Gezondheid en zorggebruik; persoonskenmerken
Verklaring van tekens
Tabeltoelichting
Deze tabel bevat cijfers over de ervaren gezondheid en medische contacten van de Nederlandse bevolking vanaf 0 jaar in particuliere huishoudens. De cijfers kunnen worden uitgesplitst naar diverse persoonskenmerken.
Voor enkele onderwerpen geldt een afwijkende leeftijdsafbakening. Deze leeftijden worden bij de betreffende onderwerpen vermeld.
Gegevens beschikbaar vanaf: 2014
Status van de cijfers: definitief
Wijzigingen per 10 september 2024
De onderwerpmap ‘Mental Health Inventory (MHI-5), 12 plus’ werd toegevoegd. Binnen deze map staan twee onderwerpen. Ten eerste het nieuwe onderwerp ‘angst- of depressiegevoelens, afg 4 wk’. Ten tweede het onderwerp ‘psychische klachten, afgelopen 4 weken’. Dit laatste onderwerp was eerder in deze tabel te vinden onder de naam ‘psychische klachten (MHI-5<60), 12 plus’.
Verder werd onder de map ‘beperkingen’ de submap ‘personen met GALI-beperking, 4 jaar of ouder’ toegevoegd. In die submap zijn drie onderwerpen te vinden. Ten eerste het onderwerp ‘GALI-beperking’. Dit betreft de cijfers die eerder rechtstreeks onder de map ‘beperkingen’ waren te vinden onder de naam ‘Personen met GALI beperking, 4 of ouder’. Ten tweede het nieuwe onderwerp ‘GALI beperking, ernstig’. En ten derde het nieuwe onderwerp ‘GALI beperking, niet ernstig’.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
In maart 2025 verschijnen de cijfers over verslagjaar 2024.
Toelichting onderwerpen
- Angst, 12 jaar of ouder
- Angstige periode, afgelopen 12 maanden
- Het percentage mensen van 12 jaar of ouder dat met ‘ja’ antwoordt op de vraag ‘Heeft u ooit een periode gehad waarin u erg angstig of bezorgd was, minstens 2 weken achter elkaar?’ en met ‘ja’ antwoordt op de vervolgvraag ‘Heeft u dit in de afgelopen 12 maanden gehad?’.
- Langdurige aandoeningen
- Aan alle respondenten wordt gevraagd: Heeft u / uw kind één of meer langdurige ziekten of aandoeningen? Langdurig is (naar verwachting) 6 maanden of langer. Vervolgens worden 23 aandoeningen en een restcategorie 'overige aandoeningen' voorgelegd en gevraagd of mensen deze aandoening in de afgelopen 12 maanden hebben gehad. Van drie van die aandoeningen wordt ook gevraagd of men die ooit heeft gehad. Daarnaast wordt (uitgebreider) gevraagd naar suikerziekte (diabetes). De meeste vragen naar specifieke langdurige aandoeningen worden aan personen van alle leeftijden gesteld. Aandoeningen die niet vaak voorkomen bij jongeren worden gesteld aan personen van 12 jaar of ouder.
- 1 of meer langdurige aandoeningen
- Percentage personen met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft u / uw kind één of meer langdurige ziekten of aandoeningen? Langdurig is (naar verwachting) 6 maanden of langer.
- Op enquêtedatum/in afgelopen 12 maanden
- Langdurige ziektes en aandoeningen in de afgelopen 12 maanden. Respondenten kunnen aangeven of ze de ziekte of aandoening hebben of afgelopen 12 maanden hebben gehad.
- Beroerte, 12 jaar of ouder
- Percentage personen, van 12 jaar of ouder, met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft u ooit een beroerte, hersenbloeding of herseninfarct gehad? En 'ja' op de vraag: Heeft u dit in de afgelopen 12 maanden gehad?
- Hartinfarct, 12 jaar of ouder
- Percentage personen, van 12 jaar of ouder, met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft U ooit een hartinfarct gehad? En 'ja' op de vraag: Heeft u dit in de afgelopen 12 maanden gehad?
- Hartaandoening, 12 jaar of ouder
- Percentage personen, van 12 jaar of ouder, met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft u in de afgelopen 12 maanden een andere ernstige hartaandoening gehad, zoals hartfalen of angina pectoris? In 2018 werd deze laatste vraagstelling gewijzigd en is dit het percentage personen met ‘ja’ op de vraag ‘Heeft u op dit moment een andere ernstige hartaandoening, zoals hartfalen of angina pectoris, of heeft u dit in de afgelopen 12 maanden gehad?’
- Kanker
- Percentage personen met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft u / uw kind ooit een vorm van kanker gehad? En 'ja' op de vraag: Heeft u / uw kind dit in de afgelopen 12 maanden gehad? In 2018 werd deze laatste vraagstelling gewijzigd en is dit het percentage personen met ‘ja’ op de vraag ‘Heeft u / uw kind op dit moment een vorm van kanker of heeft u / uw kind dit in de afgelopen 12 maanden gehad?’
