Aardoliegrondstoffen- en aardolieproductenbalans; aanbod en verbruik
Verklaring van tekens
Tabeltoelichting
Deze tabel geeft het aanbod en verbruik van aardolieproducten en aardoliegrondstoffen weer in balansvorm.
Aardolieproducten zijn onder andere de brandstoffen lpg, motorbenzine en dieselolie. De balans bevat zowel de producten bestemd voor verwerking of verbruik in Nederland als die bestemd voor doorvoer.
Aardoliegrondstoffen zijn ruwe aardolie, aardgascondensaat en additieven (halffabricaten voor benzine en diesel). Er zijn aparte balansposten voor de grondstoffen bestemd voor verwerking in Nederland en de grondstoffen bestemd voor doorvoer. Het verschil tussen deze twee stromen is dat voor de goederen bestemd voor verwerking in Nederland wel invoerrechten zijn betaald en voor de goederen voor de doorvoer niet.
Voor het omrekenen van kg naar liters geleverde benzine, diesel en autogas inclusief accijns worden de volgende standaarddichtheden gehanteerd:
Benzine 0,75 kg/l, Diesel 0,836 kg/l en LPG 0,535 kg/l.
Deze tabel vervangt de tabellen:
Aardoliegrondstoffenbalans; aanbod, verbruik en voorraad, 1944-april 2021
Aardolieproductenbalans; aanbod, verbruik en voorraad, 1946-april 2021
Motorbrandstoffen; afzet in petaJoule, gewicht en volume, 1946-april 2021
Zie paragraaf 3.
Gegevens beschikbaar vanaf: januari 2015
Status van de cijfers
Cijfers t/m 2022 zijn definitief.
Cijfers over 2023 zijn nader voorlopig.
Cijfers over 2024 en 2025 zijn voorlopig.
Wijzigingen per 31 maart 2025:
Cijfers over januari 2025 zijn toegevoegd.
Wijzigingen per 26 februari 2025:
Cijfers over december 2024 zijn toegevoegd.
Wijzigingen per 3 februari 2025:
Cijfers over november 2024 zijn toegevoegd.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Voorlopige cijfers: de tweede maand na afloop van de verslagperiode.
Definitieve cijfers: uiterlijk in december van het tweede jaar volgend op het verslagjaar.
Toelichting onderwerpen
- Aanbod
- De hoeveelheid aardoliegrondstoffen en aardolieproducten die primair beschikbaar is gekomen voor verbruik in Nederland.
De berekening van het aanbod is als volgt: winning plus andere bronnen plus productie plus invoer minus uitvoer minus bunkering plus voorraadmutatie. Dit is gelijk aan de hoeveelheid aardoliegrondstoffen en aardolieproducten die in Nederland is verbruikt in dezelfde periode.- Totaal
- Totaal van de hoeveelheid aardoliegrondstoffen en aardolieproducten die primair in Nederland beschikbaar is gekomen voor verbruik.
- Winning
- Het onttrekken van energie aan de natuur.
Ruwe aardolie en aardgascondensaat worden onttrokken aan de bodem op het land of op het Nederlandse deel van de Noordzee.
- Andere bronnen
- Deze post is de berekening van de winning plus de invoer minus de uitvoer van biologische additieven.
- Productie
- Aardolieproducten verkregen door omzetting van aardoliegrondstoffen of andere aardolieproducten. Een voorbeeld is het produceren van benzine door het raffineren van ruwe aardolie.
- Totaal
- Totale productie van aardolieproducten bij de raffinaderijen, de petrochemie en overige oliebedrijven.
- Raffinaderijen
- Een raffinaderij zet ruwe aardolie en andere grondstoffen om in bruikbare fossiele brandstoffen en andere olieproducten. Voorbeelden van brandstoffen zijn lpg, benzine, kerosine en gasolie. Andere producten zijn bijvoorbeeld smeerolie en asfalt. De belangrijkste stap in de raffinaderij is het destilleren. Hierbij wordt de aardolie verhit en door een kolom geleid. In dit proces slaan diverse olieproducten neer. Boven uit de kolom komen restgassen, terwijl onder in de kolom de zware producten achterblijven.
