Kerncijfers milieu; nationale rekeningen, 2001-2013

Tabeltoelichting

Toelichting onderwerpen

Druk op het milieu

Fysieke gegevens die samenhangen met de belasting van het milieu. Het betreft zowel cijfers over emissies naar lucht en water en afval als het verbruik van natuurlijke hulpbronnen.

Energieverbruik

Energie die wordt verbruikt bij economische processen en op korte termijn niet meer voor andere energetische doeleinden kan worden gebruikt.

Netto verbruik energie is gelijk aan het finale energieverbruik voor energetische (bijvoorbeeld het gebruik van benzine voor transport) en niet-energetische doeleinden (bijvoorbeeld het gebruik van nafta voor de productie van plastics) plus de omzettingsverliezen.

Gebruik van leidingwater

Gebruik van water met drinkwaterkwaliteit geproduceerd door de waterleidingsbedrijven.
Dit is gezuiverd grond- of oppervlaktewater dat door een buizennet wordt getransporteerd.

Afval

Bij de indeling naar afvalsoorten is aangesloten bij de indeling in de Europese verordening met betrekking tot afvalstofstatistieken. Het gaat hier zowel om de productie van afval met een commerciële waarde (afvalproducten) als om afval zonder een commerciële waarde (afvalresiduen) voor de producent.

Emissie naar water

Vervuilende stoffen die uit een bron voortkomen. Emissies kunnen worden onderverdeeld in directe en indirecte emissies. Directe emissies worden rechtstreeks naar het milieu uitgestoten. Indirecte emissies bereiken het milieu via een omweg. Zo bereiken lozingen op het rioolstelsel (voor een deel) het oppervlaktewater na zuivering in rioolwaterzuiveringsinstallaties.

Zware metalen

Zware metalen maken deel uit van een groep metalen met hoog atoomgewicht, en met name worden hiervan de leden met een grote giftigheid bedoeld. Zware metalen komen van nature in het milieu voor en zijn in veel gevallen zelfs nodig voor bepaalde natuurlijke processen. In hogere concentraties zijn ze echter meestal giftig. De hier vermelde cijfers zijn inclusief arseen.

Vermestende stoffen

Fosfor en stikstof zijn vermestende stoffen. Deze voedingsstoffen zijn onontbeerlijk voor de groei van planten en dieren maar leiden bij te hoge concentraties tot een verrijking van het milieu waardoor er veranderingen optreden in de samenstelling van levensgemeenschappen; veelal gekenmerkt door de overheersing van één of enkele planten- en diersoorten. Dit effect noemen we vermesting. In oppervlaktewater leidt vermesting tot een verhoogde algengroei en uiteindelijk tot een overheersing van blauwwieren.

Emissie naar lucht

Uitstoot van verontreinigende stoffen naar de lucht.

Broeikasgassen (Klimaatverandering)

Broeikasgassen houden een deel van de warmte die op aarde terecht komt door zonnestraling vast. Door de toegenomen concentratie broeikasgassen in de atmosfeer wordt meer warmte vastgehouden en neemt de temperatuur van het aardoppervlak toe. Dit noemt men het versterkte broeikaseffect.
De belangrijkste broeikasgassen zijn kooldioxide (CO2), methaan (CH4), lachgas (N2O), HFK's, PFK's en SF6.

Verzurende stoffen (Verzuring)

Maat waarin wordt uitgedrukt in welke mate een stof bijdraagt aan verzuring van het milieu. Bij de omrekening naar zuurequivalenten wordt rekening gehouden met de bijdrage van de emissie aan de verzuring van het milieu.

Een zuurequivalent (zeq) is gelijk aan één mol H+..De emissie van 1 kg NOx is gelijk gesteld aan 21,7 zuurequivalent, de emissie van 1 kg SO2 is gelijk aan 31,3 zuurequivalent, en de emissie van 1 kg NH3 is gelijk aan 58,8 zuurequivalent.

Ozonlaagaantasting

Aantasting van de ozonlaag ten gevolge van de uitstoot van CFK's en halonen naar de lucht, omgerekend naar CFK12 equivalenten.
De emissies van chloorfluorkoolwaterstofverbindingen (CFK's) en halonen kunnen worden omgerekend naar CFK12-equivalenten. De omrekenfactoren zijn afhankelijk van de mate waarin de verschillende CFK's en halonen de ozonlaag aantasten.

Fijn stof

Fijn stof (= deeltjes met doorsnede kleiner dan 10 micrometer).

Fijn stof ontstaat onder andere bij de verbranding van dieselolie ('dieselrook') en allerlei industriële processen. Fijn stof is schadelijk voor de gezondheid. Het dringt diep door in de longen.

Milieu en macro-economische kengetallen

Kengetallen op het gebied van milieu en economie.

Opbrengst milieubelastingen/-heffingen

Totale opbrengsten milieubestemmingsheffingen en groene belastingen.