- Migraine of ernstige hoofdpijn
- Percentage personen met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft of had u / uw kind in de afgelopen 12 maanden migraine of regelmatig ernstige hoofdpijn?
- Astma
- Percentage personen met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft of had u / uw kind in de afgelopen 12 maanden astma?
- COPD,chronische bronchitis,longemfyseem
- Percentage personen met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft of had u / uw kind in de afgelopen 12 maanden COPD, chronische bronchitis, longemfyseem?
- Darmstoornissen langer dan 3 maanden
- Percentage personen met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft of had u / uw kind in de afgelopen 12 maanden ernstige of hardnekkige darmstoornissen, langer dan 3 maanden?
- Chronische gewrichtsontsteking
- Percentage personen met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft of had u / uw kind in de afgelopen 12 maanden chronische gewrichtsontsteking, zoals ontstekingsreuma, chronische reuma, reumatoïde artritis?
- Rugaandoening
- Percentage personen met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft of had u / uw kind in de afgelopen 12 maanden een ernstige of hardnekkige aandoening van de rug , inclusief hernia?
- Aandoening van de nek of schouder
- Percentage personen met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft of had u / uw kind in de afgelopen 12 maanden een ernstige of hardnekkige aandoening van de nek of schouder?
- Allergie
- Percentage personen met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft of had u / uw kind in de afgelopen 12 maanden een allergie?
- Hoge bloeddruk, 12 jaar of ouder
- Percentage personen, van 12 jaar of ouder, met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft of had u in de afgelopen 12 maanden hoge bloeddruk?
- Onvrijwillig urineverlies , 12 of ouder
- Percentage personen, van 12 jaar of ouder, met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft of had u in de afgelopen 12 maanden onvrijwillig urineverlies, ook wel incontinentie genoemd?
- Gewrichtsslijtage heup/knie, 12 of ouder
- Percentage personen, van 12 jaar of ouder, met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft of had u in de afgelopen 12 maanden gewrichtsslijtage, artrose of slijtagereuma van heupen of knieën?
- Levercirrose, 12 jaar of ouder
- Percentage personen, van 12 jaar of ouder, met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft of had u in de afgelopen 12 maanden levercirrose? Vanaf 2022 wordt deze vraag niet meer gesteld in de gezondheidsenquête.
- Nieraandoening, 12 jaar of ouder
- Percentage personen, van 12 jaar of ouder, met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft of had u in de afgelopen 12 maanden een nieraandoening? Vanaf 2022 wordt deze vraag niet meer gesteld in de gezondheidsenquête.
- Depressie, 12 jaar of ouder
- Percentage personen, van 12 jaar of ouder, met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft of had u in de afgelopen 12 maanden een depressie?
- ADHD of ADD, 4 jaar of ouder
- Percentage mensen van 4 jaar of ouder die ‘ja” antwoordden op de vraag ‘Heeft u/uw kind ADHD of ADD?’
- Autismespectrumstoornis, 4 jaar of ouder
- Het percentage mensen dat ‘ja’ antwoordt op de vraag ‘Heeft u/uw kind een Autismespectrumstoornis, ofwel ASS, zoals het syndroom van Asperger of PDD-NOS?’
- Overige aandoeningen
- Percentage personen met de antwoordcategorie "ja" op de vraag: Heeft u / uw kind in de afgelopen 12 maanden nog een andere langdurige ziekte of aandoening gehad die nog niet is genoemd?
- Langdurige aandoeningen, ooit gehad
- Hierbij gaat het om 3 langdurige aandoeningen of ziekten, die mensen ooit gehad kunnen hebben.
- Beroerte, 12 jaar of ouder
- Percentage personen, van 12 jaar of ouder, met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft u ooit een beroerte, hersenbloeding of herseninfarct gehad?
- Hartinfarct, 12 jaar of ouder
- Percentage personen, van 12 jaar of ouder, met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft U ooit een hartinfarct gehad?
- Kanker
- Percentage personen met de antwoordcategorie 'ja' op de vraag: Heeft u / uw kind ooit een vorm van kanker gehad?
- Medische contacten
- Aan personen wordt gevraagd of zij contact hebben gehad met de huisarts, de specialist, de tandarts, de mondhygiënist, de orthodontist , de fysio- en oefentherapeut, de psycholoog, psychotherapeut of psychiater, en of zij behandeld zijn door een alternatief genezer. Ook wordt gevraagd naar ziekenhuisopnamen of dagopnamen, of mensen thuiszorg hebben ontvangen. De meeste vragen naar medische contacten worden aan personen van alle leeftijden gesteld. Voor kinderen tot 12 jaar worden deze vragen door de ouder/verzorger beantwoord. Contacten die niet vaak voorkomen bij kinderen worden gesteld vanaf een hogere leeftijd.
