Dierlijke mest: productie, transport en gebruik, kerncijfers

Dierlijke mest: productie, transport en gebruik, kerncijfers

Uitgescheiden mest Perioden Totaal uitscheiding (mln kg) Uitscheiding in de stal (mln kg) Uitscheiding in de wei (mln kg) Stikstofverliezen in stal en opslag Totaal stikstofverliezen (N) (mln kg) Opgeslagen mest en weidemest (mln kg) Van landbouwbedrijven afgevoerde mest (mln kg) Op landbouwbedrijven aangevoerde mest (mln kg) Verwerkte mest (exclusief export) (mln kg) Netto mestexport (mln kg) Plaatsingsruimte dierlijke mest (mln kg) Gebruik dierlijke mest in de landbouw (mln kg)
Stikstof (N) 1980 565 . . . . . . . . . .
Stikstof (N) 1990 691 503 188 92 599 . . 6 7 . .
Stikstof (N) 2000 549 424 125 73 476 102 78 4 21 871 452
Stikstof (N) 2010 490 416 74 68 421 151 80 19 37 400 351
Stikstof (N) 2015 497 440 57 68 430 180 94 20 45 391 344
Stikstof (N) 2016 504 453 51 69 436 184 96 19 50 385 348
Stikstof (N) 2017 512 460 52 70 442 194 106 19 47 385 355
Stikstof (N) 2018 503 452 51 69 434 174 98 14 47 385 359
Stikstof (N) 2019 490 439 51 66 424 181 100 18 46 385 343
Stikstof (N) 2020 489 439 51 66 423 181 104 17 45 377 346
Stikstof (N) 2021 471 423 48 63 408 176 103 16 41 376 335
Stikstof (N) 2022 467 419 48 63 404 182 108 14 40 373 330
Stikstof (N) 2023 464 414 50 61 402 . . . . 350 .
Fosfaat (P205) 1980 232 . . 232 . . . . . .
Fosfaat (P205) 1990 229 186 43 229 . . 2 3 433 .
Fosfaat (P205) 2000 191 156 34 191 65 47 2 13 212 173
Fosfaat (P205) 2010 179 155 23 179 80 40 9 21 159 140
Fosfaat (P205) 2015 180 159 21 180 92 41 10 28 135 129
Fosfaat (P205) 2016 175 159 16 175 93 39 9 33 134 121
Fosfaat (P205) 2017 169 154 15 169 94 41 9 31 135 116
Fosfaat (P205) 2018 162 147 15 162 82 37 5 33 135 117
Fosfaat (P205) 2019 156 142 14 156 83 37 7 34 134 110
Fosfaat (P205) 2020 151 138 13 151 82 38 7 33 138 107
Fosfaat (P205) 2021 148 135 13 148 78 37 6 30 139 107
Fosfaat (P205) 2022 150 137 14 150 81 41 5 29 137 110
Fosfaat (P205) 2023 147 133 14 147 . . . . 133 .
Bron: CBS.
Verklaring van tekens

Tabeltoelichting


Deze tabel bevat cijfers over de productie en het gebruik van dierlijke mest en de in de mest aanwezige mineralen stikstof en fosfaat. Ook zijn cijfers opgenomen over het deel van de uitgescheiden stikstof dat vervluchtigt in de vorm van ammoniak en overige stikstofverbindingen of in de vorm van spuiwater wordt afgevoerd. Het gebruik van stikstof en fosfaat op landbouwbedrijven wordt afgeleid uit de mestproductie en het verschil tussen aan- en afvoer van mest. Het gebruik is gerelateerd aan de beschikbare plaatsingsruimte bij landbouwbedrijven. De mest die niet wordt gebruikt op landbouwbedrijven wordt op een andere manier verwerkt of geëxporteerd naar het buitenland.

Gegevens beschikbaar vanaf: 1950

Status van de cijfers:
Cijfers zijn bij eerste publicatie definitief maar nieuwe inzichten in berekeningsmethoden kunnen aanleiding geven tot herberekening van de tijdreeks.

Wijzigingen per 28 juni 2024:
Voorlopige cijfers over de mestproductie in 2023 zijn vervangen door definitieve cijfers.

Wanneer komen er nieuwe cijfers?
In het eerste kwartaal van 2025 worden voorlopige cijfers over de mestproductie in 2024 toegevoegd en definitieve cijfers over mesttransporten en mestgebruik in 2023.

