Bevolking, huishoudens en bevolkingsontwikkeling; vanaf 1899

Tabeltoelichting

Toelichting onderwerpen

Bevolking op 1 januari

Bevolking:
De inwoners van Nederland.
In de bevolkingsaantallen zijn uitsluitend personen begrepen die zijn opgenomen in het bevolkingsregister van een Nederlandse gemeente.
In principe wordt iedereen die voor onbepaalde tijd in Nederland woont, opgenomen in het bevolkingsregister van de woongemeente. Personen die tot de bevolking van Nederland behoren, maar voor wie geen vaste woonplaats valt aan te wijzen, zijn opgenomen in het bevolkingsregister van de gemeente 's-Gravenhage. In de bevolkingsregisters zijn niet opgenomen de in Nederland wonende personen waarvoor uitzonderingsregels gelden met betrekking tot opneming in de bevolkingsregisters (bijvoorbeeld diplomaten en NAVO militairen) en personen die niet legaal in Nederland verblijven.

Naar leeftijd

Voor de jaren 1900, 1910, 1921 en 1931 zijn de gegevens ontleend aan de resultaten van de op 31 december 1899, 1909, 1920 en 1930 gehouden Volkstellingen.

Leeftijd:
Het aantal gehele jaren dat op 1 januari van het jaar van waarneming is verstreken sinds de geboortedatum van de persoon.
Te berekenen als jaar van waarneming minus één, min het geboortejaar van de persoon.

Totaal bevolking

Naar burgerlijke staat

Voor de jaren 1900, 1910, 1921 en 1931 zijn de gegevens ontleend aan de resultaten van de op 31 december 1899, 1909, 1920 en 1930 gehouden Volkstellingen.

Trendbreuk
Vanaf 2010 is een kleine verschuiving tussen de verschillende burgerlijke staten opgetreden (minder ongehuwd en meer gescheiden respectievelijk verweduwd). Dit komt omdat in de periode 1998 tot 2010 niet alle burgerlijke staten
beschikbaar zijn in de bronbestanden die het CBS gebruikt. De burgerlijke staten 'verweduwd na partnerschap' en 'gescheiden na partnerschap' worden daardoor binnen deze statistiek binnen deze periode genegeerd. Voor deze
statistiek betekent dit dat de burgerlijke staat van vóór het partnerschap is gebruikt wat in de meeste gevallen ongehuwd was. Vanaf 2010 zijn alle burgerlijke staten beschikbaar.

Burgerlijke staat:
Formele positie van een persoon waarbij wordt verwezen naar het huwelijk en het geregistreerd partnerschap.

Geregistreerd partnerschap:
Een op het huwelijk lijkende relatie tussen twee personen van gelijk of van verschillend geslacht, vastgelegd in een akte van de Burgerlijke Stand. Per 1 januari 1998 is in Nederland het geregistreerd partnerschap ingevoerd.

Huwelijk:
Wettelijke verbintenis tot het samenleven van twee personen. Sinds april 2001 staat het huwelijk ook open voor personen van hetzelfde geslacht.

Totale bevolking

Naar landsdeel

Landsdeel:
Regionale groepering van provincies. Nederland telt 4 landsdelen.

Totaal bevolking

Inclusief Centraal persoonsregister (1936 tot 1995), het openbaar lichaam 'de Noordoostelijke polder' (1943 tot 1963), 'de Zuidelijke IJsselmeerpolders' (sinds 1956), de niet provinciaal ingedeelde gemeenten Dronten (1972 tot 1986), Lelystad (1980 tot 1986), Almere en Zeewolde (1984 tot 1986).

Centraal persoonsregister:
Register waarin een beperkt aantal inwoners van Nederland was ingeschreven. Het betrof personen die behoorden tot de bevolking van Nederland, maar aan wie geen vaste woongemeente kon worden toegewezen.
Het centraal persoonsregister werd bijgehouden door de toenmalige Rijksinspectie van de bevolkingsregisters. Sinds 1 oktober 1994 zijn deze personen ingeschreven in het bevolkingsregister van de gemeente 's-Gravenhage.