- Petrochemie
- Een petrochemisch bedrijf zet aardolieproducten om in chemische producten. Bij deze omzetting komen ook andere aardolieproducten beschikbaar als bijproduct. Deze komen op de markt samen met de olieproducten uit raffinaderijen. Een voorbeeld is nafta dat wordt omgezet in het chemische product ethyleen (een grondstof voor kunststof) en het aardolieproduct autogas dat voor verbruik als brandstof aan de markt wordt afgeleverd.
- Overige oliebedrijven
- Een overig oliebedrijf verhandeld of slaat aardolieproducten op. Deze bedrijven mengen (blenden) vaak aardolieproducten vlak voor ze aan de markt worden geleverd. Een voorbeeld is het toevoegen van meer of minder additieven aan motorbenzine of autodiesel om het aan zomer- of winterspecificaties te laten voldoen.
- Invoer
- Aanvoer van aardoliegrondstoffen en aardolieproducten vanuit het buitenland.
- Totaal
- Binnenland
- Aanvoer van aardoliegrondstoffen en aardolieproducten vanuit het buitenland in het binnenland.
- Entrepot
- Aanvoer van aardoliegrondstoffen en aardolieproducten vanuit het buitenland in het entrepot.
- Uitvoer
- Afvoer van aardoliegrondstoffen en aardolieproducten naar het buitenland.
- Totaal
- Binnenland
- Afvoer van aardoliegrondstoffen en aardolieproducten vanuit het binnenland naar het buitenland.
- Entrepot
- Afvoer van aardoliegrondstoffen en aardolieproducten vanuit het entrepot naar het buitenland.
- Bunkering
- Levering van brandstof voor de internationale scheepvaart en voor de internationale luchtvaart. Dit betreft schepen of vliegtuigen die vertrekken uit Nederlandse havens en aankomen in/op buitenlandse (lucht)havens. De post bunkering wordt in de energiebalans gezien als een vorm van uitvoer. De brandstof komt namelijk niet beschikbaar voor verbruik in Nederland.
- Totaal
- Internationale zeevaart
- Levering van brandstof voor de internationale scheepvaart. Dit betreft schepen die vertrekken uit Nederlandse havens en aankomen in/op buitenlandse havens. De post bunkering wordt in de energiebalans gezien als een vorm van uitvoer. De brandstof komt namelijk niet beschikbaar voor verbruik in Nederland.
- Internationale binnenvaart
- Levering van brandstof voor de internationale binnenvaart (Rijnvaart e.a.). Dit betreft schepen die vertrekken uit Nederlandse havens en aankomen in/op buitenlandse havens. De post bunkering wordt in de energiebalans gezien als een vorm van uitvoer. De brandstof komt namelijk niet beschikbaar voor verbruik in Nederland
- Internationale luchtvaart
- Levering van brandstof voor de internationale luchtvaart. Dit betreft vliegtuigen die vertrekken uit Nederlandse luchthavens en aankomen in/op buitenlandse luchthavens. De post bunkering wordt in de energiebalans gezien als een vorm van uitvoer. De brandstof komt namelijk niet beschikbaar voor verbruik in Nederland.
- Voorraadmutatie
- De verandering van de omvang van de voorraad. Bij energiestatistieken is dit de beginvoorraad minus de eindvoorraad, conform de internationale richtlijnen voor energiestatistieken. Een positief getal betekent dus dat de voorraad is afgenomen en dat het aanbod in Nederland is toegenomen. Voor een negatief getal geldt het omgekeerde (toename van de voorraad en afname van het aanbod).
