Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) werknemers; geslacht en leeftijd

Bewerk tabel Download volledige dataset Toon toelichting

Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) werknemers; geslacht en leeftijd
Geslacht Leeftijd Marges Perioden Zelfstandigheid in het werk Volgorde werkzaamheden bepalen (%) Zelfstandigheid in het werk Oplossingen bedenken (%) Zelfstandigheid in het werk Werktijden bepalen (%) Slachtofferschap op werk (tot 2022) Ongewenste seksuele aandacht Van leidinggevenden of collega's (%) Slachtofferschap op werk (tot 2022) Intimidatie Door leidinggevenden of collega's (%) Slachtofferschap op werk (tot 2022) Lichamelijk geweld Door leidinggevenden of collega's (%) Slachtofferschap op werk (tot 2022) Pesten Door leidinggevenden of collega's (%) Slachtofferschap op werk (vanaf 2022) Ongewenste seksuele aandacht Van leidinggevenden (%) Slachtofferschap op werk (vanaf 2022) Intimidatie Door leidinggevenden (%) Slachtofferschap op werk (vanaf 2022) Lichamelijk geweld Door leidinggevenden (%) Slachtofferschap op werk (vanaf 2022) Pesten Door leidinggevenden (%)
Totaal mannen en vrouwen 15 tot 75 jaar Waarde 2023 62,6 65,7 29,3 . . . . 0,3 1,7 0,1 1,4
Totaal mannen en vrouwen 15 tot 75 jaar Ondergrens 95%-interval 2023 62,2 65,2 28,9 . . . . 0,2 1,5 0,0 1,2
Totaal mannen en vrouwen 15 tot 75 jaar Bovengrens 95%-interval 2023 63,0 66,1 29,7 . . . . 0,3 1,8 0,1 1,5
Totaal mannen en vrouwen 15 tot 25 jaar Waarde 2023 35,5 42,8 30,2 . . . . 0,7 1,0 0,2 0,7
Totaal mannen en vrouwen 15 tot 25 jaar Ondergrens 95%-interval 2023 34,4 41,6 29,2 . . . . 0,5 0,7 0,1 0,5
Totaal mannen en vrouwen 15 tot 25 jaar Bovengrens 95%-interval 2023 36,6 43,9 31,3 . . . . 1,1 1,5 0,4 1,1
Totaal mannen en vrouwen 25 tot 35 jaar Waarde 2023 62,2 68,7 25,2 . . . . 0,3 1,5 0,1 1,4
Totaal mannen en vrouwen 25 tot 35 jaar Ondergrens 95%-interval 2023 61,2 67,7 24,3 . . . . 0,2 1,2 0,0 1,1
Totaal mannen en vrouwen 25 tot 35 jaar Bovengrens 95%-interval 2023 63,2 69,6 26,1 . . . . 0,5 1,9 0,2 1,8
Totaal mannen en vrouwen 35 tot 45 jaar Waarde 2023 68,3 72,6 28,9 . . . . 0,1 1,7 0,0 1,8
Totaal mannen en vrouwen 35 tot 45 jaar Ondergrens 95%-interval 2023 67,4 71,7 28,0 . . . . 0,0 1,4 0,0 1,4
