Ondernemersvertrouwen; bedrijfstakken (SBI 2008) 2008-2023
| Bedrijfstakken/branches (SBI 2008) | Perioden | Ondernemersvertrouwen (%) |
|---|---|---|
| Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven) | 2017 2e kwartaal | 15,5 |
| Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven) | 2017 3e kwartaal | 15,9 |
| Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven) | 2017 4e kwartaal | 13,4 |
| Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven) | 2018 1e kwartaal | 18,1 |
| Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven) | 2018 2e kwartaal | 14,2 |
| Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven) | 2018 3e kwartaal | 15,0 |
| Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven) | 2018 4e kwartaal | 13,4 |
| Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven) | 2019 1e kwartaal | 10,6 |
| Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven) | 2019 2e kwartaal | 12,0 |
| Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven) | 2019 3e kwartaal | 10,6 |
| B Delfstoffenwinning | 2017 2e kwartaal | -2,8 |
| B Delfstoffenwinning | 2017 3e kwartaal | -18,5 |
| B Delfstoffenwinning | 2017 4e kwartaal | -14,1 |
| B Delfstoffenwinning | 2018 1e kwartaal | 0,5 |
| B Delfstoffenwinning | 2018 2e kwartaal | -13,9 |
| B Delfstoffenwinning | 2018 3e kwartaal | -20,5 |
| B Delfstoffenwinning | 2018 4e kwartaal | -14,4 |
| B Delfstoffenwinning | 2019 1e kwartaal | 4,4 |
| B Delfstoffenwinning | 2019 2e kwartaal | -1,0 |
| B Delfstoffenwinning | 2019 3e kwartaal | 8,9 |
| C Industrie | 2017 2e kwartaal | 8,3 |
| C Industrie | 2017 3e kwartaal | 6,6 |
| C Industrie | 2017 4e kwartaal | 8,2 |
| C Industrie | 2018 1e kwartaal | 10,3 |
| C Industrie | 2018 2e kwartaal | 8,2 |
| C Industrie | 2018 3e kwartaal | 6,3 |
| C Industrie | 2018 4e kwartaal | 5,9 |
| C Industrie | 2019 1e kwartaal | 5,8 |
| C Industrie | 2019 2e kwartaal | 6,7 |
| C Industrie | 2019 3e kwartaal | 3,9 |
| 10-12 Voedings-, genotmiddelenindustrie | 2017 2e kwartaal | 6,7 |
| 10-12 Voedings-, genotmiddelenindustrie | 2017 3e kwartaal | 6,6 |
| 10-12 Voedings-, genotmiddelenindustrie | 2017 4e kwartaal | 0,5 |
| 10-12 Voedings-, genotmiddelenindustrie | 2018 1e kwartaal | 5,8 |
| 10-12 Voedings-, genotmiddelenindustrie | 2018 2e kwartaal | 8,0 |
| 10-12 Voedings-, genotmiddelenindustrie | 2018 3e kwartaal | 2,5 |
| 10-12 Voedings-, genotmiddelenindustrie | 2018 4e kwartaal | 6,0 |
| 10-12 Voedings-, genotmiddelenindustrie | 2019 1e kwartaal | 7,4 |
| 10-12 Voedings-, genotmiddelenindustrie | 2019 2e kwartaal | 4,0 |
| 10-12 Voedings-, genotmiddelenindustrie | 2019 3e kwartaal | 5,4 |
| 13-15 Textiel-, kleding-, lederindustrie | 2017 2e kwartaal | 14,8 |