- Verbruik
- De hoeveelheid aardoliegrondstoffen en aardolieproducten die zijn afgeleverd aan verbruikers binnen de landsgrenzen van Nederland. Het verbruik bestaat zowel uit de component inzet als grondstof voor omzetting in andere olieproducten als de component finaal energieverbruik en andere omzetting (verbruik van olieproducten voor omzetting in andere energiedragers zoals elektriciteit).
- Totaal
- Dit is de som van inzet voor energieomzettingen en finaal verbruik.
- Inzet energie voor omzetting
- De ingezette hoeveelheid aardoliegrondstoffen en aardolieproducten als grondstof voor omzetting in andere aardolieproducten. Stookolie kan bijvoorbeeld worden gedestilleerd in een raffinaderij. Daarnaast kunnen producten worden gemengd (geblend) tot andere producten, zoals bijvoorbeeld propaan en butaan tot autogas.
- Totaal
- Dit is de som van olieomzetting raffinaderijen, olieomzetting petrochemie, olieomzetting overige oliebedrijven en overige omzettingen.
- Olieomzetting raffinaderijen
- Olieomzetting door een raffinaderij. Een raffinaderij is een bedrijf die ruwe aardolie en andere grondstoffen omzet in bruikbare fossiele brandstoffen en andere olieproducten. Voorbeelden van brandstoffen zijn lpg, benzine, kerosine en gasolie. Andere producten zijn bijvoorbeeld smeerolie en asfalt. De belangrijkste stap in de raffinaderij is het destilleren. Hierbij wordt de aardolie verhit en door een kolom geleid. In dit proces slaan diverse olieproducten neer. Boven uit de kolom komen restgassen, terwijl onder in de kolom de zware producten achterblijven.
- Olieomzetting petrochemie
- Olieomzetting door een petrochemisch bedrijf. Een petrochemisch bedrijf zet aardolieproducten om in chemische producten. Bij deze omzetting komen ook andere aardolieproducten beschikbaar als bijproduct. Deze komen op de markt samen met de olieproducten uit raffinaderijen. Een voorbeeld is nafta dat wordt omgezet in het chemische product ethyleen (een grondstof voor kunststof) en het aardolieproduct autogas dat voor verbruik als brandstof aan de markt wordt afgeleverd.
- Olieomzetting overige oliebedrijven
- Olieomzetting door overige oliebedrijven. Een overig oliebedrijf verhandeld of slaat aardolieproducten op. Deze bedrijven mengen (blenden) vaak aardolieproducten vlak voor ze aan de markt worden geleverd. Een voorbeeld is het toevoegen van meer of minder additieven aan motorbenzine of autodiesel om het aan zomer- of winterspecificaties te laten voldoen.
- Overige omzetting
- De verbruikte hoeveelheid energie om andere energiedragers mee te produceren. Het kan een omzetting zijn van een brandstof in warmte of elektriciteit. Het kan ook een fysieke bewerking van de ene in de andere brandstof zijn, zoals de omzetting van ruwe aardolie in benzine.
In deze tabel worden twee soorten omzettingen onderscheiden, olieomzettingen die leiden tot (andere) olieproducten (zoals raffinage, of menging door handelaren) en overige omzettingen (zoals productie van elektriciteit).
- Finaal verbruik
- Finaal verbruik is verbruik waarna geen andere energiedragers overblijven. Dit kan finaal energieverbruik zijn, zoals benzine in een auto, of niet-energetisch gebruik, zoals nafta in de petrochemie.
- Totaal
- Totaal finaal verbruik als grondstof in vooral de petrochemie of als brandstof voor raffinaderijen, petrochemie, het vervoer, visserij en overige afnemers.
In deze tabel bevat finaal verbruik ook het eigen verbruik van raffinaderijen. In de Energiebalans wordt dit geboekt bij 'Eigen verbruik'.
