Landbouw; bedrijven met verbredingsactiviteiten, hoofdbedrijfstype, regio

Landbouw; bedrijven met verbredingsactiviteiten, hoofdbedrijfstype, regio

Bedrijfstypen Regio's Perioden Verbredingsactiviteit Loonwerk voor derden (aantal) Verbredingsactiviteit Energieproductie, levering aan derden (aantal)
Totaal alle bedrijfstypen Nederland 2023 6.125 6.110
Totaal alle bedrijfstypen Noord-Nederland (LD) 2023 1.337 1.135
Totaal alle bedrijfstypen Oost-Nederland (LD) 2023 1.793 2.158
Totaal alle bedrijfstypen West-Nederland (LD) 2023 1.851 1.486
Totaal alle bedrijfstypen Zuid-Nederland (LD) 2023 1.144 1.331
Totaal alle bedrijfstypen Groningen (PV) 2023 449 345
Totaal alle bedrijfstypen Fryslân (PV) 2023 448 502
Totaal alle bedrijfstypen Drenthe (PV) 2023 440 288
Totaal alle bedrijfstypen Overijssel (PV) 2023 516 729
Totaal alle bedrijfstypen Flevoland (PV) 2023 404 457
Totaal alle bedrijfstypen Gelderland (PV) 2023 873 972
Totaal alle bedrijfstypen Utrecht (PV) 2023 363 331
Totaal alle bedrijfstypen Noord-Holland (PV) 2023 516 501
Totaal alle bedrijfstypen Zuid-Holland (PV) 2023 521 430
Totaal alle bedrijfstypen Zeeland (PV) 2023 451 224
Totaal alle bedrijfstypen Noord-Brabant (PV) 2023 836 1.039
Totaal alle bedrijfstypen Limburg (PV) 2023 308 292
Totaal akkerbouwbedrijven Nederland 2023 2.245 1.133
Totaal akkerbouwbedrijven Noord-Nederland (LD) 2023 572 266
Totaal akkerbouwbedrijven Oost-Nederland (LD) 2023 592 368
Totaal akkerbouwbedrijven West-Nederland (LD) 2023 630 308
Totaal akkerbouwbedrijven Zuid-Nederland (LD) 2023 451 191
Totaal akkerbouwbedrijven Groningen (PV) 2023 253 140
Totaal akkerbouwbedrijven Fryslân (PV) 2023 100 56
Totaal akkerbouwbedrijven Drenthe (PV) 2023 219 70
Totaal akkerbouwbedrijven Overijssel (PV) 2023 140 55
Totaal akkerbouwbedrijven Flevoland (PV) 2023 237 218
Totaal akkerbouwbedrijven Gelderland (PV) 2023 215 95
Totaal akkerbouwbedrijven Utrecht (PV) 2023 26 9
Totaal akkerbouwbedrijven Noord-Holland (PV) 2023 144 99
Totaal akkerbouwbedrijven Zuid-Holland (PV) 2023 154 79
Totaal akkerbouwbedrijven Zeeland (PV) 2023 306 121
Totaal akkerbouwbedrijven Noord-Brabant (PV) 2023 322 148
Totaal akkerbouwbedrijven Limburg (PV) 2023 129 43
Totaal tuinbouwbedrijven Nederland 2023 443 422
Totaal tuinbouwbedrijven Noord-Nederland (LD) 2023 37 19
Totaal tuinbouwbedrijven Oost-Nederland (LD) 2023 91 55
Totaal tuinbouwbedrijven West-Nederland (LD) 2023 165 216
Totaal tuinbouwbedrijven Zuid-Nederland (LD) 2023 150 132
Totaal tuinbouwbedrijven Groningen (PV) 2023 9 5
Totaal tuinbouwbedrijven Fryslân (PV) 2023 10 4
Totaal tuinbouwbedrijven Drenthe (PV) 2023 18 10
Totaal tuinbouwbedrijven Overijssel (PV) 2023 19 7
Totaal tuinbouwbedrijven Flevoland (PV) 2023 33 27
Totaal tuinbouwbedrijven Gelderland (PV) 2023 39 21
Totaal tuinbouwbedrijven Utrecht (PV) 2023 10 5
Totaal tuinbouwbedrijven Noord-Holland (PV) 2023 96 143
Totaal tuinbouwbedrijven Zuid-Holland (PV) 2023 31 57
Totaal tuinbouwbedrijven Zeeland (PV) 2023 28 11
Totaal tuinbouwbedrijven Noord-Brabant (PV) 2023 106 89
Totaal tuinbouwbedrijven Limburg (PV) 2023 44 43
Totaal blijvendeteeltbedrijven Nederland 2023 151 152