Milieubestemmingsheffingen zijn heffingen die zijn ingevoerd voor de financiering van specifieke milieumaatregelen die door de overheid worden uitgevoerd.
Groene belastingen zijn heffingen die het afremmen van milieubelastende activiteiten beogen via een verhoging van de prijs. De opbrengst van deze heffingen gaat naar de algemene middelen en wordt dus niet speciaal gebruikt voor de financiering van milieumaatregelen door de overheid. Voorbeelden van groene belastingen zijn de brandstofaccijns, de motorrijtuigenbelasting, de belastingen op personenauto's en motorrijwielen (bpm) en de energiebelasting.

Macro-economische kengetallen

Macro-economie is het onderdeel van de economische wetenschap dat zich bezighoudt met de bestudering van 'geaggregeerde grootheden'. Dit zijn economische indicatoren die gelden voor grote groepen, bijvoorbeeld alle bouwbedrijven, alle huishoudens, of Nederland als geheel. Voorbeelden van macro-economische kengetallen zijn het bbp, het arbeidsvolume, de consumptie, de investeringen en de handel met het buitenland.

Arbeidsvolume werkzame personen

Het arbeidsvolume uitgedrukt in arbeidsjaren op basis van het in het verslagjaar gemiddelde aantal werkzame personen. Een arbeidsjaar is een maat voor het arbeidsvolume die wordt berekend door alle banen (voltijd en deeltijd) in een jaar om te rekenen naar voltijdequivalenten (vte). Zo leveren twee halve banen (elk 0,5 vte) samen een arbeidsvolume van een jaar op.

Toegevoegde waarde vanuit productie

De opbouw van de totaal toegevoegde waarde vanuit de productie. Het wordt berekend als de output minus het intermediair verbruik van alle bedrijfstakken. De toegevoegde waarde wordt geregistreerd tegen basisprijzen, de prijzen zijn die door producenten zijn ervaren.

Waarde in werkelijke prijzen

De bedragen zijn uitgedrukt in prijzen van de betreffende verslagperiode. Dit in tegenstelling tot zogeheten constante prijzen, waarbij bedragen zijn uitgedrukt in prijzen van een bepaalde basisperiode.

Output basisprijzen

Het totaal aan goederen en diensten dat is geproduceerd, ook wel productie genoemd. Hiervan bestaan drie soorten:
- marktoutput: goederen en diensten die op de markt zijn afgezet of waarvoor dit in de toekomst de bedoeling is
- output voor eigen finaal gebruik: goederen en diensten voor eigen consumptie of voor investeringen door dezelfde bedrijfseenheid als die welke die goederen en diensten heeft geproduceerd
- niet-marktoutput: goederen en diensten die gratis of tegen economisch niet-significante prijzen aan andere eenheden zijn geleverd.

De output wordt gewaardeerd tegen basisprijzen. Dit zijn de prijzen die door producenten zelf worden ervaren: per bedrijfstak zijn de productgebonden belastingen er vanaf getrokken en de productgebonden subsidies erbij opgeteld. Door de producent afzonderlijk in rekening gebrachte vervoerskosten zijn niet inbegrepen. Ook de waardeverandering van financiële en niet-financiële activa (productiemiddelen) tijdens de verslagperiode zijn niet inbegrepen.

Inbegrepen is de output van alle in Nederland opererende bedrijfseenheden, dus ook degenen die in buitenlandse handen zijn. Ook overheidsinstanties en andere niet-commerciële instanties behoren hiertoe.

Waarde prijsniveau 2010

De bedragen zijn uitgedrukt in prijzen van het basisjaar 2010. Hiertoe zijn inflatiecorrecties gebruikt. Zonder dergelijke correcties spreekt men van waarde in werkelijke prijzen.

Output basisprijzen

Het totaal aan goederen en diensten dat is geproduceerd, ook wel productie genoemd. Hiervan bestaan drie soorten:
- marktoutput: goederen en diensten die op de markt zijn afgezet of waarvoor dit in de toekomst de bedoeling is
- output voor eigen finaal gebruik: goederen en diensten voor eigen consumptie of voor investeringen door dezelfde bedrijfseenheid als die welke die goederen en diensten heeft geproduceerd
- niet-marktoutput: goederen en diensten die gratis of tegen economisch niet-significante prijzen aan andere eenheden zijn geleverd.

De output wordt gewaardeerd tegen basisprijzen. Dit zijn de prijzen die door producenten zelf worden ervaren: per bedrijfstak zijn de productgebonden belastingen er vanaf getrokken en de productgebonden subsidies erbij opgeteld. Door de producent afzonderlijk in rekening gebrachte vervoerskosten zijn niet inbegrepen. Ook de waardeverandering van financiële en niet-financiële activa (productiemiddelen) tijdens de verslagperiode zijn niet inbegrepen.

Inbegrepen is de output van alle in Nederland opererende bedrijfseenheden, dus ook degenen die in buitenlandse handen zijn. Ook overheidsinstanties en andere niet-commerciële instanties behoren hiertoe.