Warmtepompen; aantallen, thermisch vermogen en energiestromen

Warmtepompen; aantallen, thermisch vermogen en energiestromen

Warmtepompen Sector Perioden Warmtepompen In gebruik genomen warmtepompen (aantal) Warmtepompen Uit gebruik genomen warmtepompen (aantal) Warmtepompen Opgestelde warmtepompen einde van jaar (aantal) Thermisch vermogen van warmtepompen In gebruik genomen thermisch vermogen (megawatt) Thermisch vermogen van warmtepompen Uit gebruik genomen thermisch vermogen (megawatt) Thermisch vermogen van warmtepompen Opgesteld thermisch vermogen einde jaar (megawatt) Energiestromen Bruto warmteproductie warmtepompen (TJ) Energiestromen Verbruik van elektriciteit en aardgas (TJ) Energiestromen Bruto eindverbruik (TJ) Vermeden verbruik van fossiele energie (TJ) Vermeden emissie kooldioxide (CO2) (mln kg)
Warmtepompen; totaal Totaal gebouwen 2021 367.834 5.494 1.412.196 2.092 81 10.202 24.641 8.615 16.026 7.136 276
Warmtepompen; totaal Totaal gebouwen 2022 403.035 5.278 1.809.952 2.504 109 12.597 31.247 11.071 20.175 8.114 290
Warmtepompen; totaal Totaal gebouwen 2023** 455.201 7.355 2.257.798 2.911 146 15.362 39.734 14.209 25.525 9.933 344
Warmtepompen; totaal Woningen 2021 322.303 4.613 1.006.092 1.557 26 5.210 12.743 4.541 8.202 3.466 129
Warmtepompen; totaal Woningen 2022 . 4.342 1.379.887 . 25 7.070 17.646 6.364 11.281 4.284 145
Warmtepompen; totaal Woningen 2023** . 6.394 1.806.166 . 50 9.250 24.168 8.799 15.369 5.644 184
Warmtepompen; totaal Utiliteitsgebouwen, kassen en stallen 2021 45.531 881 406.104 535 55 4.992 11.898 4.073 7.825 3.670 148
Warmtepompen; totaal Utiliteitsgebouwen, kassen en stallen 2022 . 936 430.065 . 84 5.527 13.601 4.707 8.894 3.830 145
Warmtepompen; totaal Utiliteitsgebouwen, kassen en stallen 2023** . 961 451.633 . 96 6.112 15.565 5.410 10.155 4.289 160
Warmtepompen bodem of water; totaal Totaal gebouwen 2021 21.792 3.446 106.264 215 78 1.865 7.384 1.864 5.520 3.658 178
Warmtepompen bodem of water; totaal Totaal gebouwen 2022 22.693 3.583 125.374 260 104 2.021 8.002 2.018 5.984 3.865 187
Warmtepompen bodem of water; totaal Totaal gebouwen 2023** 27.255 4.100 148.529 346 119 2.247 8.900 2.242 6.657 4.300 208
Warmtepompen bodem of water; totaal Woningen 2021 21.300 2.565 96.992 139 23 771 3.053 769 2.284 1.514 74
Warmtepompen bodem of water; totaal Woningen 2022 . 2.687 116.289 . 23 890 3.524 887 2.636 1.704 83
Warmtepompen bodem of water; totaal Woningen 2023** . 3.323 139.366 . 40 1.031 4.083 1.027 3.056 1.977 96
Warmtepompen bodem of water; totaal Utiliteitsgebouwen, kassen en stallen 2021 492 881 9.272 77 55 1.094 4.331 1.095 3.236 2.144 105
