Dierlijke mest; productie en mineralenuitscheiding; bedrijfstype, regio
| Bedrijfstype | Regio's | Perioden | Productie en plaatsingruimte mest Bedrijven zonder overproductie mineralen Bedrijven zonder overproductie (%) | Productie en plaatsingruimte mest Bedrijven zonder overproductie mineralen Rest. plaatsingsruimte stikstof (N) (1 000 kg) | Productie en plaatsingruimte mest Bedrijven zonder overproductie mineralen Rest. plaatsingsruimte fosfaat (P205) (1 000 kg) | Productie en plaatsingruimte mest Bedrijven met overproductie mineralen Bedrijven met overproductie (%) | Productie en plaatsingruimte mest Bedrijven met overproductie mineralen Stikstofoverschot (N) (1 000 kg) | Productie en plaatsingruimte mest Bedrijven met overproductie mineralen Fosfaatoverschot (P205) (1 000 kg) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Totaal graasdierbedrijven | Nederland | 2023 | 37 | 21.500 | 10.100 | 63 | 87.400 | 27.500 |
| Totaal graasdierbedrijven | Noord-Nederland (LD) | 2023 | 39 | 6.840 | 3.300 | 61 | 18.740 | 5.800 |
| Totaal graasdierbedrijven | Oost-Nederland (LD) | 2023 | 37 | 6.620 | 3.260 | 63 | 32.900 | 10.360 |
| Totaal graasdierbedrijven | West-Nederland (LD) | 2023 | 41 | 5.110 | 2.330 | 59 | 13.110 | 4.140 |
| Totaal graasdierbedrijven | Zuid-Nederland (LD) | 2023 | 30 | 2.960 | 1.220 | 70 | 22.610 | 7.180 |
| Totaal graasdierbedrijven | Groningen (PV) | 2023 | 39 | 1.390 | 640 | 61 | 4.170 | 1.290 |
| Totaal graasdierbedrijven | Fryslân (PV) | 2023 | 38 | 3.230 | 1.680 | 62 | 10.460 | 3.230 |
| Totaal graasdierbedrijven | Drenthe (PV) | 2023 | 44 | 2.220 | 980 | 56 | 4.110 | 1.280 |
| Totaal graasdierbedrijven | Overijssel (PV) | 2023 | 35 | 2.460 | 1.270 | 65 | 14.310 | 4.490 |
| Totaal graasdierbedrijven | Flevoland (PV) | 2023 | 14 | 180 | 90 | 86 | 1.960 | 610 |
| Totaal graasdierbedrijven | Gelderland (PV) | 2023 | 40 | 3.980 | 1.900 | 60 | 16.630 | 5.260 |
| Totaal graasdierbedrijven | Utrecht (PV) | 2023 | 37 | 1.370 | 640 | 63 | 4.580 | 1.470 |
| Totaal graasdierbedrijven | Noord-Holland (PV) | 2023 | 47 | 1.660 | 810 | 53 | 3.460 | 1.090 |
| Totaal graasdierbedrijven | Zuid-Holland (PV) | 2023 | 40 | 1.580 | 690 | 60 | 3.730 | 1.180 |
| Totaal graasdierbedrijven | Zeeland (PV) | 2023 | 42 | 490 | 200 | 58 | 1.340 | 410 |
| Totaal graasdierbedrijven | Noord-Brabant (PV) | 2023 | 28 | 1.950 | 800 | 72 | 18.910 | 6.000 |
| Totaal graasdierbedrijven | Limburg (PV) | 2023 | 37 | 1.010 | 420 | 63 | 3.700 | 1.190 |
| Totaal graasdierbedrijven | Concentratiegebied Oost | 2023 | 37 | 4.460 | 2.140 | 63 | 24.450 | 7.730 |
| Totaal graasdierbedrijven | Concentratiegebied Zuid | 2023 | 28 | 2.120 | 810 | 72 | 19.970 | 6.360 |
