Een goede koers varen op basis van cijfers

/ Auteur: Miriam van der Sangen
Wat zijn de vraagstukken waarmee gemeenten geconfronteerd worden? Welke nieuwe uitdagingen komen in de nabije toekomst op gemeenten af? Om die vragen feitelijk te kunnen beantwoorden zijn cijfers en onderzoek nodig. Reden voor CBS en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) om intensief met elkaar samen te werken. Dat levert mooie producten op. ‘De Staat van de Gemeenten 2015’ is er één van. Het geeft inzicht in trends op belangrijke maatschappelijke vraagstukken op basis van cijfers van onder andere gemeenten en CBS. 

Urgente thema’s

Rogier van der Wal en Frans van de Waart, allebei werkzaam bij de VNG, zijn er zichtbaar trots op dat ze in drie maanden tijd het zeer informatieve boekwerk ‘De Staat van de Gemeenten 2015’ hebben gemaakt. Daarin worden voor gemeenten urgente thema’s tegen het licht gehouden. Met meer dan 150 overzichtskaartjes en tabellen wordt inzicht geboden in gemeentelijke, regionale en landelijke ontwikkelingen. Ook wordt door de VNG betekenis gegeven aan de cijfers.

Kennis en expertise

Van de Waart, senior beleidsmedewerker bestuurszaken bij de VNG, was de initiator. ‘Gemeenten beschikken over een schat aan informatie. Informatie die openbaar is, onder andere via Waarstaatjegemeente.nl. Deze site is hét hulpmiddel voor iedereen die professioneel wil weten hoe de eigen gemeente of regio ervoor staan. Het is belangrijk om die informatie op de goede manier te gebruiken. Daarom heeft de VNG statistisch materiaal, kennis en expertise gebundeld in een eerste editie van ‘De Staat van de Gemeenten 2015’. Belangrijke cijfers voor zowel de website als de papieren publicatie zijn aangeleverd door CBS. De publicatie is begin juni van dit jaar uitgebracht en kreeg een warme ontvangst.’

Omvangrijke informatiebron

De gegevens die er voor zorgen dat zowel de website als de publicatie zo’n omvangrijke informatiebron zijn, komen uit verschillende bestaande databronnen. Zo leveren naast CBS ook LISA (een databestand met gegevens over alle vestigingen in Nederland waar betaald werk wordt verricht, red.), de Kiesraad en DUO (de uitvoeringsorganisatie van de Rijksoverheid voor het onderwijs, red.) gegevens aan. Van de Waart: ‘Maar gemeenten leveren zelf ook gegevens. Dat vergt enige inspanning, maar hoe meer cijfers beschikbaar zijn en aangeleverd worden hoe meer inzicht verkregen kan worden in de staat van de individuele gemeenten en de gemeenten gezamenlijk. Overigens zijn die cijfers soms ook confronterend of een ‘wake up call’. Neem bijvoorbeeld het landkaartje dat aangeeft welk percentage van de huishoudens gebruik maakt van een regeling in het cluster jeugdzorg. Dat laat grote verschillen tussen regio’s zien.’

Scherpe analyse

Volgens Van der Wal, strategisch adviseur wetenschap, wordt het belang van informatie met de dag groter. ‘Informatie die het lokale bestuur moet helpen een scherpe analyse te maken van de actuele vraagstukken en zo tot betere antwoorden te komen.’ Actuele vraagstukken zijn er volop. Die variëren van economie en arbeidsmarkt tot veiligheid, leefbaarheid en gemeentelijke financiën. ‘De wijze van analyseren in ‘De Staat van de Gemeenten 2015’ wordt op dit moment doorgetrokken naar de voorbereiding van zes regionale VNG-bijeenkomsten in dit najaar over de Agenda 2016 van onze vereniging en bij het in beeld brengen van de opvang en integratie van vluchtelingen.’  

Duncan Beeckman studeerde ruimtelijke economie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij werkt sinds 1999 bij CBS. Daar is hij sinds 2012 relatiebeheerder voor gemeenten en provincies. Vanaf begin 2015 werkt Beeckman één dag in de week bij de VNG. Dat werpt zijn vruchten af. Rogier van der Wal: ‘Het is erg belangrijk om één aanspreekpunt te hebben. Daardoor kunnen we veel systematischer en slagvaardiger opereren. Laatst hadden we bijvoorbeeld cijfers nodig over ZZP’ers. Die heeft CBS snel geleverd door tussenkomst van Duncan. Door de korte lijnen kunnen we echt meer voor elkaar betekenen.’

Relevante links