Grootte klasse van gemeenten

De gemeenten zijn op grond van hun bevolkingsaantal in klassen ingedeeld.
De jaren 1900 tot 1910 zijn gegroepeerd naar het inwonertal op 31 december 1899, de jaren 1910-1920 op 31 december 1909, 1921-1930 op 31 december 1920, de jaren 1931-1939 op 31 december 1930. De overige jaren zijn gegroepeerd naar het inwonertal van het waarnemingsjaar.

Bevolking

Bevolking naar grootteklasse van gemeenten.

Totaal bevolking

Inclusief Centraal persoonsregister (1936 tot 1995).

Centraal persoonsregister:
Register waarin een beperkt aantal inwoners van Nederland was ingeschreven. Het betrof personen die behoorden tot de bevolking van Nederland, maar aan wie geen vaste woongemeente kon worden toegewezen.
Het centraal persoonsregister werd bijgehouden door de toenmalige Rijksinspectie van de bevolkingsregisters. Sinds 1 oktober 1994 zijn deze personen ingeschreven in het bevolkingsregister van de gemeente 's-Gravenhage.

In gemeenten met < 5 000 inwoners

Bevolking in gemeenten met minder dan 5 000 inwoners.

In gemeenten met 5 000 tot 20 000 inw...

Bevolking in gemeenten met 5 000 tot 20 000 inwoners.

In gemeenten met 20 000 tot 50 000 inw..

Bevolking in gemeenten met 20 000 tot 50 000 inwoners.
Voor de jaren 1901 tot 1910 zijn de gegevens berekend met behulp van de verhouding in het jaar 1900.

In gemeenten met 50 000 tot 100 000 in..

Bevolking in gemeenten met 50 000 tot 100 000 inwoners.
Voor de jaren 1901 tot 1910 zijn de gegevens berekend met behulp van de verhouding in het jaar 1900.

In gemeenten met 100 000 of meer inw...

Bevolking in gemeenten met 100 000 of meer inwoners.

Bevolkingsontwikkeling

Verandering van de omvang van de bevolking.

Trendbreuk nagekomen berichten
Vanaf verslagjaar 2010 worden méér nagekomen berichten meegeteld.

Levend geboren kinderen

Levend geboren kind:
Kind dat na geboorte enig teken van leven heeft vertoond, ongeacht de zwangerschapsduur.

Voor de jaren 1900 tot 1925: levend aangegeven kinderen.

Lesbisch ouderschap:
Op 1 april 2014 is de wet lesbisch ouderschap in werking getreden. Sindsdien kan de vrouwelijke partner van de biologische moeder (‘duomoeder’) juridisch ouder worden zonder dat daarvoor een gerechtelijke adoptieprocedure nodig is. In de Basisregistratie personen worden voor kinderen die op of na de genoemde datum zijn geboren, over beide moeders dezelfde gegevens vastgelegd. Het CBS kan niet bepalen wie van beide moeders de biologische moeder is. Om toch de leeftijd van de moeder en andere kenmerken van de moeder, zoals herkomst en kindertal te bepalen, wordt willekeurig één van de twee ouders als moeder beschouwd.
Lesbisch ouderschap komt voor in minder dan 0,5 % van alle geboorten.

Overledenen

Overledene:
Persoon die is overleden waarbij een bevoegde arts een overlijdensakte heeft ondertekend.

Voor de jaren 1900 tot 1925 exclusief de vóór de geboorteaangifte overleden levendgeboren kinderen.
Voor de periode 1940 tot 1946 exclusief de sterfgevallen van ca. 104 duizend gedeporteerde Joden en ca. 39 duizend gedeporteerde politieke gevangenen, tewerkgestelden en militairen in Duitse krijgsdienst.

Geboorteoverschot

Het aantal levend geboren kinderen min het aantal overledenen.

Levend geboren kind:
Kind dat na geboorte enig teken van leven heeft vertoond, ongeacht de zwangerschapsduur.
Voor de jaren 1900 tot 1925: levend aangegeven kinderen.

Overledene:
Persoon die is overleden waarbij een bevoegde arts een overlijdensakte heeft ondertekend.
Voor de jaren 1900 tot 1925 exclusief de vóór de geboorteaangifte overleden levendgeboren kinderen.
Voor de periode 1940 tot 1946 exclusief de sterfgevallen van ca. 104 duizend gedeporteerde Joden en ca. 39 duizend gedeporteerde politieke gevangenen, tewerkgestelden en militairen in Duitse krijgsdienst.