| Totaal graasdierbedrijven | Niet-concentratiegebied | 2023 | 39 | 14.950 | 7.170 | 61 | 42.950 | 13.400 |
| Melkveebedrijven | Nederland | 2023 | 14 | 4.800 | 3.400 | 86 | 64.000 | 19.700 |
| Melkveebedrijven | Noord-Nederland (LD) | 2023 | 19 | 2.010 | 1.410 | 81 | 16.470 | 5.060 |
| Melkveebedrijven | Oost-Nederland (LD) | 2023 | 13 | 1.330 | 980 | 87 | 20.440 | 6.280 |
| Melkveebedrijven | West-Nederland (LD) | 2023 | 16 | 1.090 | 740 | 84 | 10.880 | 3.370 |
| Melkveebedrijven | Zuid-Nederland (LD) | 2023 | 7 | 390 | 230 | 93 | 16.180 | 4.960 |
| Melkveebedrijven | Groningen (PV) | 2023 | 17 | 380 | 250 | 83 | 3.820 | 1.170 |
| Melkveebedrijven | Fryslân (PV) | 2023 | 19 | 1.050 | 790 | 81 | 9.430 | 2.900 |
| Melkveebedrijven | Drenthe (PV) | 2023 | 21 | 580 | 370 | 79 | 3.220 | 980 |
| Melkveebedrijven | Overijssel (PV) | 2023 | 10 | 440 | 380 | 90 | 10.630 | 3.260 |
| Melkveebedrijven | Flevoland (PV) | 2023 | 11 | 110 | 50 | 89 | 1.710 | 520 |
| Melkveebedrijven | Gelderland (PV) | 2023 | 16 | 780 | 550 | 84 | 8.100 | 2.500 |
| Melkveebedrijven | Utrecht (PV) | 2023 | 13 | 300 | 210 | 87 | 3.410 | 1.070 |
| Melkveebedrijven | Noord-Holland (PV) | 2023 | 22 | 390 | 290 | 78 | 2.980 | 920 |
| Melkveebedrijven | Zuid-Holland (PV) | 2023 | 15 | 360 | 210 | 85 | 3.260 | 1.010 |
| Melkveebedrijven | Zeeland (PV) | 2023 | 14 | 40 | 30 | 86 | 1.220 | 370 |
| Melkveebedrijven | Noord-Brabant (PV) | 2023 | 6 | 250 | 150 | 94 | 13.650 | 4.180 |
| Melkveebedrijven | Limburg (PV) | 2023 | 12 | 140 | 90 | 88 | 2.530 | 770 |
| Melkveebedrijven | Concentratiegebied Oost | 2023 | 11 | 780 | 560 | 89 | 14.380 | 4.440 |
| Melkveebedrijven | Concentratiegebied Zuid | 2023 | 5 | 250 | 120 | 95 | 14.020 | 4.300 |
| Melkveebedrijven | Niet-concentratiegebied | 2023 | 17 | 3.800 | 2.680 | 83 | 35.560 | 10.930 |
| Vleeskalverenbedrijven | Nederland | 2023 | 15 | 300 | 100 | 85 | 12.200 | 3.900 |
| Vleeskalverenbedrijven | Noord-Nederland (LD) | 2023 | 22 | 70 | 30 | 78 | 900 | 280 |
| Vleeskalverenbedrijven | Oost-Nederland (LD) | 2023 | 14 | 190 | 70 | 86 | 8.000 | 2.530 |
| Vleeskalverenbedrijven | West-Nederland (LD) | 2023 | 12 | 10 | 0 | 88 | 610 | 200 |
| Vleeskalverenbedrijven | Zuid-Nederland (LD) | 2023 | 16 | 50 | 20 | 84 | 2.700 | 870 |
| Vleeskalverenbedrijven | Groningen (PV) | 2023 | 29 | 10 | 10 | 71 | 140 | 40 |
| Vleeskalverenbedrijven | Fryslân (PV) | 2023 | 23 | 30 | 10 | 77 | 400 | 120 |
| Vleeskalverenbedrijven | Drenthe (PV) | 2023 | 18 | 20 | 10 | 82 | 360 | 120 |
| Vleeskalverenbedrijven | Overijssel (PV) | 2023 | 16 | 60 | 20 | 84 | 1.920 | 630 |
| Vleeskalverenbedrijven | Flevoland (PV) | 2023 | 33 | 0 | 0 | 67 | 70 | 20 |
