ICT-gebruik bij bedrijven; bedrijfstak, 2020
Verklaring van tekens
Tabeltoelichting
Deze tabel bevat cijfers over het gebruik van informatie- en communicatietechnologie (ICT) door bedrijven met 10 of meer werkzame personen. De gegevens kunnen worden uitgesplitst naar bedrijfstak. De verslagperiode betreft het jaar 2020. Een aantal onderwerpen heeft echter betrekking op het jaar 2019. In die gevallen wordt dit vermeld in de toelichting bij het betreffende onderwerp.
Gegevens beschikbaar over 2020.
Status van de cijfers:
De cijfers in deze tabel zijn definitief.
Wijzigingen per 27 november 2020:
Geen, dit is een nieuwe tabel.
Wijzigingen per 13 januari 2021:
Correctie op de getallen bij de vraag onder Personeel en ICT, Cursussen: 'ICT-cursus gegeven aan overig personeel'; deze was ten onrechte gefilterd met de vraag 'ICT-specialisten in dienst', terwijl de vraag aan alle bedrijven gesteld was.
Correctie op de getallen bij de vraag onder ICT-veiligheid, Uitvoering ICT-werkzaamheden; deze was ten onrechte gefilterd met de vraag 'ICT-specialisten in dienst', terwijl de vraag aan alle bedrijven gesteld was.
Wijzigingen per april 2022:
In de vorige versie was abusievelijk de categorie 'Eigen personeel en externe leverancier' niet opgenomen bij de sub-sectie over 'Uitvoering van ICT-veiligheid'. De cijfers over 'Vaste Internetverbinding' zijn gereviseerd door een verbetering bij een imputatieregel. Het onderwerp “Incident opgetreden” wordt uitgesplitst naar “Incident door interne oorzaak” en “Incident door aanval van buiten”. Het onderwerp “Incident opgetreden” wordt weggelaten. De onderwerpen van de secties “Optreden van ICT-veiligheidsincidenten” worden ingedeeld naar interne of externe oorzaken en die van “Kosten door ICT-veiligheidsincidenten” naar kosten door intern of extern incident. De selectie van de SBI-codes van de "Banken en Kredietbanken" bevatte onterecht de tussenliggende 64.2 Financiële holdings en 64.3 Beleggingsinstellingen en wordt daarvoor gecorrigeerd. Verder zijn de cijfers van deze tabel gereviseerd door het gebruik van verbeterde ophoogfactoren en een verbeterde schattingsmethodiek van de omzetcijfers.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Cijfers over 2021 komen in december 2021 beschikbaar.
Toelichting onderwerpen
- Personeel en ICT
- Personeel dat werkt met een computer betreft zowel ICT-specialisten als ICT-gebruikers. ICT staat voor informatie- en communicatietechnologie. Een ICT-specialist is een werknemer voor wie ICT het belangrijkste werk vormt, bijvoorbeeld een software-ontwikkelaar, systeembeheerder of een 'hoofd automatiseringsafdeling'. Een ICT-gebruiker is een werknemer die bij het eigen werk gebruikmaakt van een computer en standaardpakketten (zoals tekstverwerking, spreadsheets, databases) en/of branchegerelateerde software (zoals boekhoudpakketten, CAD/CAM pakketten, SPSS).
- Telewerkers
- Het gaat om werkzame personen die regelmatig buiten de bedrijfsvestiging werken en van daaruit toegang hebben tot het ICT-systeem van het bedrijf. Bedoeld is dat de medewerker toegang heeft tot bestanden en/of programmatuur, dus meer dan alleen e-mail.
- Telewerk komt voor
- Het gaat om bedrijven met medewerkers die regelmatig buiten de bedrijfsvestiging werken en van daaruit toegang hebben tot het ICT-systeem van het bedrijf. Bedoeld is dat de medewerkers toegang hebben tot bestanden en/of programmatuur, dus meer dan alleen e-mail.
- Vacatures ICT-specialisten
- Bedrijven die in 2019 vacatures voor ICT-specialisten hadden
- ICT-pers. aangenomen/willen aannemen
- Het gaat om bedrijven die in 2019 personeel aangenomen hebben, of hebben willen aannemen, voor functies waarvoor specifieke ICT-vaardigheden vereist waren. Het gaat hierbij om vaardigheden gericht op onderhoud en ontwikkeling van ICT-systemen.
- ICT-vacatures lastig te vullen
- Bedrijven die in 2019 vacatures voor ICT-specialisten hadden, die moeilijk te vervullen waren
- Toegang en gebruik internet
- Vaste Internetverbinding
- Vaste internetverbinding wil zeggen een internetaansluiting van het type ADSL, VDSL, SDSL en dergelijke, of een andere hoogwaardige vaste verbinding zoals glasvezel of kabel. (A/S/V)DSL betekent (Asymmetric/Symmetric/Very-high-bitrate) Digital Subscriber Line.