Warmtepompen bodem of water; totaal Utiliteitsgebouwen, kassen en stallen 2022 . 896 9.085 . 82 1.131 4.479 1.131 3.348 2.160 105
Warmtepompen bodem of water; totaal Utiliteitsgebouwen, kassen en stallen 2023** . 777 9.163 . 79 1.216 4.817 1.215 3.602 2.324 112
Warmtepompen bodem of water; wv hybride Totaal gebouwen 2021 . . . . . . . . . . .
Warmtepompen bodem of water; wv hybride Totaal gebouwen 2022 . . . . . . . . . . .
Warmtepompen bodem of water; wv hybride Totaal gebouwen 2023** . . . . . . . . . . .
Warmtepompen bodem of water; wv hybride Woningen 2021 . . . . . . . . . . .
Warmtepompen bodem of water; wv hybride Woningen 2022 . . . . . . . . . . .
Warmtepompen bodem of water; wv hybride Woningen 2023** . . . . . . . . . . .
Warmtepompen bodem of water; wv hybride Utiliteitsgebouwen, kassen en stallen 2021 . . . . . . . . . . .
Warmtepompen bodem of water; wv hybride Utiliteitsgebouwen, kassen en stallen 2022 . . . . . . . . . . .
Warmtepompen bodem of water; wv hybride Utiliteitsgebouwen, kassen en stallen 2023** . . . . . . . . . . .
Warmtepompen buitenlucht; totaal Totaal gebouwen 2021 346.042 2.048 1.305.931 1.877 3 8.337 17.257 6.751 10.507 3.478 98
Warmtepompen buitenlucht; totaal Totaal gebouwen 2022 380.342 1.695 1.684.578 2.244 5 10.576 23.244 9.054 14.191 4.249 103
Warmtepompen buitenlucht; totaal Totaal gebouwen 2023** 427.946 3.255 2.109.269 2.566 27 13.115 30.834 11.967 18.867 5.633 136
Warmtepompen buitenlucht; totaal Woningen 2021 301.003 2.048 909.100 1.419 3 4.439 9.690 3.772 5.918 1.952 55
Warmtepompen buitenlucht; totaal Woningen 2022 . 1.655 1.263.598 . 2 6.180 14.122 5.477 8.645 2.580 62
Warmtepompen buitenlucht; totaal Woningen 2023** . 3.071 1.666.800 . 10 8.219 20.086 7.772 12.314 3.668 88
Warmtepompen buitenlucht; totaal Utiliteitsgebouwen, kassen en stallen 2021 45.039 0 396.831 458 0 3.898 7.567 2.978 4.589 1.526 43
Warmtepompen buitenlucht; totaal Utiliteitsgebouwen, kassen en stallen 2022 . 40 420.980 . 2 4.396 9.123 3.577 5.546 1.670 41
Warmtepompen buitenlucht; totaal Utiliteitsgebouwen, kassen en stallen 2023** . 184 442.470 . 17 4.896 10.749 4.195 6.553 1.966 48
Warmtepompen buitenlucht-lucht Totaal gebouwen 2021 296.584 0 1.085.100 1.493 0 6.552 6.776 2.607 4.169 1.364 38
Warmtepompen buitenlucht-lucht Totaal gebouwen 2022 276.479 0 1.361.579 1.483 0 8.035 8.383 3.225 5.158 1.529 36
Warmtepompen buitenlucht-lucht Totaal gebouwen 2023** 276.915 0 1.638.494 1.520 0 9.555 10.034 3.860 6.174 1.830 44