| 13-15 Textiel-, kleding-, lederindustrie | 2017 3e kwartaal | 11,1 |
| 13-15 Textiel-, kleding-, lederindustrie | 2017 4e kwartaal | 11,1 |
| 13-15 Textiel-, kleding-, lederindustrie | 2018 1e kwartaal | 12,8 |
| 13-15 Textiel-, kleding-, lederindustrie | 2018 2e kwartaal | 19,6 |
| 13-15 Textiel-, kleding-, lederindustrie | 2018 3e kwartaal | 9,6 |
| 13-15 Textiel-, kleding-, lederindustrie | 2018 4e kwartaal | 7,2 |
| 13-15 Textiel-, kleding-, lederindustrie | 2019 1e kwartaal | 11,0 |
| 13-15 Textiel-, kleding-, lederindustrie | 2019 2e kwartaal | 16,4 |
| 13-15 Textiel-, kleding-, lederindustrie | 2019 3e kwartaal | 13,0 |
| 16+23 Hout- en bouwmaterialenindustrie | 2017 2e kwartaal | 17,3 |
| 16+23 Hout- en bouwmaterialenindustrie | 2017 3e kwartaal | 15,8 |
| 16+23 Hout- en bouwmaterialenindustrie | 2017 4e kwartaal | 17,9 |
| 16+23 Hout- en bouwmaterialenindustrie | 2018 1e kwartaal | 18,5 |
| 16+23 Hout- en bouwmaterialenindustrie | 2018 2e kwartaal | 24,0 |
| 16+23 Hout- en bouwmaterialenindustrie | 2018 3e kwartaal | 21,1 |
| 16+23 Hout- en bouwmaterialenindustrie | 2018 4e kwartaal | 16,2 |
| 16+23 Hout- en bouwmaterialenindustrie | 2019 1e kwartaal | 21,6 |
| 16+23 Hout- en bouwmaterialenindustrie | 2019 2e kwartaal | 10,7 |
| 16+23 Hout- en bouwmaterialenindustrie | 2019 3e kwartaal | 7,4 |
| 17-18 Papier- en grafische industrie | 2017 2e kwartaal | 10,8 |
| 17-18 Papier- en grafische industrie | 2017 3e kwartaal | 7,3 |
| 17-18 Papier- en grafische industrie | 2017 4e kwartaal | 12,0 |
| 17-18 Papier- en grafische industrie | 2018 1e kwartaal | 9,3 |
| 17-18 Papier- en grafische industrie | 2018 2e kwartaal | 10,7 |
| 17-18 Papier- en grafische industrie | 2018 3e kwartaal | 8,1 |
| 17-18 Papier- en grafische industrie | 2018 4e kwartaal | 6,2 |
| 17-18 Papier- en grafische industrie | 2019 1e kwartaal | 5,6 |
| 17-18 Papier- en grafische industrie | 2019 2e kwartaal | 5,3 |
| 17-18 Papier- en grafische industrie | 2019 3e kwartaal | 3,9 |
| 19-22 Raffinaderijen en chemie | 2017 2e kwartaal | 10,2 |
| 19-22 Raffinaderijen en chemie | 2017 3e kwartaal | 5,6 |
| 19-22 Raffinaderijen en chemie | 2017 4e kwartaal | 6,7 |
| 19-22 Raffinaderijen en chemie | 2018 1e kwartaal | 11,2 |
| 19-22 Raffinaderijen en chemie | 2018 2e kwartaal | 5,8 |
| 19-22 Raffinaderijen en chemie | 2018 3e kwartaal | 8,7 |
| 19-22 Raffinaderijen en chemie | 2018 4e kwartaal | 2,4 |
| 19-22 Raffinaderijen en chemie | 2019 1e kwartaal | 2,2 |
| 19-22 Raffinaderijen en chemie | 2019 2e kwartaal | 5,5 |
| 19-22 Raffinaderijen en chemie | 2019 3e kwartaal | 3,3 |
| 24-25 Basismetaal, metaalprod.-industrie | 2017 2e kwartaal | 9,3 |
| 24-25 Basismetaal, metaalprod.-industrie | 2017 3e kwartaal | 5,8 |