- Internet, vast
- Bedrijven met een internetaansluiting van het type ADSL, VDSL, SDSL en dergelijke, of een andere hoogwaardige vaste verbinding zoals glasvezel of kabel (A/S/V)DSL: (Asymmetric/Symmetric/Very-high-bitrate) Digital Subscriber Line
- Internet, snelheid snelste verbinding
- De maximale downloadsnelheid van de snelste vaste internetverbinding volgens het internetabonnement of -contract
- Minder dan 30 Mbit/s
- 30 tot 100 Mbit/s
- 100 tot 500 Mbit/s
- Ten minste 1 Gbit/s
- Snelheid vaste verbinding voldoende
- De snelheid van de vaste internetverbinding(en) is doorgaans voldoende voor wat het bedrijf nodig heeft.
- Mobiel Internet
- Het gaat om bedrijven met mobiel breedbandinternet zoals 3G (UMTS) of 4G via een draagbare computer, tablet en/of via een mobiele telefoon (smartphone). Wanneer de verbinding uitsluitend via Wifi gelegd kan worden, en niet via mobiele telefoonnetwerken, telt deze apparatuur niet mee.
- Mobiel internet verstrekt
- Bedrijf verstrekt draagbare apparaten met mobiel internet aan de werkzame personen voor hun werk.
- Personeel dat werkt met mobiel internet
- Het gaat om werkzame personen met door het bedrijf verstrekte draagbare apparatuur, zoals draagbare computers, tablets of smartphones, waarmee voor het werk een mobiele verbinding gelegd kan worden met het internet. Wanneer de verbinding uitsluitend via Wifi gelegd kan worden, en niet via mobiele telefoonnetwerken, wordt deze apparatuur niet meegeteld.
- Clouddiensten
- Het gebruik van cloud-computing of de cloud betreft ICT-diensten via internet. Bedrijven kunnen hiermee bijvoorbeeld opslagcapaciteit, software en rekenkracht gebruiken via internet in plaats van lokaal op hun eigen servers of computers. Clouddiensten zoals gemeten in dit onderzoek voldoen aan de volgende criteria: servers van de aanbieder leveren de diensten; de gebruiker kan de diensten eenvoudig zelf uitbreiden of juist verminderen (bijvoorbeeld de benodigde opslagcapaciteit verhogen of verlagen); de gebruiker heeft na installatie altijd toegang tot de diensten, zonder tussenkomst van de aanbieder; de gebruiker betaalt voor de diensten. Een verbinding via VPN (Virtual Private Network) kan ook tot de cloud behoren.
- Clouddiensten gebruikt
- Bedrijven die betaalde clouddiensten gebruiken
- Artificial Intelligence
- Artificial Intelligence (AI) verwijst naar systemen die intelligent gedrag vertonen door hun omgeving te analyseren en - met een zekere mate van zelfstandigheid - acties te ondernemen om bepaalde doelen te bereiken. Deze AI-systemen kunnen volledig op software gebaseerd zijn (bijvoorbeeld spraak- en gezichtsherkenningssystemen) maar ook embedded in apparaten (bijv. zelfstandige robots zoals zelfrijdende auto's, autonome drones, autonome magazijnsysteem, etc).
- Aantal AI-Technologieën
- Verdeling van het aantal AI-technologieën dat een bepaald type bedrijven gebruikt heeft
- Gebruikt één of meer AI-technologieën
- Het bedrijf gebruikt één of meer AI-technologieën uit de gevraagde lijst.
- Gebruikt twee of meer AI-technologieën
- Het bedrijf gebruikt twee of meer AI-technologieën uit de gevraagde lijst.
- Gebruikt drie of meer AI-technologieën
- Het bedrijf gebruikt drie of meer AI-technologieën uit de gevraagde lijst.
- Gebruikt vier of meer AI-technologieën
- Het bedrijf gebruikt vier of meer AI-technologieën uit de gevraagde lijst.
- Big Data-analyse
- Met 'big data' wordt hier bedoeld informatie die wordt gegenereerd uit elektronische activiteiten van gebruikers, en uit onderlinge communicatie tussen apparaten (machine-to-machine). Het gaat bijvoorbeeld om gegevens die voortkomen uit het gebruik van sociale media, en uit productieprocessen in een bedrijf.
