs zich sneller aanpassen aan de veranderende omstandigheden. Bij veel MKB-ondernemers is er een gebrek aan kennis en het juiste personeel. Als we slagen om dat beter te regelen, zijn we flexibeler dan de landen om ons heen en kunnen we sneller groeien.’

Trends ontdekken

Door het combineren van registers en andere bronnen biedt CBS in het Jaarbericht en op de vernieuwde website meer inzicht in de lappendeken van het MKB. ‘CBS heeft fantastisch werk verricht’, zegt Goddijn. ‘Het is heel diep gegaan en maakte combinaties en analyses die er vorig jaar nog niet waren. Dat draagt bij tot een beter begrip van de sector. CBS heeft aangegeven ook in toekomstige publicaties door te gaan met die verbetering en verfijning. Daardoor kunnen we wellicht zien hoe bestaande trends zich ontwikkelen en zouden we nieuwe trends kunnen ontdekken en herkennen.’

Raakvlakken met MKB

TomTom telt 4600 werknemers in 35 landen en heeft een jaaromzet van ruim één miljard euro. In hoeverre ziet de CEO van de grote internationale onderneming raakvlakken met het MKB? En hoe blijft zijn bedrijf zo wendbaar en weerbaar mogelijk? ‘Dat is afhankelijk van factoren die voor alle bedrijven gelden. Je moet goede kennis hebben van je product en de behoefte in de markt begrijpen. Verder moet je de juiste beslissingen nemen. En af en toe moet het ook een beetje meezitten.’ Wat personeelswerving betreft herkent Goddijn de problemen van het MKB. ‘Zoals bij veel technologiebedrijven is het vinden van talent een echte uitdaging. Gebrek aan goede mensen is vaak een beperkende factor voor groei. Ik ga regelmatig op de koffie bij technologiebedrijven in Amsterdam, waar ons hoofdkantoor gevestigd is. Terugkerende vragen zijn altijd: waar haal je je mensen vandaan? En hoe leid je ze op?’

Curriculum Vitae van Harold Goddijn

Harold Goddijn (Oegstgeest, 1960) is sinds 2001 CEO van technologiebedrijf TomTom, marktleider op het gebied van navigatie-, verkeersinformatie- en kaartproducten, GPS-sporthorloges en fleet management-oplossingen. In 1989 was hij medeoprichter van Psion, producent van computerapparatuur en software. Hij studeerde economie aan de Universiteit van Amsterdam. Goddijn is vader van twee kinderen en getrouwd met Française Corinne Goddijn-Vigreux, medeoprichter van TomTom.