| 24-25 Basismetaal, metaalprod.-industrie | 2017 4e kwartaal | 7,5 |
| 24-25 Basismetaal, metaalprod.-industrie | 2018 1e kwartaal | 8,9 |
| 24-25 Basismetaal, metaalprod.-industrie | 2018 2e kwartaal | 6,9 |
| 24-25 Basismetaal, metaalprod.-industrie | 2018 3e kwartaal | 5,0 |
| 24-25 Basismetaal, metaalprod.-industrie | 2018 4e kwartaal | 6,5 |
| 24-25 Basismetaal, metaalprod.-industrie | 2019 1e kwartaal | 0,6 |
| 24-25 Basismetaal, metaalprod.-industrie | 2019 2e kwartaal | 9,1 |
| 24-25 Basismetaal, metaalprod.-industrie | 2019 3e kwartaal | 4,4 |
| 26-28 Elektrotechn. en machine-industrie | 2017 2e kwartaal | 6,2 |
| 26-28 Elektrotechn. en machine-industrie | 2017 3e kwartaal | 7,9 |
| 26-28 Elektrotechn. en machine-industrie | 2017 4e kwartaal | 13,2 |
| 26-28 Elektrotechn. en machine-industrie | 2018 1e kwartaal | 11,0 |
| 26-28 Elektrotechn. en machine-industrie | 2018 2e kwartaal | 6,4 |
| 26-28 Elektrotechn. en machine-industrie | 2018 3e kwartaal | 5,0 |
| 26-28 Elektrotechn. en machine-industrie | 2018 4e kwartaal | 10,0 |
| 26-28 Elektrotechn. en machine-industrie | 2019 1e kwartaal | 10,3 |
| 26-28 Elektrotechn. en machine-industrie | 2019 2e kwartaal | 11,4 |
| 26-28 Elektrotechn. en machine-industrie | 2019 3e kwartaal | 6,0 |
| 29-30 Transportmiddelenindustrie | 2017 2e kwartaal | 4,3 |
| 29-30 Transportmiddelenindustrie | 2017 3e kwartaal | 3,0 |
| 29-30 Transportmiddelenindustrie | 2017 4e kwartaal | 18,0 |
| 29-30 Transportmiddelenindustrie | 2018 1e kwartaal | 20,0 |
| 29-30 Transportmiddelenindustrie | 2018 2e kwartaal | 17,3 |
| 29-30 Transportmiddelenindustrie | 2018 3e kwartaal | 8,8 |
| 29-30 Transportmiddelenindustrie | 2018 4e kwartaal | 1,1 |
| 29-30 Transportmiddelenindustrie | 2019 1e kwartaal | 4,3 |
| 29-30 Transportmiddelenindustrie | 2019 2e kwartaal | -3,9 |
| 29-30 Transportmiddelenindustrie | 2019 3e kwartaal | -5,7 |
| F Bouwnijverheid | 2017 2e kwartaal | 34,7 |
| F Bouwnijverheid | 2017 3e kwartaal | 33,5 |
| F Bouwnijverheid | 2017 4e kwartaal | 23,6 |
| F Bouwnijverheid | 2018 1e kwartaal | 34,5 |
| F Bouwnijverheid | 2018 2e kwartaal | 27,1 |
| F Bouwnijverheid | 2018 3e kwartaal | 32,5 |
| F Bouwnijverheid | 2018 4e kwartaal | 33,3 |
| F Bouwnijverheid | 2019 1e kwartaal | 31,2 |
| F Bouwnijverheid | 2019 2e kwartaal | 27,8 |
| F Bouwnijverheid | 2019 3e kwartaal | 20,6 |
| G Handel | 2017 2e kwartaal | 21,0 |
| G Handel | 2017 3e kwartaal | 24,9 |
| G Handel | 2017 4e kwartaal | 17,5 |
| G Handel | 2018 1e kwartaal | 23,3 |
| G Handel | 2018 2e kwartaal | 17,8 |
| G Handel | 2018 3e kwartaal | 20,0 |
| G Handel | 2018 4e kwartaal | 15,9 |
| G Handel | 2019 1e kwartaal | 11,8 |
| G Handel | 2019 2e kwartaal | 10,7 |
| G Handel | 2019 3e kwartaal | 10,9 |