- Raffinaderijen (eigen verbruik)
- Verbruik voor het ondersteunen van het bedrijfsproces, zoals ondervuring bij de destillatie. Het betreft vooral verbruik van restproducten die bij de raffinage vrijkomen, zoals raffinaderijgas en stookolie.
In deze tabel wordt het eigen verbruik van raffinaderijen ook tot finaal verbruik gerekend, terwijl in de StatLinetabellen over de Energiebalans dit wordt gerapporteerd onder het kopje 'Eigen verbruik'.
- Petrochemie
- De petrochemie omvat bedrijven die aardolieproducten omzetten in chemische producten.
- Finaal energieverbruik
- Verbruik voor het ondersteunen van het bedrijfsproces, zoals het verwarmen van ketels. Het betreft vooral verbruik van restproducten die bij het verwerkingsproces vrijkomen, zoals chemisch restgas.
- Niet-energetisch gebruik
- Niet-energetisch gebruik bij de petrochemie, zoals olie die is omgezet in een chemisch product, bijvoorbeeld als grondstof voor plastics.
- Overige oliebedrijven fin. energieverbr.
- Finaal energieverbruik door overige oliebedrijven. Verbruik voor het opwarmen van hele zware oliën fracties (bitumenachtige teerachtige) om deze te kunnen verpompen.
- Vervoer finaal energieverbruik
- Finaal verbruikte hoeveelheden energiedragers voor de aandrijving van vervoermiddelen. Hiertoe behoren motorbenzine, diesel, kerosine, en stookolie. Aardgas, elektriciteit, pure biobrandstoffen voor het wegverkeer zijn in deze tabel niet opgenomen. Bijgemengde biobrandstoffen zijn inbegrepen in de afzet van motorbenzine en autodiesel.
- Totaal
- Verbruikte hoeveelheden energiedragers bij het binnenlandse vervoer van personen en goederen over rail, weg, water en door de lucht.
Vervoer op het eigen bedrijfsterrein, visserij, landbouwwerktuigen en mobiele werktuigen vallen niet onder het vervoer.
- Wegverkeer
- Alle vervoer van personen en goederen over de openbare weg per auto, autobus, vrachtwagen, motor, brommer en dergelijke. Hieronder vallen niet het vervoer op het eigen bedrijfsterrein en verbruik door mobiele werktuigen zoals tractoren en mobiele machines voor de (land)bouw (die doorgaans niet op de openbare weg opereren).
- Railverkeer
- Alle vervoer van personen en goederen via railverbindingen, zoals trein, tram en metro. Vervoer op het eigen bedrijfsterrein valt hier niet onder. Trolleybussen vallen onder het wegverkeer.
- Binnenlandse scheepvaart
- Alle binnenlandse vervoer van personen en goederen via waterwegen, zoals binnen-, zee- en kustvaart die vertrekken uit en aankomen in Nederlandse havens. Dit is inclusief werk op zee, zoals baggeractiviteiten en bouw van en onderhoud aan boorplatforms en windmolens op zee. Visserij valt hier niet onder.
- Binnenlandse luchtvaart
- Alle binnenlandse vervoer van personen en goederen via de lucht die vertrekken uit en aankomen op Nederlandse luchthavens.
- Overige afnemers
- Verbruikte hoeveelheden olieproducten bij overige afnemers, zoals bijvoorbeeld de detailhandel, landbouw, bouwnijverheid, defensie en dienstverlening. De meeste olieproducten worden verbruikt als motorbrandstof voor het vervoer. Daarnaast zijn er producten met een andere bestemming, zoals bijvoorbeeld bitumen (asfalt) voor dakbedekking, terpentine als verdunner in verf of smeerolie in machines en motoren.
- Entrepotstromen
- Goederenstromen van douane-entrepot naar het binnenland.
- Entrepotuitslag naar het binnenland
- Buitenlandse goederen die via een douane-entrepot voor gebruik of verbruik in het economisch vrije verkeer van Nederland zijn gebracht. Dit is het geval wanneer de invoerheffingen en nationale belastingen zijn voldaan.