Immigratie

Vestiging van personen vanuit het buitenland in Nederland.
Om als immigrant te kunnen worden geteld dienen deze personen ingeschreven te worden in de gemeentelijke bevolkingsregisters.
Tot en met september 1994: een aantal speciale gevallen uitgezonderd, vond opneming voor een persoon met de Nederlandse nationaliteit plaats als deze zich voor langer dan 30 dagen dacht te vestigen en voor een persoon met een niet-Nederlandse nationaliteit als de verwachte vestigingsduur de 180 dagen overschreed.
Vanaf oktober 1994: men wordt ingeschreven als men verwacht minimaal vier maanden in Nederland te blijven.

Trendbreuk
Door een verbetering in het productieproces vindt er een kleine verschuiving plaats in de cijfers van de buitenlandse migratie. Met ingang van 2010 zijn de volgende wijzigingen doorgevoerd:
- administratieve opnemingen die voorafgegaan worden door emigratie worden nu beschouwd als immigratie;
- administratieve afvoeringen die gevolgd worden door immigratie worden nu beschouwd als emigratie.
Door de verbetering in het produktieoproces is het saldo overige correcties sterk verminderd vanaf 2010.

Emigratie inclusief administratieve c...

Emigratie inclusief het saldo van de administratieve correcties.

Cijfers over emigratie inclusief het saldo van de administratieve correcties geven een beter beeld van de werkelijke emigratie dan cijfersover emigratie exclusief deze correcties.

Trendbreuk buitenlandse migratie
Door een verbetering in het productieproces vindt er een kleine verschuiving plaats in de cijfers van de buitenlandse migratie. Met ingang van 2010 zijn de volgende wijzigingen doorgevoerd:
- administratieve opnemingen die voorafgegaan worden door emigratie worden nu beschouwd als immigratie;
- administratieve afvoeringen die gevolgd worden door immigratie worden nu beschouwd als emigratie.
Door de verbetering in het produktieoproces is het saldo overige correcties sterk verminderd vanaf 2010.

Emigratie:
Vertrek van personen naar het buitenland.
Tot en met september 1994 werd men uit het bevolkingsregister afgevoerd wanneer men Nederland voor langer dan 360 dagen dacht te verlaten.
Met ingang van oktober 1994 geldt dat de verwachte verblijfsduur in het buitenland ten minste acht maanden bedraagt. Het gaat hier steeds om de aan de gemeente gemelde emigratie.
Voor de periode 1940 tot 1946: inclusief ca. 104 duizend gedeporteerde Joden en ca. 39 duizend gedeporteerde politieke gevangenen, tewerkgestelden en militairen in Duitse krijgsdienst, die in genoemde periode in het buitenland zijn overleden.

Administratieve correctie:
Opneming in of afvoering uit het gemeentelijke bevolkingsregister van een persoon, die niet het gevolg is van geboorte, sterfte, vestiging, vertrek of gemeentegrenswijziging.
Administratieve correcties zijn meestal het gevolg van niet aan de gemeente gemelde emigratie.

Migratiesaldo inclusief administrati...

Migratiesaldo inclusief het saldo van de administratieve correcties
Het aantal gevestigde personen uit het buitenland min het aantal vertrokken personen naar het buitenland, inclusief het saldo van de administratieve correcties.

Cijfers over het migratiesaldo inclusief het saldo van de administratieve correcties geven een beter beeld van het werkelijke migratiesaldo dan cijfers over het migratiesaldo exclusief deze correcties.

Trendbreuk buitenlandse migratie
Door een verbetering in het productieproces vindt er een kleine verschuiving plaats in de cijfers van de buitenlandse migratie. Met ingang van 2010 zijn de volgende wijzigingen doorgevoerd:
- administratieve opnemingen die voorafgegaan worden door emigratie worden nu beschouwd als immigratie;
- administratieve afvoeringen die gevolgd worden door immigratie worden nu beschouwd als emigratie.
Door de verbetering in het productieproces is het saldo overige correcties sterk verminderd vanaf 2010.