Big data hebben meestal kenmerken zoals:
- Grote hoeveelheden gegevens die in de loop van de tijd zijn gegenereerd; - Grote diversiteit van de gegevens doordat er verschillende indelingen van complexe data bestaan, gestructureerd of ongestructureerd. Het gaat bijvoorbeeld om gegevens in de vorm van tekst, video, afbeeldingen, spraak, documenten, sensorgegevens, activiteitenlogboeken, 'click streams', en coördinaten; - Hoge omloopsnelheid, de data worden in hoge snelheid gegenereerd, beschikbaar gesteld en gewijzigd.
Big-data-analyse is het gebruik van technieken, technologieën en software-tools voor analyse van big data uit het eigen bedrijf, of uit andere gegevensbronnen.- Big data analyses gebruikt
- Het gaat om bedrijven die big data analyses gebruikt hebben. De analyses kunnen zelf uitgevoerd zijn of door een extern bedrijf uitgevoerd zijn.
- ICT-veiligheid
- Informatie over maatregelen, controles en procedures die een bedrijf toepast met betrekking tot ICT-systemen, met als doel de integriteit, authenticiteit, beschikbaarheid en vertrouwelijkheid van gegevens (data) en systemen te borgen
- Optreden van ICT-veiligheidsincidenten
- Soort van ICT-veiligheidsincidenten die bij bedrijven zijn voorgevallen in 2019, opgesplitst naar incidenten door een aanval van buitenaf en incidenten door systeemfouten of onbedoeld toedoen van eigen personeel.
- Incident door interne oorzaak
- Bedrijven waarbij een of meerdere onbedoelde ICT-incidenten zijn voorgevallen in 2019, zoals incidenten door onopzettelijk toedoen van eigen personeel of incidenten door een hardware of systeem fout.
- Incident door aanval van buiten
- Bedrijven waarbij een of meerdere ICT-incidenten zijn voorgevallen in 2019 veroorzaakt door een aanval van buitenaf
- Interne oorzaken
- Soort van interne oorzaken van ICT-veiligheidsincidenten. Interne oorzaken zijn systeemfouten of acties van eigen personeel.
- Uitval ICT-dienst door veiligheidsinc.
- Het gaat om bedrijven waarbij een of meerdere ICT-incidenten zoals een storing in hardware of software zijn opgetreden in 2019. Een aanval door kwaadwillenden valt hier niet onder.
- Vernietiging data door veiligheidsinc.
- Vernietiging of verminking van data als gevolg van ICT-gerelateerde veiligheidsincidenten (bv storing in hardware of software)
- Onthulling door intern incident
- Onthulling van vertrouwelijke digitale gegevens door acties van eigen personeel, opzettelijk of per ongeluk
- Externe oorzaken
- Soort van externe oorzaken van ICT-veiligheidsincidenten. Externe oorzaken zijn aanvallen van buiten zoals DDOS-aanvallen of ICT-inbraak.
- Uitval ICT-dienst door aanval buitenaf
- Uitval van ICT-diensten als gevolg van een aanval van buitenaf, bijvoorbeeld DoS (Denial of Service) of ransomware-aanvallen
- Vernietiging data; aanval van buitenaf
- Vernietiging of verminking van data als gevolg van infectie met kwaadaardige software of ongeoorloofde elektronische toegang
- Onthulling gegevens door ICT-inbraak
- Onthulling vertrouwelijke digitale gegevens door inbraak, pharming of phishing
- Kosten door ICT-veiligheidsincidenten
- Kosten als gevolg van zowel externe of interne ICT-veiligheidsincidenten.
- Kosten incident intern
- Bedrijven die kosten hebben gehad voor een of meerdere ICT-incidenten in 2019 veroorzaakt door acties van eigen personeel, opzettelijk of per ongeluk.
- Kosten incident aanval buitenaf
- Bedrijven die kosten hebben gehad voor een of meerdere ICT-incidenten in 2019 veroorzaakt door een aanval van buitenaf.
- Kosten door intern incident
- Kosten als gevolg van interne ICT-veiligheidsincidenten.
- Uitval ICT-dienst door veiligheidsinc.
- Kosten door uitval van ICT-diensten als gevolg van ICT-gerelateerde veiligheidsincidenten, zoals een storing in hardware of software
- Vernietiging data door veiligheidsinc.
- Kosten door vernietiging of verminking van data als gevolg van ICT-gerelateerde veiligheidsincidenten, zoals een storing in hardware of software storing in hardware of software
- Onthulling door intern incident
- Kosten door onthulling van vertrouwelijke digitale gegevens door acties van eigen personeel, opzettelijk of per ongeluk
- Kosten door extern incident
- Kosten als gevolg van externe ICT-veiligheidsincidenten.