| 45+47 Detailhandel en automobielbranche | 2017 2e kwartaal | 9,5 |
| 45+47 Detailhandel en automobielbranche | 2017 3e kwartaal | 15,4 |
| 45+47 Detailhandel en automobielbranche | 2017 4e kwartaal | 13,2 |
| 45+47 Detailhandel en automobielbranche | 2018 1e kwartaal | 12,3 |
| 45+47 Detailhandel en automobielbranche | 2018 2e kwartaal | 4,1 |
| 45+47 Detailhandel en automobielbranche | 2018 3e kwartaal | 5,8 |
| 45+47 Detailhandel en automobielbranche | 2018 4e kwartaal | 11,2 |
| 45+47 Detailhandel en automobielbranche | 2019 1e kwartaal | 5,5 |
| 45+47 Detailhandel en automobielbranche | 2019 2e kwartaal | 5,6 |
| 45+47 Detailhandel en automobielbranche | 2019 3e kwartaal | 7,3 |
| 45 Autohandel en -reparatie | 2017 2e kwartaal | 9,1 |
| 45 Autohandel en -reparatie | 2017 3e kwartaal | 6,3 |
| 45 Autohandel en -reparatie | 2017 4e kwartaal | 7,4 |
| 45 Autohandel en -reparatie | 2018 1e kwartaal | 9,2 |
| 45 Autohandel en -reparatie | 2018 2e kwartaal | 6,7 |
| 45 Autohandel en -reparatie | 2018 3e kwartaal | -0,8 |
| 45 Autohandel en -reparatie | 2018 4e kwartaal | 2,7 |
| 45 Autohandel en -reparatie | 2019 1e kwartaal | -5,1 |
| 45 Autohandel en -reparatie | 2019 2e kwartaal | -5,3 |
| 45 Autohandel en -reparatie | 2019 3e kwartaal | -12,7 |
| 46 Groothandel en handelsbemiddeling | 2017 2e kwartaal | 27,4 |
| 46 Groothandel en handelsbemiddeling | 2017 3e kwartaal | 30,2 |
| 46 Groothandel en handelsbemiddeling | 2017 4e kwartaal | 19,9 |
| 46 Groothandel en handelsbemiddeling | 2018 1e kwartaal | 29,3 |
| 46 Groothandel en handelsbemiddeling | 2018 2e kwartaal | 25,3 |
| 46 Groothandel en handelsbemiddeling | 2018 3e kwartaal | 27,8 |
| 46 Groothandel en handelsbemiddeling | 2018 4e kwartaal | 18,4 |
| 46 Groothandel en handelsbemiddeling | 2019 1e kwartaal | 15,3 |
| 46 Groothandel en handelsbemiddeling | 2019 2e kwartaal | 13,4 |
| 46 Groothandel en handelsbemiddeling | 2019 3e kwartaal | 12,9 |
| 47 Detailhandel (niet in auto’s) | 2017 2e kwartaal | 9,0 |
| 47 Detailhandel (niet in auto’s) | 2017 3e kwartaal | 15,1 |
| 47 Detailhandel (niet in auto’s) | 2017 4e kwartaal | 14,7 |
| 47 Detailhandel (niet in auto’s) | 2018 1e kwartaal | 14,8 |
| 47 Detailhandel (niet in auto’s) | 2018 2e kwartaal | 2,4 |
| 47 Detailhandel (niet in auto’s) | 2018 3e kwartaal | 8,6 |
| 47 Detailhandel (niet in auto’s) | 2018 4e kwartaal | 12,6 |
| 47 Detailhandel (niet in auto’s) | 2019 1e kwartaal | 4,9 |
| 47 Detailhandel (niet in auto’s) | 2019 2e kwartaal | 10,9 |
| 47 Detailhandel (niet in auto’s) | 2019 3e kwartaal | 7,6 |
| 49-96 Totaal dienstverlening | 2017 2e kwartaal | 14,0 |
| 49-96 Totaal dienstverlening | 2017 3e kwartaal | 14,9 |
| 49-96 Totaal dienstverlening | 2017 4e kwartaal | 13,8 |