Warmtepompen buitenlucht-lucht Woningen 2021 253.185 0 703.349 1.148 0 3.295 2.994 1.152 1.843 603 17
Warmtepompen buitenlucht-lucht Woningen 2022 . 0 960.350 . 0 4.451 4.054 1.559 2.495 739 18
Warmtepompen buitenlucht-lucht Woningen 2023** . 0 1.219.611 . 0 5.654 5.158 1.984 3.174 941 22
Warmtepompen buitenlucht-lucht Utiliteitsgebouwen, kassen en stallen 2021 43.399 0 381.751 345 0 3.257 3.782 1.456 2.326 761 21
Warmtepompen buitenlucht-lucht Utiliteitsgebouwen, kassen en stallen 2022 . 0 401.230 . 0 3.584 4.329 1.666 2.663 790 19
Warmtepompen buitenlucht-lucht Utiliteitsgebouwen, kassen en stallen 2023** . 0 418.883 . 0 3.901 4.876 1.876 3.000 889 21
Warmtepompen buitenlucht-water; totaal Totaal gebouwen 2021 49.458 2.048 220.831 384 3 1.785 10.481 4.144 6.338 2.114 60
Warmtepompen buitenlucht-water; totaal Totaal gebouwen 2022 103.863 1.695 322.999 761 5 2.541 14.861 5.828 9.033 2.720 66
Warmtepompen buitenlucht-water; totaal Totaal gebouwen 2023** 151.031 3.255 470.775 1.046 27 3.560 20.800 8.107 12.694 3.803 92
Warmtepompen buitenlucht-water; totaal Woningen 2021 47.818 2.048 205.751 270 3 1.144 6.696 2.621 4.075 1.349 38
Warmtepompen buitenlucht-water; totaal Woningen 2022 . 1.655 303.249 . 2 1.729 10.068 3.918 6.150 1.840 44
Warmtepompen buitenlucht-water; totaal Woningen 2023** . 3.071 447.188 . 10 2.565 14.928 5.788 9.140 2.727 66
Warmtepompen buitenlucht-water; totaal Utiliteitsgebouwen, kassen en stallen 2021 1.640 0 15.080 113 0 641 3.785 1.523 2.263 765 22
Warmtepompen buitenlucht-water; totaal Utiliteitsgebouwen, kassen en stallen 2022 . 40 19.750 . 2 812 4.794 1.911 2.883 880 22
Warmtepompen buitenlucht-water; totaal Utiliteitsgebouwen, kassen en stallen 2023** . 184 23.587 . 17 995 5.873 2.319 3.554 1.076 27
Warmtepomp buitenlucht-water; wv hybride Totaal gebouwen 2021 . . . . . . . . . . .
Warmtepomp buitenlucht-water; wv hybride Totaal gebouwen 2022 23.330 . . 135 . . . . . . .
Warmtepomp buitenlucht-water; wv hybride Totaal gebouwen 2023** 60.102 . . 310 . . . . . . .
Warmtepomp buitenlucht-water; wv hybride Woningen 2021 . . . . . . . . . . .
Warmtepomp buitenlucht-water; wv hybride Woningen 2022 . . . . . . . . . . .
Warmtepomp buitenlucht-water; wv hybride Woningen 2023** . . . . . . . . . . .
Warmtepomp buitenlucht-water; wv hybride Utiliteitsgebouwen, kassen en stallen 2021 . . . . . . . . . . .
Warmtepomp buitenlucht-water; wv hybride Utiliteitsgebouwen, kassen en stallen 2022 . . . . . . . . . . .
Warmtepomp buitenlucht-water; wv hybride Utiliteitsgebouwen, kassen en stallen 2023** . . . . . . . . . . .
Bron: CBS.
Verklaring van tekens