Totaal mannen en vrouwen 35 tot 45 jaar Bovengrens 95%-interval 2023 69,2 73,5 29,8 . . . . 0,2 2,2 0,1 2,2
Totaal mannen en vrouwen 45 tot 55 jaar Waarde 2023 71,9 73,0 31,3 . . . . 0,2 2,1 0,0 1,7
Totaal mannen en vrouwen 45 tot 55 jaar Ondergrens 95%-interval 2023 71,0 72,2 30,5 . . . . 0,1 1,8 0,0 1,3
Totaal mannen en vrouwen 45 tot 55 jaar Bovengrens 95%-interval 2023 72,8 73,9 32,2 . . . . 0,3 2,5 0,2 2,1
Totaal mannen en vrouwen 55 tot 65 jaar Waarde 2023 70,2 68,1 29,6 . . . . 0,1 2,0 0,0 1,3
Totaal mannen en vrouwen 55 tot 65 jaar Ondergrens 95%-interval 2023 69,3 67,2 28,8 . . . . 0,0 1,7 0,0 1,0
Totaal mannen en vrouwen 55 tot 65 jaar Bovengrens 95%-interval 2023 71,0 68,9 30,4 . . . . 0,2 2,4 0,2 1,6
Totaal mannen en vrouwen 65 tot 75 jaar Waarde 2023 66,7 61,5 38,1 . . . . 0,1 0,8 0,0 0,8
Totaal mannen en vrouwen 65 tot 75 jaar Ondergrens 95%-interval 2023 64,8 59,5 36,2 . . . . 0,0 0,5 0,0 0,4
Totaal mannen en vrouwen 65 tot 75 jaar Bovengrens 95%-interval 2023 68,6 63,4 40,1 . . . . 0,7 1,4 . 1,7
Mannen 15 tot 75 jaar Waarde 2023 65,6 70,6 32,4 . . . . 0,2 1,8 0,1 1,4
Mannen 15 tot 75 jaar Ondergrens 95%-interval 2023 65,1 70,1 31,8 . . . . 0,1 1,6 0,1 1,2
Mannen 15 tot 75 jaar Bovengrens 95%-interval 2023 66,2 71,2 32,9 . . . . 0,3 2,0 0,2 1,6
Mannen 15 tot 25 jaar Waarde 2023 37,9 45,4 32,6 . . . . 0,7 1,3 0,3 1,0
Mannen 15 tot 25 jaar Ondergrens 95%-interval 2023 36,3 43,8 31,1 . . . . 0,4 0,8 0,1 0,7
Mannen 15 tot 25 jaar Bovengrens 95%-interval 2023 39,5 47,1 34,2 . . . . 1,3 2,1 0,9 1,6
Mannen 25 tot 35 jaar Waarde 2023 64,1 73,4 27,3 . . . . 0,2 1,2 0,1 1,2
Mannen 25 tot 35 jaar Ondergrens 95%-interval 2023 62,7 72,1 26,0 . . . . 0,1 0,8 0,1 0,8
Mannen 25 tot 35 jaar Bovengrens 95%-interval 2023 65,5 74,7 28,6 . . . . 0,5 1,7 0,4 1,7
Mannen 35 tot 45 jaar Waarde 2023 72,0 77,6 31,6 . . . . 0,1 1,8 0,0 1,8
Mannen 35 tot 45 jaar Ondergrens 95%-interval 2023 70,7 76,4 30,3 . . . . 0,0 1,3 0,0 1,3
Mannen 35 tot 45 jaar Bovengrens 95%-interval 2023 73,3 78,8 32,9 . . . . 0,3 2,4 0,3 2,4
Mannen 45 tot 55 jaar Waarde 2023 75,6 78,2 34,9 . . . . 0,1 2,6 0,0 1,9
Mannen 45 tot 55 jaar Ondergrens 95%-interval 2023 74,4 77,0 33,6 . . . . 0,0 2,0 0,0 1,4
Mannen 45 tot 55 jaar Bovengrens 95%-interval 2023 76,8 79,3 36,2 . . . . 0,3 3,3 . 2,5
Mannen 55 tot 65 jaar Waarde 2023 73,2 74,7 33,4 . . . . 0,1 2,2 0,0 1,3