| 49-96 Totaal dienstverlening | 2018 1e kwartaal | 17,0 |
| 49-96 Totaal dienstverlening | 2018 2e kwartaal | 14,2 |
| 49-96 Totaal dienstverlening | 2018 3e kwartaal | 15,1 |
| 49-96 Totaal dienstverlening | 2018 4e kwartaal | 13,3 |
| 49-96 Totaal dienstverlening | 2019 1e kwartaal | 9,4 |
| 49-96 Totaal dienstverlening | 2019 2e kwartaal | 12,8 |
| 49-96 Totaal dienstverlening | 2019 3e kwartaal | 11,5 |
| H Vervoer en opslag | 2017 2e kwartaal | 7,4 |
| H Vervoer en opslag | 2017 3e kwartaal | 7,5 |
| H Vervoer en opslag | 2017 4e kwartaal | 8,0 |
| H Vervoer en opslag | 2018 1e kwartaal | 12,1 |
| H Vervoer en opslag | 2018 2e kwartaal | 9,1 |
| H Vervoer en opslag | 2018 3e kwartaal | 7,6 |
| H Vervoer en opslag | 2018 4e kwartaal | 8,3 |
| H Vervoer en opslag | 2019 1e kwartaal | -0,2 |
| H Vervoer en opslag | 2019 2e kwartaal | 8,4 |
| H Vervoer en opslag | 2019 3e kwartaal | 10,3 |
| I Horeca | 2017 2e kwartaal | 19,8 |
| I Horeca | 2017 3e kwartaal | 21,5 |
| I Horeca | 2017 4e kwartaal | 13,0 |
| I Horeca | 2018 1e kwartaal | 18,4 |
| I Horeca | 2018 2e kwartaal | 12,0 |
| I Horeca | 2018 3e kwartaal | 12,3 |
| I Horeca | 2018 4e kwartaal | 11,2 |
| I Horeca | 2019 1e kwartaal | 11,9 |
| I Horeca | 2019 2e kwartaal | 8,6 |
| I Horeca | 2019 3e kwartaal | 7,4 |
| J Informatie en communicatie | 2017 2e kwartaal | 23,4 |
| J Informatie en communicatie | 2017 3e kwartaal | 17,1 |
| J Informatie en communicatie | 2017 4e kwartaal | 13,3 |
| J Informatie en communicatie | 2018 1e kwartaal | 15,2 |
| J Informatie en communicatie | 2018 2e kwartaal | 21,3 |
| J Informatie en communicatie | 2018 3e kwartaal | 24,6 |
| J Informatie en communicatie | 2018 4e kwartaal | 16,4 |
| J Informatie en communicatie | 2019 1e kwartaal | 13,7 |
| J Informatie en communicatie | 2019 2e kwartaal | 17,9 |
| J Informatie en communicatie | 2019 3e kwartaal | 25,0 |
| L Verhuur en handel van onroerend goed | 2017 2e kwartaal | 10,4 |
| L Verhuur en handel van onroerend goed | 2017 3e kwartaal | 11,0 |
| L Verhuur en handel van onroerend goed | 2017 4e kwartaal | 5,4 |
| L Verhuur en handel van onroerend goed | 2018 1e kwartaal | 8,2 |
| L Verhuur en handel van onroerend goed | 2018 2e kwartaal | 10,5 |
| L Verhuur en handel van onroerend goed | 2018 3e kwartaal | 6,7 |
| L Verhuur en handel van onroerend goed | 2018 4e kwartaal | 1,0 |
| L Verhuur en handel van onroerend goed | 2019 1e kwartaal | 3,5 |
| L Verhuur en handel van onroerend goed | 2019 2e kwartaal | 7,2 |
| L Verhuur en handel van onroerend goed | 2019 3e kwartaal | 1,5 |
| M-N Zakelijke dienstverlening | 2017 2e kwartaal | 16,6 |
| M-N Zakelijke dienstverlening | 2017 3e kwartaal | 18,9 |