| Vleeskalverenbedrijven | Gelderland (PV) | 2023 | 14 | 130 | 50 | 86 | 6.000 | 1.880 |
| Vleeskalverenbedrijven | Utrecht (PV) | 2023 | 11 | 10 | 0 | 89 | 550 | 180 |
| Vleeskalverenbedrijven | Noord-Holland (PV) | 2023 | 50 | 0 | 0 | 50 | 10 | 0 |
| Vleeskalverenbedrijven | Zuid-Holland (PV) | 2023 | 0 | 0 | 0 | 100 | 60 | 20 |
| Vleeskalverenbedrijven | Zeeland (PV) | 2023 | 0 | 0 | 0 | 100 | 0 | 0 |
| Vleeskalverenbedrijven | Noord-Brabant (PV) | 2023 | 17 | 50 | 10 | 83 | 2.510 | 810 |
| Vleeskalverenbedrijven | Limburg (PV) | 2023 | 11 | 10 | 0 | 89 | 200 | 60 |
| Vleeskalverenbedrijven | Concentratiegebied Oost | 2023 | 14 | 130 | 50 | 86 | 6.940 | 2.200 |
| Vleeskalverenbedrijven | Concentratiegebied Zuid | 2023 | 17 | 50 | 20 | 83 | 2.630 | 850 |
| Vleeskalverenbedrijven | Niet-concentratiegebied | 2023 | 17 | 130 | 60 | 83 | 2.640 | 840 |
| Overige rundveebedrijven | Nederland | 2023 | 77 | 8.800 | 3.800 | 23 | 2.700 | 800 |
| Overige rundveebedrijven | Noord-Nederland (LD) | 2023 | 84 | 2.530 | 1.030 | 16 | 330 | 90 |
| Overige rundveebedrijven | Oost-Nederland (LD) | 2023 | 77 | 3.120 | 1.480 | 23 | 1.250 | 360 |
| Overige rundveebedrijven | West-Nederland (LD) | 2023 | 79 | 1.760 | 750 | 21 | 420 | 120 |
| Overige rundveebedrijven | Zuid-Nederland (LD) | 2023 | 66 | 1.370 | 580 | 34 | 650 | 190 |
| Overige rundveebedrijven | Groningen (PV) | 2023 | 84 | 510 | 190 | 16 | 40 | 10 |
| Overige rundveebedrijven | Fryslân (PV) | 2023 | 84 | 910 | 410 | 16 | 170 | 50 |
| Overige rundveebedrijven | Drenthe (PV) | 2023 | 83 | 1.120 | 430 | 17 | 120 | 30 |
| Overige rundveebedrijven | Overijssel (PV) | 2023 | 76 | 1.240 | 600 | 24 | 610 | 180 |
| Overige rundveebedrijven | Flevoland (PV) | 2023 | 41 | 40 | 20 | 59 | 40 | 10 |
| Overige rundveebedrijven | Gelderland (PV) | 2023 | 79 | 1.840 | 850 | 21 | 590 | 170 |
| Overige rundveebedrijven | Utrecht (PV) | 2023 | 80 | 510 | 230 | 20 | 180 | 50 |
| Overige rundveebedrijven | Noord-Holland (PV) | 2023 | 80 | 500 | 220 | 20 | 70 | 20 |
| Overige rundveebedrijven | Zuid-Holland (PV) | 2023 | 75 | 450 | 190 | 25 | 110 | 30 |
| Overige rundveebedrijven | Zeeland (PV) | 2023 | 81 | 300 | 110 | 19 | 60 | 20 |
| Overige rundveebedrijven | Noord-Brabant (PV) | 2023 | 66 | 870 | 380 | 34 | 450 | 130 |
| Overige rundveebedrijven | Limburg (PV) | 2023 | 66 | 500 | 210 | 34 | 200 | 60 |
| Overige rundveebedrijven | Concentratiegebied Oost | 2023 | 78 | 2.130 | 1.010 | 22 | 930 | 270 |
| Overige rundveebedrijven | Concentratiegebied Zuid | 2023 | 64 | 980 | 400 | 36 | 520 | 150 |
| Overige rundveebedrijven | Niet-concentratiegebied | 2023 | 79 | 5.680 | 2.430 | 21 | 1.210 | 350 |
