‘De veiligheid van de Groningers staat voorop’

Feiten

Stientje van Veldhoven maakt voor haar werk in de Tweede Kamer regelmatig gebruik van CBS-cijfers als ze op zoek is naar de feiten. ‘Dan zoek ik snel even op welk percentage van de Nederlandse bevolking dit-of-dat doet of hoe het precies zit met de krimp in bepaalde provincies. Ook de koopkrachtcijfers zijn interessant. Soms gebruiken we de CBS-cijfers als we een presentatie moeten verzorgen, bijvoorbeeld over fijnstof.’

Veiligheid

In de afgelopen periode stelde Van Veldhoven regelmatig kritische vragen over de aardgaswinning in Groningen. ‘De veiligheid van de Groningers staat voorop’, stelt ze. ‘Dat betekent dat we kwetsbare woningen moeten verstevigen, schade repareren en dijken versterken. En de gaswinning in Loppersum een heel stuk terugbrengen.’ Volgens Van Veldhoven hebben de problemen in Groningen negatieve gevolgen gehad voor het vestigingsklimaat. ‘Mensen gaan er niet wonen en nieuwe bedrijven vestigen zich er niet. Ik denk dat wij ook die schade voor een deel moeten compenseren. Daarvoor is een project van vijf jaar bedacht, maar er is meer tijd nodig om het tij te keren. We moeten een breder perspectief bieden en voor tien jaar geld vrijmaken.’ Ze hoopt dat zo gebouwd kan worden aan vertrouwen.

Achtertuin

Eind april pleitte Van Veldhoven, samen met SP-collega Eric Smaling, in de Tweede Kamer ervoor dat omwonenden vooraf betrokken worden bij het verlenen van mijnbouwvergunningen, bijvoorbeeld voor het boren naar gas. ‘Nu is het nog zo dat omwonenden alleen bezwaar kunnen maken en inspraak kunnen hebben nadat een vergunning is verleend. D66 vindt dat omwonenden veel beter betrokken moeten worden bij wat er in hun achtertuin gebeurt. Je beslist met de mensen, niet over de mensen.’ Ze erkent dat er een groeiend gevoel van onbehagen bij de mensen is over de manier waarop besluiten worden genomen. Dat strekt zich uit van windmolens tot gaswinning.

‘We moeten kwetsbare woningen verstevigen, schade repareren en dijken versterken’

Schaliegas

Een controversieel onderwerp is schaliegas. Duitsland, Frankrijk, Oostenrijk en Bulgarije verbieden voorlopig het boren naar dit gas vanwege de schade voor het milieu. Engeland en Polen zijn wél actief op zoek naar schaliegas. Schaliegas zou slechts een tijdelijke oplossing zijn, benadrukt Van Veldhoven. ‘Er zit niet genoeg schaliegas in de Nederlandse bodem om te stoppen met nadenken over energietransitie. Laten wij nu eerst kijken hoe zich dit in Europa en Amerika verder ontwikkelt.’ Ze stelt ook strikte voorwaarden. ‘Allereerst moet het veilig zijn voor mens en milieu. Daarnaast mag proefboren niet automatisch leiden tot exploitatie. Het besluit om te exploiteren moet een maatschappelijke afweging zijn: we moeten kijken of de maatschappelijke kosten, baten en risico's voldoende tegen elkaar opwegen. En áls we besluiten te gaan boren, laat het dan bijdragen aan de overgang naar een echte toekomstbestendige energievoorziening.’

Energieakkoord

In het regeerakkoord staat dat ons land in 2020 een aandeel van 16 procent aan duurzame energie moeten gebruiken. Dat percentage is in het energieakkoord bijgesteld naar 14 procent. Van Veldhoven: ‘Als Kamerleden horen wij vaak: zorg nu eens voor stabiliteit. Met energiepolitiek proberen we samen iets voor de lange termijn neer te zetten. Als ik dan zie wat het resultaat is, ben ik teleurgesteld. We moeten naar een kosteneffectief groeipad voor de doelstellingen op de lange termijn, niet alleen richting 2020. We moeten optrekken met onze buurlanden, bijvoorbeeld over de subsidieconcurrentie. Ook moeten we niet alleen naar de situatie in Nederland kijken. Het energieakkoord is voor mij ‘te Nederlands’ en te zeer gericht op de korte termijn.’

Prikkels verleggen

Van Veldhoven zet zich in de Tweede Kamer vooral in voor groene groei. Dat betekent: meer duurzame energie, minder verspilling van grondstoffen en meer duurzame landbouw. ‘Het verleggen van prikkels is heel belangrijk. Denk aan het vuilnis. Met je papier en je glas moet je zelf slepen, maar de ‘grijze stort’ mag je zó aan de straat zetten. Dat is vreemd! Je wilt eigenlijk goed gedrag belonen en gedrag dat je als maatschappij liever niet ziet, ontmoedigen.’ Ook de creativiteit van ondernemers moet geprikkeld worden. ‘Als we dat goed doen en ervoor zorgen dat ondernemers gaan nadenken over duurzaamheid en daar tijd en energie insteken, dan ligt volgens mij het mooiste nog voor ons.’

Kosten extreem weer

Gaat de ‘verduurzaming’ snel genoeg? ‘Nee, het huidige tempo is te laag, maar je kunt ook te snel gaan. Je moet wel iedereen meekrijgen én samen zorgen voor een kosteneffectief pad. Wij hebben gezegd dat we in 2050 in eigen elektriciteit willen voorzien op een duurzame manier. Als dat je stip op de horizon is, moet je daar naartoe redeneren. Daarnaast moeten we eerlijk zijn in onze afwegingen en bijvoorbeeld ook de kosten van de klimaatverandering meerekenen. De afgelopen twee jaar hebben verzekeraars voor tien miljard uitgekeerd aan schade, veroorzaakt door extreme weersomstandigheden. Dat zijn kosten die we moeten meenemen in onze modellen.’

Helpdesk Binnenhof

CBS werkt aan de versterking van de relaties met zijn stakeholders en in het bijzonder met de Tweede Kamer. Om Kamerleden te helpen met het vinden van CBS-informatie heeft CBS eind vorig jaar de ‘Helpdesk Binnenhof’ ingesteld. Kamerleden en fractiemedewerkers kunnen daar terecht met specifieke vragen. CBS-cijfers spelen regelmatig een belangrijke rol tijdens discussies in de Tweede Kamer.