Digitale schatkamer CBS optimaal benut door samenwerking met UvA

Het vastleggen van de samenwerking vond plaats tijdens een feestelijke bijeenkomst op de Roeterseilandcampus van de UvA. Daar zetten Tjark Tjin-A-Tsoi, Directeur-Generaal van CBS, en Dymph van den Boom, waarnemend voorzitter van het College van Bestuur van de UvA, hun handtekening onder de overeenkomst. Voorafgaand aan die ondertekening namen 45 medewerkers van beide instellingen – van economen en demografen tot biologen en statistici – alvast een voorschot op de nauwere samenwerking door tijdens een workshop nieuwe mogelijkheden te verkennen aan de hand van vier thema’s: big data/data science, complexiteit, duurzaamheid en veerkrachtige samenleving. Thema’s die nauw aansluiten bij de Nationale Wetenschapsagenda, (inter)nationale onderzoeksprogramma’s en binnen de samenwerking centraal zullen staan.

Leerstoel

CBS en UvA werken al geruime tijd samen. Zo heeft CBS-onderzoeker Jan Latten er sinds 2004 een eigen leerstoel. Latten is hoogleraar Demografie en in het bijzonder de demografische ruimtelijke aspecten van relatie en gezinsvorming. CBS-onderzoeker Ruben van Gaalen is sinds 2015 hoogleraar Registeranalyses van levensloopdynamiek. Ook zijn de afgelopen jaren gezamenlijke publicaties, projecten en promotieonderzoeken gerealiseerd, onder meer op de gebieden van migratie en demografische groei en krimp in samenhang met sociale ontwikkeling.

Sterke kanten benutten

Met de overeenkomst intensiveren beide partijen hun samenwerking. Zo zijn afspraken vastgelegd over onder meer de toegang tot CBS-data, promotieonderzoek, stageplekken voor studenten en uitwisseling van personeel. ‘Het verleden heeft al laten zien dat samenwerken voor beide partijen heel gunstig is’, zegt Mariette Blokhuis, Hoofd Academische Zaken van de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen bij de UvA. Zij was vanaf het begin betrokken bij de voorbereiding en totstandkoming van de overeenkomst. ‘Deze samenwerking vergemakkelijkt de uitvoering van projecten, is goed voor de zichtbaarheid van beide partijen en zorgt ervoor dat we elkaars sterke kanten nog beter benutten.’

Meerwaarde

Wat maakt de samenwerking tot nu toe zo succesvol dat deze nu wordt vastgelegd? ‘De vraag ernaar komt van onderzoekers zelf’, verklaart Blokhuis. ‘Zij zien duidelijk de meerwaarde van de samenwerking. En dat is goed, want deze dingen moeten bottom-up tot stand komen. De concrete aanleiding voor deze overeenkomst was een vraag van één van onze onderzoekers, een half jaar geleden. Hij vroeg zich af waarom we alleen op projectbasis samenwerkten en dat niet breder trokken naar een raamovereenkomst.’

Onderzoek en onderwijs

Op het gebied van onderwijs zijn inmiddels verschillende concrete afspraken gemaakt. Zo wordt in mei voor alle UvA-medewerkers een workshop georganiseerd over het gebruik van de CBS-microdata voor onderzoek. Dit najaar krijgen studenten bij CBS een in-house training aangeboden over dit onderwerp. Blokhuis: ‘Verder denken we na over de inrichting van een CBS-lab, waar research masterstudenten op gestructureerde manier getraind worden in het gebruik van CBS-data. En we gaan ons inspannen voor partnerschap in onderzoekaanvragen. Zo hebben we een aanvraag lopen bij NORFACE – een samenwerkingsverband van nationale onderzoekfinanciers uit achttien Europese landen en Canada op het thema Dynamics of Inequality Across the Life-course: structures and processes. We zijn in afwachting van de uitslag.’

Interdisciplinaire thema’s

Andere concrete onderzoeksprojecten moeten voortkomen uit de workshop van 22 april. Ze zullen in elk geval betrekking hebben op de vier centrale thema’s binnen de UvA-CBS samenwerking. ‘Interdisciplinaire thema’s waarbij we elkaars expertise hard nodig hebben. Neem het thema complexiteit, dat gaat over ingewikkelde interactieve vraagstukken die je vanuit meerdere hoeken moet bestuderen, denk aan het verkeer of het klimaat. Daarin werken bèta-wetenschappers en sociale- en gedragswetenschappers samen. Ook bij de thema’s veerkrachtige samenleving – waarin het gaat over onderwerpen als onderwijs, gelijkheid en het politieke systeem – big data/data science en duurzaamheid zullen we elkaar goed aanvullen.’

‘De data van CBS kunnen wij benutten voor onderzoek en eventueel aanvullen met onze eigen kwalitatieve en kwantitatieve data’

Optimaal gebruik van data

Door de samenwerking is de kans groot dat voor specifiek onderzoek steekproeven worden getrokken uit de CBS-databestanden en dat ook combinaties van CBS-data hiervoor ingezet zullen worden. Zo wordt de digitale schatkamer van CBS optimaal benut. ‘CBS heeft een enorme hoeveelheid  data die vanuit verschillende invalshoeken kan worden bekeken, gebruikt en ingezet. Die data kunnen wij benutten voor onderzoek en eventueel aanvullen met onze eigen kwalitatieve en kwantitatieve data. Dit kan voor aanvulling en verdieping zorgen. Hierin samenwerken met de dataspecialisten van CBS is een groot voordeel voor ons. En voor CBS is het een voordeel dat de data hierdoor optimaal wordt benut. Zo kan het als statistiekbureau nog meer zijn maatschappelijke rol vervullen in de dialoog met de samenleving.’