| Geiten- en andere graasdierbedrijven | Nederland | 2023 | 65 | 7.600 | 2.800 | 35 | 8.500 | 3.200 |
| Geiten- en andere graasdierbedrijven | Noord-Nederland (LD) | 2023 | 75 | 2.220 | 820 | 25 | 1.030 | 370 |
| Geiten- en andere graasdierbedrijven | Oost-Nederland (LD) | 2023 | 64 | 1.990 | 740 | 36 | 3.210 | 1.190 |
| Geiten- en andere graasdierbedrijven | West-Nederland (LD) | 2023 | 70 | 2.250 | 840 | 30 | 1.200 | 440 |
| Geiten- en andere graasdierbedrijven | Zuid-Nederland (LD) | 2023 | 49 | 1.150 | 390 | 51 | 3.080 | 1.160 |
| Geiten- en andere graasdierbedrijven | Groningen (PV) | 2023 | 76 | 480 | 180 | 24 | 170 | 60 |
| Geiten- en andere graasdierbedrijven | Fryslân (PV) | 2023 | 78 | 1.240 | 470 | 22 | 460 | 160 |
| Geiten- en andere graasdierbedrijven | Drenthe (PV) | 2023 | 68 | 500 | 170 | 32 | 410 | 140 |
| Geiten- en andere graasdierbedrijven | Overijssel (PV) | 2023 | 65 | 730 | 270 | 35 | 1.140 | 420 |
| Geiten- en andere graasdierbedrijven | Flevoland (PV) | 2023 | 17 | 30 | 10 | 83 | 140 | 50 |
| Geiten- en andere graasdierbedrijven | Gelderland (PV) | 2023 | 65 | 1.230 | 450 | 35 | 1.930 | 710 |
| Geiten- en andere graasdierbedrijven | Utrecht (PV) | 2023 | 68 | 550 | 200 | 32 | 450 | 170 |
| Geiten- en andere graasdierbedrijven | Noord-Holland (PV) | 2023 | 72 | 770 | 310 | 28 | 400 | 140 |
| Geiten- en andere graasdierbedrijven | Zuid-Holland (PV) | 2023 | 70 | 780 | 290 | 30 | 300 | 110 |
| Geiten- en andere graasdierbedrijven | Zeeland (PV) | 2023 | 60 | 150 | 50 | 40 | 60 | 20 |
| Geiten- en andere graasdierbedrijven | Noord-Brabant (PV) | 2023 | 49 | 780 | 260 | 51 | 2.300 | 870 |
| Geiten- en andere graasdierbedrijven | Limburg (PV) | 2023 | 51 | 360 | 130 | 49 | 780 | 290 |
| Geiten- en andere graasdierbedrijven | Concentratiegebied Oost | 2023 | 65 | 1.420 | 520 | 35 | 2.200 | 820 |
| Geiten- en andere graasdierbedrijven | Concentratiegebied Zuid | 2023 | 48 | 840 | 280 | 52 | 2.790 | 1.060 |
| Geiten- en andere graasdierbedrijven | Niet-concentratiegebied | 2023 | 69 | 5.350 | 1.990 | 31 | 3.530 | 1.280 |
| Bron: CBS. | ||||||||
Tabeltoelichting
Deze tabel bevat cijfers over de mestproductie en de daarmee uitgescheiden hoeveelheid stikstof en fosfaat. Daarnaast wordt de mestproductie vergeleken met de plaatsingsruimte volgens de geldende gebruiksnormen. De gegevens kunnen worden uitgesplitst naar type bedrijf volgens de standaard bedrijfstypering op basis van het brutostandaardsaldo (BSS) en standaardopbrengten (SO). Het totaal voor Nederland kan worden uitgesplitst naar landsdelen, provincies en concentratiegebieden.
Gegevens beschikbaar vanaf: 1990.