| M-N Zakelijke dienstverlening | 2017 4e kwartaal | 17,0 |
| M-N Zakelijke dienstverlening | 2018 1e kwartaal | 20,9 |
| M-N Zakelijke dienstverlening | 2018 2e kwartaal | 17,4 |
| M-N Zakelijke dienstverlening | 2018 3e kwartaal | 20,2 |
| M-N Zakelijke dienstverlening | 2018 4e kwartaal | 16,4 |
| M-N Zakelijke dienstverlening | 2019 1e kwartaal | 17,1 |
| M-N Zakelijke dienstverlening | 2019 2e kwartaal | 13,0 |
| M-N Zakelijke dienstverlening | 2019 3e kwartaal | 15,3 |
| Bron: CBS. | ||
Tabeltoelichting
Het Ondernemersvertrouwen is een stemmingsindicator van het Nederlandse bedrijfsleven, die de richting aangeeft waarin de Nederlandse economie (het bruto binnenlands product, BBP) zich naar verwachting zal ontwikkelen. Bij het beoordelen van de uitkomsten kan men ervan uitgaan dat hoe optimistischer of pessimistischer de ondernemers gestemd zijn, des te meer de waarde van het Ondernemersvertrouwen positief of negatief zal afwijken van de nullijn en des te groter de verwachting is dat de ontwikkeling van het BBP in de komende maanden zal toe- of afnemen.
Het Ondernemersvertrouwen van het totale Nederlandse bedrijfsleven is een gewogen gemiddelde van de vertrouwensindicatoren van de onderliggende bedrijfstakken/branches die tezamen een economisch representatieve afspiegeling vormen van het Nederlandse bedrijfsleven.
Naast de kwartaalreeks van het Ondernemersvertrouwen, zijn er voor de industrie en enkele branches daarbinnen ook vertrouwensindicatoren op maandbasis beschikbaar. Deze worden gepubliceerd in een afzonderlijke tabel onder de naam Producentenvertrouwen; stemmingsindicator van de industrie, bedrijfstak.
De uitkomsten ervan voor de maanden januari, april, juli en oktober komen overeen met de indicatoren industrie van het Ondernemersvertrouwen in respectievelijk de kwartalen 1, 2, 3 en 4.
Wijzigingen per 27 juli 2023:
Deze tabel is stopgezet. De reden hiervan is de vernieuwde methode voor het samenstellen van het ondernemersvertrouwen.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Niet van toepassing meer.
Deze tabel wordt opgevolgd door Ondernemersvertrouwen; bedrijfstakken (SBI 2008), actief op 15 augustus 2023. Zie paragraaf 3.
Het CBS werkt momenteel aan enkele aanpassingen in de definitie van de indicator Ondernemersvertrouwen. Het doel daarvan is om de vergelijkbaarheid tussen bedrijfstakken, en die tussen regionale en landelijke cijfers te verbeteren. De aanpassingen zullen ingaan bij de publicatie van uitkomsten over het derde kwartaal van 2023. Meer informatie volgt via www.cbs.nl.
Toelichting onderwerpen
- Ondernemersvertrouwen
- Ondernemersvertrouwen:
Stemmingsindicator voor het bedrijfsleven, die de richting aangeeft waarin het BBP zich naar verwachting zal ontwikkelen.