- Voorraad
- De in Nederland opgeslagen hoeveelheid aardoliegrondstoffen en aardolieproducten aan het begin en het einde van de betreffende verslagperiode.
- Beginvoorraad
- De opgeslagen hoeveelheid aardoliegrondstoffen en aardolieproducten aan het begin van de verslagperiode
- Totaal
- Totale beginvoorraad in het binnenland en in het entrepot.
- Binnenland
- Beginvoorraad in het binnenland.
- Entrepot
- Beginvoorraad in het entrepot.
- Eindvoorraad
- De opgeslagen hoeveelheid aardoliegrondstoffen en aardolieproducten aan het einde van de verslagperiode.
- Totaal
- Totale eindvoorraad in het binnenland en in het entrepot.
- Binnenland
- Eindvoorraad in het binnenland.
- Entrepot
- Eindvoorraad in het entrepot.
- Verplichte voorraad (WVA)
- Verplichte voorraad olieproducten aangehouden in het kader van de Wet Voorraadvormig Aardolieproducten. Nederland is als OECD-land verplicht een strategische hoeveelheid olie als noodvoorziening aan te houden.
Cijfers over de verslagjaren 2015 tot en met 2017 zijn niet opgenomen in deze tabel.- Totaal in Nederland en in het buitenland
- Verplichte voorraad olieproducten aangehouden in Nederland en in het buitenland.
Cijfers over de verslagjaren 2015 tot en met 2017 zijn niet opgenomen in deze tabel.
- In Nederland
- De hoeveelheid van de strategische voorraad olie die in Nederland aangehouden wordt.
Cijfers over de verslagjaren 2015 tot en met 2017 zijn niet opgenomen in deze tabel.- Totaal
- Totaal van COVA en Bedrijven in Nederland.
Cijfers over de verslagjaren 2015 tot en met 2017 zijn niet opgenomen in deze tabel.
- COVA
- Centraal Orgaan Voorraadvorming Aardolieproducten. Overheidsorganisatie die 80% van strategische olievoorraad uit de WVA-verplichting op zich neemt.
Cijfers over de verslagjaren 2015 tot en met 2017 zijn niet opgenomen in deze tabel.
- Bedrijven
- Het 20% deel van de strategische olievoorraad uit de WVA-verplichting dat bij de Nederlandse bedrijven ligt.
Cijfers over de verslagjaren 2015 tot en met 2017 zijn niet opgenomen in deze tabel.
- In het buitenland
- De hoeveelheid van de strategische voorraad olie die in het buitenland aangehouden wordt.
Cijfers over de verslagjaren 2015 tot en met 2017 zijn niet opgenomen in deze tabel.- Totaal
- Totaal van COVA en Bedrijven in het buitenland.
Cijfers over de verslagjaren 2015 tot en met 2017 zijn niet opgenomen in deze tabel.
- COVA
- Centraal Orgaan Voorraadvorming Aardolieproducten. Overheidsorganisatie die 80% van strategische olievoorraad uit de WVA-verplichting op zich neemt.
Cijfers over de verslagjaren 2015 tot en met 2017 zijn niet opgenomen in deze tabel.
- Bedrijven
- Het 20% deel van de strategische olievoorraad uit de WVA-verplichting dat bij de Nederlandse bedrijven ligt.
Cijfers over de verslagjaren 2015 tot en met 2017 zijn niet opgenomen in deze tabel.
- Voorraad aangehouden voor andere landen
- De hoeveelheid olie die andere OECD-landen voor hun strategische voorraad in Nederland opgeslagen hebben.
Cijfers over de verslagjaren 2015 tot en met 2017 zijn niet opgenomen in deze tabel. - Statistische verschillen
- Het verschil tussen het energieaanbod en het energieverbruik van een energiedrager.