Mannen 55 tot 65 jaar Ondergrens 95%-interval 2023 72,0 73,6 32,3 . . . . 0,0 1,7 0,0 1,0
Mannen 55 tot 65 jaar Bovengrens 95%-interval 2023 74,2 75,8 34,6 . . . . 0,2 2,7 0,3 1,8
Mannen 65 tot 75 jaar Waarde 2023 67,0 66,0 42,4 . . . . 0,2 0,9 0,0 0,7
Mannen 65 tot 75 jaar Ondergrens 95%-interval 2023 64,6 63,5 40,0 . . . . 0,0 0,5 0,0 0,3
Mannen 65 tot 75 jaar Bovengrens 95%-interval 2023 69,3 68,3 44,9 . . . . 1,1 1,9 . 1,7
Vrouwen 15 tot 75 jaar Waarde 2023 59,4 60,4 26,1 . . . . 0,3 1,5 0,0 1,3
Vrouwen 15 tot 75 jaar Ondergrens 95%-interval 2023 58,8 59,8 25,5 . . . . 0,2 1,3 0,0 1,1
Vrouwen 15 tot 75 jaar Bovengrens 95%-interval 2023 60,0 61,0 26,6 . . . . 0,4 1,8 0,1 1,6
Vrouwen 15 tot 25 jaar Waarde 2023 33,2 40,2 27,9 . . . . 0,8 0,8 0,0 0,4
Vrouwen 15 tot 25 jaar Ondergrens 95%-interval 2023 31,7 38,7 26,5 . . . . 0,5 0,5 0,0 0,2
Vrouwen 15 tot 25 jaar Bovengrens 95%-interval 2023 34,7 41,7 29,4 . . . . 1,3 1,3 0,3 0,8
Vrouwen 25 tot 35 jaar Waarde 2023 60,3 63,9 23,1 . . . . 0,4 1,8 0,0 1,6
Vrouwen 25 tot 35 jaar Ondergrens 95%-interval 2023 59,0 62,5 21,9 . . . . 0,2 1,3 0,0 1,1
Vrouwen 25 tot 35 jaar Bovengrens 95%-interval 2023 61,7 65,2 24,3 . . . . 0,7 2,4 . 2,2
Vrouwen 35 tot 45 jaar Waarde 2023 64,5 67,4 26,2 . . . . 0,1 1,7 0,0 1,8
Vrouwen 35 tot 45 jaar Ondergrens 95%-interval 2023 63,1 66,1 25,0 . . . . 0,0 1,2 0,0 1,3
Vrouwen 35 tot 45 jaar Bovengrens 95%-interval 2023 65,8 68,8 27,4 . . . . 0,3 2,3 0,1 2,5
Vrouwen 45 tot 55 jaar Waarde 2023 68,1 67,8 27,7 . . . . 0,3 1,6 0,1 1,5
Vrouwen 45 tot 55 jaar Ondergrens 95%-interval 2023 66,8 66,5 26,5 . . . . 0,1 1,2 0,0 1,0
Vrouwen 45 tot 55 jaar Bovengrens 95%-interval 2023 69,4 69,1 28,9 . . . . 0,6 2,2 0,4 2,1
Vrouwen 55 tot 65 jaar Waarde 2023 66,7 60,5 25,2 . . . . 0,1 1,8 0,0 1,3
Vrouwen 55 tot 65 jaar Ondergrens 95%-interval 2023 65,5 59,2 24,1 . . . . 0,0 1,4 0,0 0,9
Vrouwen 55 tot 65 jaar Bovengrens 95%-interval 2023 68,0 61,8 26,4 . . . . 0,3 2,4 . 1,8
Vrouwen 65 tot 75 jaar Waarde 2023 66,3 54,2 31,3 . . . . 0,0 0,6 0,0 1,0
Vrouwen 65 tot 75 jaar Ondergrens 95%-interval 2023 63,0 50,9 28,3 . . . . 0,0 0,2 0,0 0,3
Vrouwen 65 tot 75 jaar Bovengrens 95%-interval 2023 69,4 57,5 34,4 . . . . . 1,5 . 3,2
Bron: © CBS, TNO
Verklaring van tekens

