Wegwijs in de CBS-databank StatLine

Bedieningsknopjes

‘Na afloop van een workshop kennen de deelnemers de bedieningsknopjes, weten ze hoe ze informatie moeten vinden en kunnen ze tabellen selecteren’, zegt De Ruiter. Dat laatste – het selecteren van een tabel – vinden cursisten erg prettig. ‘Want het gaat natuurlijk om de specifieke data die ze nodig hebben. Niet om de rest van StatLine. Ik adviseer altijd om de link die bij alle tabellen staat te kopiëren en apart op te slaan. Zo heb je in het vervolg snel de tabel te pakken waaruit je informatie hebt geselecteerd.’

Kast met laatjes

Een enorme kast met laatjes. Zo beschrijft De Ruiter de elektronische databank van CBS. ‘Iedereen die StatLine voor het eerst bezoekt, denkt: hoe kan ik in deze enorme hoeveelheid data mijn weg vinden?’ Een logische vraag, vindt De Ruiter. De structuur van StatLine is complex. ‘De databank ging in 1996 van start. De processoren in pc’s waren toen nog niet snel genoeg om te werken met één grote database. Vandaar de keuze voor losse compartimenten. Vergelijkbaar met de lades van een kast. Er staat nu 60 gigabyte online.’

Praktijkgericht

De Ruiter geeft per jaar zo’n tachtig workshops aan journalisten en medewerkers van brancheverenigingen, provincies, gemeenten, partners van CBS en HBO- en WO-onderwijsinstellingen. ‘Er is veel interesse voor de workshops’, aldus De Ruiter. De workshops vinden meestal plaats op de werkplek van de deelnemers. Vier keer per jaar is er een workshop bij CBS zelf. De stoomcursus is op de praktijk gericht. ‘Iedere deelnemer wordt vooraf gevraagd een voorbeeld uit de eigen praktijk mee te nemen.’

Open en big data

De Ruiter vertelt dat hij niet alleen vragen over de bediening van de databank krijgt, maar dat steeds meer gebruikers willen weten hoe ze CBS-data kunnen gebruiken om eigen en andere informatie te verrijken. ‘Door verschijnselen als open data en big data kan statistische informatie steeds vaker worden gecombineerd. Daardoor ontstaan nieuwe statistische producten. Het is tegenwoordig veel eenvoudiger dan vroeger om op basis van verschillende statistische informatiebronnen een visualisatie te maken.’

Belangstelling groeit

Het gebruik van StatLine neemt de laatste jaren toe. ‘Ik geef ook les aan studenten’, zegt De Ruiter. ‘Toen ik vijf jaar geleden vroeg wie wel eens StatLine bezocht, staken zo’n vier van de honderd studenten hun hand op. Nu schat ik dat aantal op zestig van de honderd. Dat betekent dat het voortgezet onderwijs veel meer aandacht besteedt aan onze databank. Aan het type vragen dat ik van journalisten krijg, merk ik ook dat ze steeds beter hun weg vinden in de data van StatLine. Datajournalistiek neemt in omvang toe’. CBS biedt de workshops kosteloos aan. ‘Het is een deel van onze publieke taak. Zonder goede, betrouwbare cijfers kun je geen maatschappelijke discussies voeren. Daar is uniformiteit van data bij nodig. Daarom is de promotie van en de voorlichting over StatLine belangrijk.’

CBS biedt de workshops over de databank StatLine kosteloos aan

Datagoudmijn

Een nukkige dame met gebruiksaanwijzing, zo zag juridisch journalist Lex van Almelo StatLine. De workshop maakte dat hij die dame beter leerde kennen en dat bevalt. ‘Aanvankelijk probeerde ik op eigen houtje die nukken te omzeilen. Maar werken volgens de gebruiksaanwijzing is toch een stuk prettiger.’ Van Almelo maakt voor zijn website lexpress, die is gespecialiseerd in juridische journalistiek, vooral gebruik van statistieken op het gebied van criminologie, rechtshandhaving en rechtszaken. ‘Ik vond het heel prettig om te leren delven in de datagoudmijn. Fijn om te weten welke treintjes ik daar moet nemen.’

Mysterie

Erik d’Ailly, infographic-redacteur bij de Volkskrant, zegt dat hij dankzij de workshop nu veel gemakkelijker de data vindt die hij zoekt. ‘De methodiek die je daarvoor nodig hebt, heeft een zekere logica maar is niet intuïtief’, zegt hij. ‘Daarom is deze workshop nuttig: door te oefenen leer je met StatLine om te gaan. In één avond is een mysterie ontrafeld.’ De workshop is intensief. ‘Maar iedereen krijgt de pdf’s van de workshop na afloop via de mail thuisgestuurd. Zo kun je alles nog eens rustig nalezen.’

Wat is StatLine?

StatLine is de databank van CBS. Alle cijfers die CBS publiceert, zijn hier voor iedereen gratis beschikbaar. Sinds kort stelt CBS zijn volledige databank StatLine als Open Data beschikbaar. De nieuwe manier van aanbieden maakt het app-bouwers makkelijker CBS-data te gebruiken. Een catalogus van beschikbare data is te vinden in het Open Data portal. Als voorbeeld van de toepassing van Open Data heeft CBS een webapp ontwikkeld, de StatLine App.