Toelichting onderwerpen

Totaal uitscheiding
Totale excretie van mest en mineralen. Bij de excretie van mest (feces en urine) is dit de hoeveelheid die na enkele maanden bewaring aanwezig is in stalopslag en in opslag buiten de stal, inclusief voerresten, schoonmaakwater en vermorst drinkwater. Voor rundvee, schapen, paarden en pony's komt daar nog de hoeveelheid mest bij die deze dieren produceren wanneer ze in de wei lopen. Bij de excretie van stikstof betreft het de hoeveelheid uitgescheiden stikstof (N) zonder aftrek van stikstof die vervluchtigt in de vorm van ammoniak (NH3) inclusief de afvoer via spuiwater van luchtwassers, lachgas (N2O), stikstofoxide (NO) en stikstofgas (N2) en bij de excretie van fosfaat (P2O5) betreft het de uitgescheiden fosfaat (P2O5).
Uitscheiding in de stal
Excretie van mest en mineralen die plaatsvindt in de stal. Bij de excretie van mest (feces en urine) is dit de hoeveelheid die na enkele maanden bewaring aanwezig is in stalopslag en in opslag buiten de stal, inclusief voerresten, schoonmaakwater en vermorst drinkwater. Bij de excretie van stikstof betreft het de hoeveelheid uitgescheiden stikstof (N) zonder aftrek van stikstof die vervluchtigt in de vorm van ammoniak (NH3) inclusief de afvoer via spuiwater van luchtwassers, lachgas (N2O), stikstofoxide (NO) en stikstofgas (N2) en bij de excretie van fosfaat (P2O5) betreft het de uitgescheiden fosfaat (P2O5).
Uitscheiding in de wei
Excretie van rundvee, schapen, paarden en pony's wanneer ze in de wei lopen.
Stikstofverliezen in stal en opslag
Vervluchtiging van ammoniak (NH3), lachgas (N2O), stikstofoxide (NO) en stikstofgas (N2) uitgedrukt in stikstof (N) in de stal en tijdens mestopslag buiten de stal, inclusief de afvoer van stikstof via het spuiwater van luchtwassers.
Totaal stikstofverliezen (N)
Opgeslagen mest en weidemest
Voor mest (feces en urine) en fosfaat is dit gelijk aan de totale excretie. Voor stikstof betreft het de totale excretie met aftrek van stikstof die is vervluchtigd in de vorm van ammoniak (NH3) inclusief de afvoer via spuiwater van luchtwassers, lachgas (N2O), stikstofoxide (NO) en stikstofgas (N2).
Van landbouwbedrijven afgevoerde mest
Deze mestafvoer is voornamelijk het gevolg van het ontbreken van voldoende cultuurgrond (plaatsingsruimte) bij een landbouwbedrijf. De hoeveelheid afgevoerde vaste runder- en varkensmest is met behulp van het forfaitaire fosfaatgehalte van vaste mest en drijfmest uitgedrukt in hoeveelheid drijfmest. Dit is gedaan om de getransporteerde hoeveelheden te kunnen vergelijken met de geproduceerde hoeveelheden die voor runder- en varkensmest berekend zijn als drijfmest.
Op landbouwbedrijven aangevoerde mest
Aanvoer van dierlijke mest op landbouwbedrijven die over voldoende cultuurgrond (plaatsingsruimte) beschikken. De hoeveelheid aangevoerde vaste runder- en varkensmest is met behulp van het forfaitaire fosfaatgehalte van vaste mest en drijfmest uitgedrukt in hoeveelheid drijfmest. Dit is gedaan om de getransporteerde hoeveelheden te kunnen vergelijken met de geproduceerde hoeveelheden die voor runder- en varkensmest berekend zijn als drijfmest.
Verwerkte mest (exclusief export)
Verwerkingsprocessen waarbij het eindproduct niet langer als dierlijke mest wordt aangemerkt zoals de asresten bij mestverbranding. Ook de stikstof die door kalvergierzuivering in luchtemissies wordt omgezet, valt hieronder. Verwerkingsprocessen en de netto export verklaren voor een groot deel het verschil tussen mestafvoer en mestaanvoer door landbouwbedrijven.
Netto mestexport
De mestexport naar het buitenland minus de mestimport uit het buitenland.
Plaatsingsruimte dierlijke mest
De totale plaatsingruimte voor dierlijke mest wordt berekend door de beschikbare oppervlakte bemestbare cultuurgrond in hectare te vermenigvuldigden met de toegestane hoeveelheid mineraal per hectare (gebruiksnorm).
Gebruik dierlijke mest in de landbouw
Het gebruik van stikstof en fosfaat in dierlijke mest op landbouwbedrijven. Dit gebruik is berekend als de productie op landbouwbedrijven, plus de aanvoer op landbouwbedrijven, minus de afvoer van landbouwbedrijven. Het gebruik van dierlijke mest omvat de toediening aan de bodem van opgeslagen mest door middel van uitrijtechnieken en de mest die de dieren produceren als ze in de wei lopen.