Tabeltoelichting


Deze tabel bevat gegevens over de psychosociale arbeidsbelasting (PSA) van de Nederlandse werknemer van 15 tot 75 jaar, naar leeftijd en geslacht. In de tabel worden cijfers gepresenteerd over werkdruk, zelfstandigheid in het werk, emotioneel belastend werk, psychische vermoeidheid door het werk en slachtofferschap op het werk.

Vanaf het verslagjaar 2022 verschilt de wijze waarop gegevens voor de NEA zijn verzameld en verwerkt op enkele punten van eerdere verslagjaren. Daardoor zijn de cijfers vanaf 2022 mogelijk niet in alle gevallen vergelijkbaar met de cijfers tot en met 2021. Meer informatie is beschikbaar in de onderzoeksbeschrijving van de NEA 2022 (zie paragraaf 4).

Alle cijfers zijn gebaseerd op tenminste 100 waarnemingen.

Gegevens beschikbaar vanaf: 2014.

Status van de cijfers:
Cijfers in deze tabel zijn definitief.

Wijzigingen per 17 april 2024:
De jaarcijfers over 2023 zijn toegevoegd.

Wijzigingen per 18 april 2023:
De jaarcijfers over 2022 zijn toegevoegd.
In 2022 is een nieuw onderwerp ‘werklocatie bepalen’ toegevoegd in de map ‘Zelfstandigheid in het werk’. Ook is de vraagstelling over slachtofferschap op het werk gewijzigd. Deze cijfers staan in de nieuwe onderwerpenmap “Slachtofferschap op het werk (vanaf 2022)”. Door deze wijzigingen zijn de cijfers over dit onderwerp vanaf 2022 niet vergelijkbaar met de cijfers van eerdere jaren (2014-2021). Cijfers over het oude onderwerp “Slachtofferschap op het werk (tot 2022)” worden vanaf 2022 niet meer aangevuld.
Tot slot zijn in de tabel betrouwbaarheidsintervallen toegevoegd, en is het minimaal aantal waarnemingen voor publicatie gewijzigd van 200 naar 100.

Wijzigingen per 20 april 2021
Er is een verbetering doorgevoerd in de naamgeving van één onderwerp. Dit wordt voortaan aangeduid als ‘Psychische vermoeidheid door het werk’. Tot 2021 werd dit nog aangeduid als ‘Burn-out klachten’.

Wijzigingen per 20 april 2018
De onderliggende coderingen van de in deze tabel gebruikte classificaties zijn aangepast. Deze sluiten nu aan bij de door het CBS vastgelegde standaardcoderingen.
De structuur en de gegevens van de tabel zijn niet aangepast.

Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Uiterlijk in mei verschijnen de cijfers over het voorafgaande jaar.

Toelichting onderwerpen

Zelfstandigheid in het werk
Zelfstandigheid in het werk. Bijvoorbeeld zelfstandig beslissen hoe het werk wordt uitgevoerd, zelf de volgorde van werkzaamheden bepalen of zelf het werktempo bepalen.
Volgorde werkzaamheden bepalen
Enquêtevraag: Bepaalt u zelf de volgorde van uw werkzaamheden?
Antwoordcategorieën:
Ja, regelmatig.
Ja, soms.
Nee.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorie: Ja, regelmatig.

In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.
Oplossingen bedenken
Enquêtevraag: Moet u in uw werk zelf oplossingen bedenken om bepaalde dingen te doen?
Antwoordcategorieën:
Ja, regelmatig.
Ja, soms.
Nee.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorie: Ja, regelmatig.

In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.
Werktijden bepalen
Enquêtevraag: Kunt u zelf bepalen op welke tijden u werkt?
Antwoordcategorieën:
Ja, regelmatig.
Ja, soms.
Nee.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorie Ja, regelmatig.

In 2021 en 2020 is deze vraag niet gesteld aan werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum stil lag/niet mocht worden uitgevoerd vanwege coronamaatregelen. Het betreft 0,5 procent van alle werknemers in 2021 en 2,5 procent in 2020. Binnen bedrijfstakken, beroepen, leeftijdsklassen en andere kenmerken kan dit percentage hoger of lager uitvallen. Het cijfer is berekend voor werknemers waarvan het werk op de enquêtedatum niet stil lag vanwege coronamaatregelen.
Slachtofferschap op werk (tot 2022)
Op het werk persoonlijk te maken hebben gehad met ongewenste seksuele aandacht, intimidatie, lichamelijk geweld of pesten door klanten, leidinggevenden of collega’s.
Ongewenste seksuele aandacht
Van leidinggevenden of collega's
Enquêtevraag: Kunt u aangeven in welke mate u de afgelopen 12 maanden persoonlijk te maken heeft gehad met ongewenste seksuele aandacht van leidinggevenden of collega's?
Antwoordcategorieën:
Nee, nooit.
Ja, een enkele keer.
Ja, vaak.
Ja, zeer vaak.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorieën:
Ja, een enkele keer.
Ja, vaak.
Ja, zeer vaak.

Deze vraag werd van 2014 tot 2022 aan werknemers gesteld. In 2019 is de vragenlijst gewijzigd. Drie vragen over conflicten op het werk zijn niet gesteld. Deze vragen werden in 2014-2018 gesteld voorafgaand aan de vragen over slachtofferschap op het werk. Verschillen in uitkomsten tussen 2019 en 2018 kunnen, geheel of gedeeltelijk, het gevolg zijn van deze wijziging. In 2020 zijn de drie vragen over conflicten weer in de vragenlijst opgenomen.
Intimidatie
Door leidinggevenden of collega's
Enquêtevraag: Kunt u aangeven in welke mate u de afgelopen 12 maanden persoonlijk te maken heeft gehad met intimidatie door leidinggevenden of collega's?
Antwoordcategorieën:
Nee, nooit.
Ja, een enkele keer.
Ja, vaak.
Ja, zeer vaak.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorieën:
Ja, een enkele keer.
Ja, vaak.
Ja, zeer vaak.