Tabeltoelichting


Deze tabel bevat cijfers over aantallen warmtepompen, de capaciteit van deze warmtepompen en de hoeveelheid geproduceerde en verbruikte energie. De temperatuur van omgevingswarmte uit de bodem, het oppervlaktewater of de buitenlucht is vaak niet hoog genoeg voor direct gebruik. Daarom worden warmtepompen ingezet om de temperatuur naar een voldoende hoog niveau te brengen.

Omgevingswarmte is een vorm van hernieuwbare energie. Er zijn ook cijfers opgenomen over het vermeden verbruik van fossiele energie en vermeden emissies van kooldioxide. De gegevens kunnen worden uitgesplitst naar warmtebron (bodem/water of buitenlucht) en naar sector (woningen of utiliteit). Warmtepompen die PVT (zonnecollectoren) als warmtebron gebruiken tellen mee in de categorie bodem of water. Warmtepompen die ventilatieretourlucht als warmtebron gebruiken tellen mee in de categorie buitenlucht-water.

Vanaf 2022 wordt voor de buitenluchtwarmte-water- en de bodem- of waterwarmtepompen het aantal hybride systemen getoond. Met hybride wordt bedoeld een warmtepomp die in combinatie met een aardgasketel werkt. De aardgasketel wordt actief wanneer de warmtevraag niet meer door de warmtepomp alleen kan worden geleverd. Bij het samenstellen van de informatie is gevraagd naar de verkochte warmtepompen waarvan men zeker wist dat deze als hybride worden ingezet. In werkelijkheid kan het aantal hybride warmtepompen hierdoor hoger liggen dan wat er in deze tabel wordt getoond.


Gegevens beschikbaar vanaf:
1994

Status van de cijfers:
Deze tabel geeft definitieve cijfers tot en met 2022 en nader voorlopige cijfers over 2023.

Wijzigingen per november 2024:
Cijfers over 2022 en 2023 zijn geactualiseerd. Cijfers over 2020 en 2021 zijn herzien. Voor buitenlucht-luchtwarmtepompen en buitenlucht-waterwarmtepompen zijn er enkele correcties doorgevoerd naar aanleiding van nieuwe inzichten. Voor 2021, 2022 en 2023 zijn ventilatieretourlucht-waterwarmtepompen toegevoegd aan de categorie buitenlucht-water.
Door deze wijzigingen wijken de cijfers over 2020 in deze tabel af van vergelijkbare cijfers in de tabel Hernieuwbare energie; verbruik naar energiebron, techniek en toepassing.

Wijzigingen per 26 april 2024:
Voorlopige cijfers over 2023 zijn toegevoegd. Cijfers over 2022 zijn herzien.
Voor warmtepompen die in de jaren 2022 en 2023 in gebruik zijn genomen was het niet mogelijk om op basis van de beschikbare informatie onderscheid naar sector (woningen en utiliteit) te maken. Hierdoor worden de onderwerpen ‘In gebruik genomen warmtepompen’ en ‘In gebruik genomen thermisch vermogen’ van deze jaren als ‘.’ weergegeven. De totalen voor 2022 en 2023 zijn wel beschikbaar.
Cijfers over opgestelde warmtepompen per sector in 2022 zijn licht aangepast. Als gevolg hiervan veranderen ook de energiestromen per sector.

Wijzigingen per 19 april 2023:
Geen, dit is een nieuwe tabel. Deze tabel is de opvolger van "Warmtepompen; aantallen, thermisch vermogen en energiestromen, 1994-2021". Zie paragraaf 3.


Wanneer komen er nieuwe cijfers:
Voorlopige cijfers over het voorafgaande jaar elk jaar in april.
Nader voorlopige cijfers over het voorafgaande jaar verschijnen elk jaar in november.
Definitieve cijfers verschijnen in november van het tweede jaar na het verslagjaar.


Toelichting onderwerpen

Warmtepompen
Een warmtepomp is een apparaat waarmee warmte op een lage temperatuur door toevoer van hulp-energie (vaak elektriciteit) wordt omgezet in warmte bij hoge temperatuur.

De werking komt overeen met die van een koelkast. Ook daar wordt warmte van lage temperatuur (in de koelkast) omgezet naar warmte van hoge temperatuur (buiten de koelkast). Daarbij wordt warmte van binnen de koelkast verplaatst naar buiten de koelkast.

Over het aantal warmtepompen zijn drie soorten gegevens beschikbaar:
1. Het aantal in gebruik genomen warmtepompen in een bepaald jaar.
2. Het aantal uit gebruik genomen warmtepompen in een bepaald jaar.
3. Het aantal warmtepompen opgesteld aan het eind van een bepaald jaar.
In gebruik genomen warmtepompen
Het aantal warmtepompen dat in het verslagjaar in gebruik is genomen.
Uit gebruik genomen warmtepompen
Het aantal warmtepompen dat in het verslagjaar uit gebruik is genomen en als verwijderd wordt beschouwd.
Opgestelde warmtepompen einde van jaar
Het aantal warmtepompen dat op 31 december van het verslagjaar in gebruik is.
Thermisch vermogen van warmtepompen
Maximale warmteproductie per tijdseenheid