- Ziekenhuisopname in afgelopen 12 maanden
- Ziekenhuisopnamen worden ingedeeld in:
- dagopname (zonder overnachting)
- opname met minimaal één overnachting
Ziekenhuisopnamen in verband met de bevalling of geboorte worden hierbij niet meegerekend.- Opname met overnachtingen
- Percentage personen in de bevolking dat minstens 1 keer in de periode van 12 maanden vóór de enquêtedatum voor minimaal 1 nacht werd opgenomen in een ziekenhuis of kliniek.
- Dagopname
- Percentage personen in de bevolking dat minstens 1 keer in de periode van 12 maanden vóór de enquêtedatum een dagopname had in een ziekenhuis of kliniek, zoals een van te voren geplande kleine ingreep, een kijkoperatie, chemokuur of bestraling.
- Personen die thuiszorg ontvingen
- Percentage personen dat in de 12 maanden voorafgaand aan het interview thuis betaalde hulp of zorg vanwege problemen met de gezondheid ontvangt. Het gaat bijvoorbeeld om hulp in het huishouden, hulp bij persoonlijke verzorging, verpleging, kraamzorg of een maaltijdservice zoals ‘tafeltje-dek-je’. Bij betaalde hulp gaat het om hulp betaald door iemand zelf of door een instantie.
- Mantelzorg ontvangen, 55 jaar of ouder
- Mantelzorg is zorg die iemand krijgt van een bekende uit zijn of haar omgeving, zoals een partner, kind of vriend, als iemand voor langere tijd ziek, hulpbehoevend of gehandicapt is. De mantelzorg kan bestaan uit het huishouden doen, wassen en aankleden, gezelschap houden, vervoer, geldzaken regelen enzovoort. Mantelzorg wordt niet betaald. Een vrijwilliger vanuit een vrijwilligerscentrale is geen mantelzorger.
- Mantelzorg ontvangen
- Percentage personen van 55 jaar of ouder dat mantelzorg ontvangt.
- Uren ontvangen mantelzorg per week
- Het gemiddeld aantal uren mantelzorg dat per week wordt gekregen door een mantelzorgontvanger van 55 jaar of ouder.
- SF-12 gezondheidsmaat, 12 jaar of ouder
- De 'Short Format 12' of afgekort de SF-12 vragenlijst is een selectie van 12 vragen uit de SF-36 (Ware et al., 1995*). De SF-12 is een veelgebruikte internationale standaard van een generieke gezondheidsmaat. De SF-12 meet acht gezondheidsaspecten, namelijk lichamelijk functioneren, rolbeperkingen door lichamelijke gezondheidsproblemen, lichamelijke pijn, algemene gezondheid, vitaliteit (energie / vermoeidheid), sociaal functioneren, rolbeperkingen door emotionele problemen en geestelijke gezondheid. Op basis van de 12 vragen kunnen twee deelschalen worden berekend; een samenvattende maat voor fysieke gezondheid (normscore fysiek) en een samenvattende maat voor psychische gezondheid (normscore psychisch).
Deze normscores worden berekend voor personen van 12 jaar of ouder.
*Ware J.E., Kosinski M., Keller S.D. SF-12: How to score the SF-12 Physical and Mental Health Summary Scales. Boston, MA: The Health Institute, New England Medical Center, Second Edition, 1995.- Afzonderlijke items
- Emotioneel probleem: minder zorgvuldig
- De volgende vraag werd gesteld aan respondenten van 12 jaar of ouder:
Als u denkt aan uw werk of andere dagelijkse bezigheden, heeft u dan door een emotioneel probleem (bijvoorbeeld doordat u zich depressief of angstig voelde) in de afgelopen 4 weken het werk of andere bezigheden niet zo zorgvuldig gedaan als u gewend bent?
1.Ja
2. Nee- Ja
- Het percentage mensen van 12 jaar of ouder dat ‘ja’ antwoord op de vraag ‘Als u denkt aan uw werk of andere dagelijkse bezigheden, heeft u dan door een emotioneel probleem (bijvoorbeeld doordat u zich depressief of angstig voelde) in de afgelopen 4 weken het werk of andere bezigheden niet zo zorgvuldig gedaan als u gewend bent?’
- Nee
- Het percentage mensen van 12 jaar of ouder dat ‘nee’ antwoord op de vraag ‘Als u denkt aan uw werk of andere dagelijkse bezigheden, heeft u dan door een emotioneel probleem (bijvoorbeeld doordat u zich depressief of angstig voelde) in de afgelopen 4 weken het werk of andere bezigheden niet zo zorgvuldig gedaan als u gewend bent’.