Status van de cijfers:
Cijfers zijn bij eerste publicatie definitief maar nieuwe inzichten in berekeningsmethoden kunnen aanleiding geven tot herberekening van de tijdreeks.
Wijzigingen per 28 juni 2024:
De voorlopige cijfers over de productie van dierlijke mest in 2023 zijn vervangen door definitieve cijfers.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
In het eerste kwartaal van 2025 verschijnen de voorlopige cijfers over de mestproductie in 2024.
Toelichting onderwerpen
- Productie en plaatsingruimte mest
- Bedrijven zonder overproductie mineralen
- Bedrijven waar de stikstof- en fosfaatproductie niet groter is dan de plaatsingsruimte voor dierlijke mest.
De stikstofproductie is berekend door de stikstofuitscheiding te verminderen met berekende stikstofverliezen uit stallen en mestopslagen volgens de rekenmethodiek van de Commissie Deskundigen Meststoffenwet (CDM). Deze verliezen zijn over het algemeen kleiner dan de forfaitaire verliezen op basis van de mestwetgeving. Bij het gebruik van berekende stikstofverliezen blijft er dus meer stikstof in de mest achter en zal er dus eerder sprake zijn van overproductie ten opzichte van de plaatsingsruimte. Wettelijk gezien is er pas sprake van overproductie als de mineralenuitscheiding gecorrigeerd voor forfaitaire verliezen hoger is dan de plaatsingsruimte.- Bedrijven zonder overproductie
- Bedrijven zonder overproductie van stikstof en fosfaat, als percentage van het totale aantal landbouwbedrijven.
- Rest. plaatsingsruimte stikstof (N)
- Het verschil tussen plaatsingsruimte en stikstofproductie op bedrijven waar de stikstof- en fosfaatproductie binnen de plaatsingsruimte blijven. Er kan op deze bedrijven nog dierlijke mest worden aangevoerd.
- Rest. plaatsingsruimte fosfaat (P205)
- Het verschil tussen plaatsingsruimte en fosfaatproductie (P205) op bedrijven waar de fosfaat- en stikstofproductie binnen de plaatsingsruimte blijven. Er kan op deze bedrijven nog dierlijke mest worden aangevoerd.
- Bedrijven met overproductie mineralen
- Bedrijven waar de stikstof- of fosfaatproductie groter is dan de plaatsingsruimte op basis van de gebruiksnorm.
De stikstofproductie is berekend door de stikstofuitscheiding te verminderen met berekende stikstofverliezen uit stallen en mestopslagen volgens de rekenmethodiek van de Commissie Deskundigen Meststoffenwet (CDM), inclusief de afvoer via het spuiwater van luchtwassers. De gasvormige verliezen zijn over het algemeen kleiner dan de forfaitaire verliezen op basis van de mestwetgeving. Bij het gebruik van berekende stikstofverliezen blijft er dus meer stikstof in de mest achter en zal er dus eerder sprake zijn van overproductie ten opzichte van de plaatsingsruimte. Wettelijk gezien is er pas sprake van overproductie als de mineralenuitscheiding gecorrigeerd voor forfaitaire verliezen hoger is dan de plaatsingsruimte.- Bedrijven met overproductie
- Bedrijven met overproductie van stikstof of fosfaat, als percentage van het totale aantal landbouwbedrijven.
- Stikstofoverschot (N)
- De stikstofproductie minus de plaatsingsruimte voor stikstof op bedrijven met overproductie van stikstof. Het kan voorkomen dat de plaatsingsruimte voor stikstof niet overschreden wordt, maar wel die van fosfaat. In dat geval moet toch mest worden afgevoerd en wordt het 'stikstofoverschot' bepaald door de verhouding tussen stikstof en fosfaat in de af te voeren mest.
- Fosfaatoverschot (P205)
- De fosfaatproductie minus de plaatsingsruimte voor fosfaat op bedrijven met overproductie van fosfaat. Het kan voorkomen dat de plaatsingsruimte voor fosfaat niet wordt overschreden, maar wel die van stikstof. In dat geval moet toch mest worden afgevoerd en wordt het 'fosfaatoverschot' bepaald door de verhouding tussen stikstof en fosfaat in de af te voeren mest.