Voor thermisch vermogen wordt als eenheid Megawatt gebruikt.
In gebruik genomen thermisch vermogen
Het thermisch vermogen dat in het verslagjaar in gebruik is genomen.
Uit gebruik genomen thermisch vermogen
Het thermisch vermogen dat in het verslagjaar uit gebruik is genomen en als verwijderd wordt beschouwd.
Opgesteld thermisch vermogen einde jaar
Het thermisch vermogen dat op 31 december van het verslagjaar in gebruik is.
Energiestromen
Bij warmtepompen zijn drie energiestromen relevant;
1. de bruto productie van warmte (uitgaande energie)
2. het eigen verbruik van elektriciteit en aardgas (ingaande energie) en
3. de onttrekking van warmte uit de bodem of buitenlucht (ingaande energie).
De ingaande stromen zijn gelijk aan de uitgaande stroom.

Voor energiestromen wordt als eenheid de TeraJoule (TJ) gebruikt.
Dit is 1 000 000 000 000 joule (een 1 met 12 nullen). Een joule is een eenheid van energie die overeenkomt met 0,24 calorie.
Een TJ komt overeen met 31 600 kubieke meter aardgas of 278 000 kilowattuur elektriciteit.
Bruto warmteproductie warmtepompen
Totale warmteproductie van de warmtepompen.
Verbruik van elektriciteit en aardgas
Eigen verbruik van elektriciteit en aardgas door warmtepompen.
Bruto eindverbruik
Bruto eindverbruik

Het bruto eindverbruik van warmtepompen is gedefinieerd als de hoeveelheid onttrokken warmete uit de bodem of buitenlucht voor nuttige toepassing. De hoeveelheid onttrokken warmte uit de bodem of buitenlucht wordt doorgaans berekend uit de totale warmteproductie van de warmtepomp minus het eigen verbruik van elektriciteit of aardgas door de warmtepomp.
Vermeden verbruik van fossiele energie
Het vermeden verbruik van fossiele energie is de hoeveelheid fossiele energie (en kernenergie) die nodig geweest zou zijn als de hernieuwbare energie niet gebruikt zou zijn.
Bij de berekening van vermeden verbruik van fossiele energie gaat het om de som van:
1. Het vermeden verbruik van fossiele energie door de binnenlandse productie van elektriciteit, warmte en gas uit hernieuwbare bronnen.
2. Het vermeden verbruik van fossiele energie door de op de binnenlandse markt verkochte biobrandstoffen voor het wegverkeer.
De import en export van groene stroom telt niet mee.

In deze tabel wordt als eenheid de TeraJoule (TJ) gebruikt.
Dit is 1 000 000 000 000 joule (een 1 met 12 nullen). Een joule is een eenheid van energie die overeenkomt met 0,24 calorie.
Een TJ komt overeen met 31 600 kubieke meter aardgas of 278 000 kilowattuur elektriciteit.
Vermeden emissie kooldioxide (CO2)
Emissie: Uitstoot van een stof vanuit een bron. De hoeveelheid kooldioxide die uitgestoten zou zijn, wanneer er geen gebruik zou zijn gemaakt van de betreffende hernieuwbare energiebron. Gerekend is met referentietechnologieën die gedefinieerd zijn in het Protocol Monitoring Hernieuwbare Energie (RVO.nl en CBS, 2015). Het gaat hierbij om de binnenlandse productie van hernieuwbare elektriciteit, warmte en gas. De import van groene stroom telt niet mee.
Bij de berekening van de vermeden emissies kooldioxide wordt alleen gekeken naar de vermeden emissies bij de productie van hernieuwbare elektriciteit, warmte en gas. Er wordt niet gekeken naar de verschillen tussen hernieuwbare en fossiele energie bij de winning en omzetting van brandstoffen en bij het maken van installaties voor de productie van elektriciteit, warmte en gas.

CO2: kooldioxide. 1 kton = 1 000 ton = 1 miljoen kg.
De CO2-emissiecijfers zijn voorlopig.