Deze vraag werd van 2014 tot 2022 aan werknemers gesteld. In 2019 is de vragenlijst gewijzigd. Drie vragen over conflicten op het werk zijn niet gesteld. Deze vragen werden in 2014-2018 gesteld voorafgaand aan de vragen over slachtofferschap op het werk. Verschillen in uitkomsten tussen 2019 en 2018 kunnen, geheel of gedeeltelijk, het gevolg zijn van deze wijziging. In 2020 zijn de drie vragen over conflicten weer in de vragenlijst opgenomen.
Lichamelijk geweld
Door leidinggevenden of collega's
Enquêtevraag: Kunt u aangeven in welke mate u de afgelopen 12 maanden persoonlijk te maken heeft gehad met lichamelijk geweld door leidinggevenden of collega's?
Antwoordcategorieën:
Nee, nooit.
Ja, een enkele keer.
Ja, vaak.
Ja, zeer vaak.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorieën:
Ja, een enkele keer.
Ja, vaak.
Ja, zeer vaak.

Deze vraag werd van 2014 tot 2022 aan werknemers gesteld. In 2019 is de vragenlijst gewijzigd. Drie vragen over conflicten op het werk zijn niet gesteld. Deze vragen werden in 2014-2018 gesteld voorafgaand aan de vragen over slachtofferschap op het werk. Verschillen in uitkomsten tussen 2019 en 2018 kunnen, geheel of gedeeltelijk, het gevolg zijn van deze wijziging. In 2020 zijn de drie vragen over conflicten weer in de vragenlijst opgenomen.
Pesten
Door leidinggevenden of collega's
Enquêtevraag: Kunt u aangeven in welke mate u de afgelopen 12 maanden persoonlijk te maken heeft gehad met pesten door leidinggevenden of collega's
Antwoordcategorieën:
Nee, nooit.
Ja, een enkele keer.
Ja, vaak.
Ja, zeer vaak.
Cijfer betreft het percentage werknemers met de antwoordcategorieën:
Ja, een enkele keer.
Ja, vaak.
Ja, zeer vaak.

Deze vraag werd van 2014 tot 2022 aan werknemers gesteld. In 2019 is de vragenlijst gewijzigd. Drie vragen over conflicten op het werk zijn niet gesteld. Deze vragen werden in 2014-2018 gesteld voorafgaand aan de vragen over slachtofferschap op het werk. Verschillen in uitkomsten tussen 2019 en 2018 kunnen, geheel of gedeeltelijk, het gevolg zijn van deze wijziging. In 2020 zijn de drie vragen over conflicten weer in de vragenlijst opgenomen.
Slachtofferschap op werk (vanaf 2022)
Op het werk persoonlijk te maken hebben gehad met ongewenste seksuele aandacht, intimidatie, lichamelijk geweld of pesten door klanten, leidinggevenden of collega’s.
Ongewenste seksuele aandacht
Van leidinggevenden
Cijfer betreft het percentage werknemers dat aangeeft in de afgelopen 12 maanden in hun werk een enkele keer of vaker te maken te hebben gehad met ongewenste seksuele aandacht van leidinggevenden.

Deze vraag wordt sinds 2022 aan werknemers gesteld.
Intimidatie
Door leidinggevenden
Cijfer betreft het percentage werknemers dat aangeeft in de afgelopen 12 maanden in hun werk een enkele keer of vaker te maken te hebben gehad met intimidaties of bedreigingen door leidinggevenden.

Deze vraag wordt sinds 2022 aan werknemers gesteld.
Lichamelijk geweld
Door leidinggevenden
Cijfer betreft het percentage werknemers dat aangeeft in de afgelopen 12 maanden in hun werk een enkele keer of vaker te maken te hebben gehad met lichamelijk geweld door leidinggevenden.

Deze vraag wordt sinds 2022 aan werknemers gesteld.
Pesten
Door leidinggevenden
Cijfer betreft het percentage werknemers dat aangeeft in de afgelopen 12 maanden in hun werk een enkele keer of vaker te maken te hebben gehad met pesten door leidinggevenden.

Deze vraag wordt sinds 2022 aan werknemers gesteld.