Administratieve correctie:
Opneming in of afvoering uit het gemeentelijke bevolkingsregister van een persoon, die niet het gevolg is van geboorte, sterfte, vestiging, vertrek of gemeentegrenswijziging.
Administratieve correcties zijn meestal het gevolg van niet aan de gemeente gemelde emigratie.

Totale bevolkingsgroei

Bevolkingsgroei:
De toe- of afname van de bevolking.
Inclusief administratieve correcties en overige correcties.

1920 en 1930: exclusief de op grond van de Volkstellingen op 31 december van deze jaren noodzakelijk gebleken correcties van het bevolkingscijfer (respectievelijk -61 duizend en -17 duizend). Deze aantallen kunnen worden beschouwd als het saldo van niet-geregistreerde buitenlandse migratie sinds de vorige volkstelling.
1946 tot 1949: inclusief de correcties ten gevolge van de reconstructie van de bevolkingsregisters na de Tweede Wereldoorlog en op grond van de uitkomsten van de Volkstelling van 31 mei 1947.
1949: inclusief de opneming van 10 duizend personen ten gevolge van de grenscorrecties met Duitsland op 23 april.
1958: inclusief 18 duizend in woonoorden verblijvende Ambonezen, die in de laatste twee maanden van 1958 in de gemeentelijke bevolkingsregisters zijn opgenomen.
1960: inclusief correcties op grond van de registercontrole bij de Volkstelling van 31 mei 1960.
1963: na aftrek van 10 duizend personen, die ten gevolge van het Nederland-Duits grensverdrag op 1 augustus 1963 zijn overgegaan naar de Bondsrepubliek Duitsland.
1971: inclusief correcties op grond van de registercontrole bij de Volkstelling van 28 februari 1971.

Administratieve correctie:
Opneming in of afvoering uit het gemeentelijke bevolkingsregister van een persoon, die niet het gevolg is van geboorte, sterfte, vestiging, vertrek of gemeentegrenswijziging.
Administratieve correcties zijn meestal het gevolg van niet aan de gemeente gemelde emigratie.

Overige correcties:
Verschillen in de bevolkingsomvang en samenstelling tussen twee opeenvolgende jaren die niet kunnen worden verklaard uit de door de gemeenten gedurende het jaar doorgevoerde wijzigingen in de bevolkingsregisters.

Totale bevolkingsgroei, relatief

Totale bevolkingsgroei per honderd van de bevolking op 1 januari.
Inclusief administratieve correcties en overige correcties.
1920 en 1930: exclusief de op grond van de Volkstellingen op 31 december van deze jaren noodzakelijk gebleken correcties van het bevolkingscijfer (respectievelijk -61 duizend en -17 duizend). Deze aantallen kunnen worden beschouwd als het saldo van niet-geregistreerde buitenlandse migratie sinds de vorige volkstelling.
1946 tot 1949: inclusief de correcties ten gevolge van de reconstructie van de bevolkingsregisters na de Tweede Wereldoorlog en op grond van de uitkomsten van de Volkstelling van 31 mei 1947.
1949: inclusief de opneming van 10 duizend personen ten gevolge van de grenscorrecties met Duitsland op 23 april.
1958: inclusief 18 duizend in woonoorden verblijvende Ambonezen, die in de laatste twee maanden van 1958 in de gemeentelijke bevolkingsregisters zijn opgenomen.
1960: inclusief correcties op grond van de registercontrole bij de Volkstelling van 31 mei 1960.
1963: na aftrek van 10 duizend personen, die ten gevolge van het Nederland-Duits grensverdrag op 1 augustus 1963 zijn overgegaan naar de Bondsrepubliek Duitsland.
1971: inclusief correcties op grond van de registercontrole bij de Volkstelling van 28 februari 1971.

Bevolkingsgroei:
De toe- of afname van de bevolking.

Administratieve correctie:
Opneming in of afvoering uit het gemeentelijke bevolkingsregister van een persoon, die niet het gevolg is van geboorte, sterfte, vestiging, vertrek of gemeentegrenswijziging.
Administratieve correcties zijn meestal het gevolg van niet aan de gemeente gemelde emigratie.

Overige correcties:
Verschillen in de bevolkingsomvang en samenstelling tussen twee opeenvolgende jaren die niet kunnen worden verklaard uit de door de gemeenten gedurende het jaar doorgevoerde wijzigingen in de bevolkingsregisters.