- Uitval ICT-dienst door aanval buitenaf
- Kosten door uitval van ICT-diensten als gevolg van een aanval van buitenaf, bijvoorbeeld DoS (Denial of Service) of ransomware-aanvallen
- Vernietiging data; aanval buitenaf
- Onthulling door ICT-inbraak
- Kosten door vernietiging of verminking van data als gevolg van infectie met kwaadaardige software of door ongeoorloofde elektronische toegang
- Internet of Things
- Internet of Things (IoT) zijn apparaten of systemen die via een netwerk aan elkaar verbonden zijn, vaak aangeduid met het voorvoegsel 'smart' of 'slim'. Deze apparaten en systemen verzamelen gegevens en wisselen gegevens uit en kunnen via internet gemonitord of bediend worden. Voorbeelden zijn: - Slimme thermostaten, slimme lampen of slimme meters; - Radio Frequentie Identificatie (RFID) of Internet Protocol (IP) tags gelinkt aan producten of objecten om deze te kunnen volgen; - Sensoren voor het monitoren van de bewegingen of onderhoudsbehoefte van voertuigen via het internet.
- IoT gebruik
- Bedrijven die met elkaar verbonden systemen of apparaten hebben, die via internet gemonitord of op afstand bediend kunnen worden).
- Gebruik IoT
- Bedrijven die gebruikmaken van IoT oftewel met elkaar verbonden systemen of apparaten die via internet gemonitord of op afstand bediend kunnen worden (computers, smartphones en printer buiten beschouwing gelaten)
- 3D-Printing
- 3D-printen, ook wel Additive Manufacturing genoemd, verwijst naar het gebruik van speciale printers, hetzij door de onderneming zelf of door gebruik te maken van 3D-afdrukservices van andere bedrijven, voor het creëren van driedimensionale fysieke objecten met behulp van digitale technologie
- Gebruik 3D-printers
- Maken van prototypes of modellen voor verkoop
- Gebruik van Robotica
- Een industriële robot is een automatisch bestuurde, her-programmeerbare, multifunctionele manipulator die in drie of meer assen kan worden geprogrammeerd en die mobiel of op een vaste plaats wordt gebruikt voor industriële geautomatiseerde applicaties. Een service robot is een machine die een mate van autonomie heeft en in een complexe en dynamische omgeving kan werken waarin interactie met personen, objecten of andere apparaten vereist kan zijn. Software robots (computerprogramma's) en 3D printers vallen buiten de scope van de volgende vragen.
- Robot(s) Gebruikt
- Er zijn één of meerdere industriële of service robots gebruikt.
- E-commerce voor verkoop
- E-commerce is het ontvangen of plaatsen van orders voor goederen of diensten over elektronische netwerken, ongeacht de wijze van betalen en afleveren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het bestellen van producten op een website. Bestellingen per telefoon, fax of (handmatig getypte) e-mail tellen niet mee als e-commerce.
Verkoop via externe netwerken of elektronische verkoop is hier gedefinieerd als elektronische orderontvangst (exclusief handgeschreven e-mail). Verkoop kan plaatsvinden via de website van een bedrijf (openbaar, algemeen toegankelijk), of via EDI (Electronic Data Interchange). Met EDI wordt hier bedoeld: het zenden of ontvangen van informatie in een afgesproken format dat automatische verwerking mogelijk maakt, bijvoorbeeld EDIFACT, XML, UBL, XBRL.- Verkoop via e-commerce
- E-commerce is het ontvangen of plaatsen van orders voor goederen of diensten over elektronische netwerken, ongeacht de wijze van betalen en afleveren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het bestellen van producten op een website. Bestellingen per telefoon, fax of (handmatig getypte) e-mail tellen niet mee als e-commerce. De omzet via e-commerce is de optelsom van de omzet via website en apps en de omzet via EDI.
- Verkoop via e-commerce
- Bedrijven die gebruikmaken van websites, apps en/of EDI om goederen en/of diensten te verkopen. Met EDI wordt hier bedoeld: het zenden of ontvangen van informatie in een afgesproken format dat automatische verwerking mogelijk maakt, bijvoorbeeld EDIFACT, XML, UBL, XBRL.
- Omzet via online platforms
- In deze sectie wordt een onderscheid gemaakt tussen de omzet behaald via de eigen website of app van een bedrijf en de website of app van een ander bedrijf, ook wel aangeduid als online platform. Online platformen brengen aanbieders van goederen en diensten in contact met (potentiële) klanten en ondersteunen eventueel transacties. Voorbeelden van online platforms zijn booking.com, bol.com, thuisbezorgd.nl, kieskeurig.nl, werkspot.nl, etc. Een website of app in eigen beheer wordt dus niet gezien als een online platform.
- Aantal platforms gebruikt
- Aantal platformen gebruikt om orders te ontvangen of om diensten te verkopen
- Via één
- Via twee
- Via drie of meer