Totaal blijvendeteeltbedrijven Noord-Nederland (LD) 2023 5 2
Totaal blijvendeteeltbedrijven Oost-Nederland (LD) 2023 63 57
Totaal blijvendeteeltbedrijven West-Nederland (LD) 2023 50 64
Totaal blijvendeteeltbedrijven Zuid-Nederland (LD) 2023 33 29
Totaal blijvendeteeltbedrijven Groningen (PV) 2023 1 1
Totaal blijvendeteeltbedrijven Fryslân (PV) 2023 2 0
Totaal blijvendeteeltbedrijven Drenthe (PV) 2023 2 1
Totaal blijvendeteeltbedrijven Overijssel (PV) 2023 3 3
Totaal blijvendeteeltbedrijven Flevoland (PV) 2023 4 20
Totaal blijvendeteeltbedrijven Gelderland (PV) 2023 56 34
Totaal blijvendeteeltbedrijven Utrecht (PV) 2023 23 33
Totaal blijvendeteeltbedrijven Noord-Holland (PV) 2023 4 9
Totaal blijvendeteeltbedrijven Zuid-Holland (PV) 2023 2 1
Totaal blijvendeteeltbedrijven Zeeland (PV) 2023 21 21
Totaal blijvendeteeltbedrijven Noord-Brabant (PV) 2023 17 12
Totaal blijvendeteeltbedrijven Limburg (PV) 2023 16 17
Totaal graasdierbedrijven Nederland 2023 2.474 3.254
Totaal graasdierbedrijven Noord-Nederland (LD) 2023 598 712
Totaal graasdierbedrijven Oost-Nederland (LD) 2023 749 1.208
Totaal graasdierbedrijven West-Nederland (LD) 2023 838 758
Totaal graasdierbedrijven Zuid-Nederland (LD) 2023 289 576
Totaal graasdierbedrijven Groningen (PV) 2023 143 156
Totaal graasdierbedrijven Fryslân (PV) 2023 309 404
Totaal graasdierbedrijven Drenthe (PV) 2023 146 152
Totaal graasdierbedrijven Overijssel (PV) 2023 286 524
Totaal graasdierbedrijven Flevoland (PV) 2023 29 69
Totaal graasdierbedrijven Gelderland (PV) 2023 434 615
Totaal graasdierbedrijven Utrecht (PV) 2023 279 256
Totaal graasdierbedrijven Noord-Holland (PV) 2023 230 206
Totaal graasdierbedrijven Zuid-Holland (PV) 2023 288 252
Totaal graasdierbedrijven Zeeland (PV) 2023 41 44
Totaal graasdierbedrijven Noord-Brabant (PV) 2023 221 478
Totaal graasdierbedrijven Limburg (PV) 2023 68 98
Totaal hokdierbedrijven Nederland 2023 206 691
Totaal hokdierbedrijven Noord-Nederland (LD) 2023 38 80
Totaal hokdierbedrijven Oost-Nederland (LD) 2023 90 272
Totaal hokdierbedrijven West-Nederland (LD) 2023 16 34
Totaal hokdierbedrijven Zuid-Nederland (LD) 2023 62 305
Totaal hokdierbedrijven Groningen (PV) 2023 10 21
Totaal hokdierbedrijven Fryslân (PV) 2023 10 23
Totaal hokdierbedrijven Drenthe (PV) 2023 18 36
Totaal hokdierbedrijven Overijssel (PV) 2023 28 103
Totaal hokdierbedrijven Flevoland (PV) 2023 3 21
Totaal hokdierbedrijven Gelderland (PV) 2023 59 148
Totaal hokdierbedrijven Utrecht (PV) 2023 8 18
Totaal hokdierbedrijven Noord-Holland (PV) 2023 4 7
Totaal hokdierbedrijven Zuid-Holland (PV) 2023 3 5
Totaal hokdierbedrijven Zeeland (PV) 2023 1 4
Bron: CBS.
Verklaring van tekens

Tabeltoelichting


Deze tabel bevat gegevens over het aantal agrarische bedrijven met verbredingsactiviteiten en het aandeel van de verbreding in de totale bruto opbrengst van het bedrijf, uitgesplitst naar hoofdbedrijfstype en regio.

De gegevens voor deze tabel komen uit de landbouwtelling. De landbouwtelling maakt deel uit van de gecombineerde opgave, die onder meer gebruikt wordt voor de uitvoering van het landbouwbeleid en handhaving van de Meststoffenwet.
De gegevens over verbreding hebben betrekking op de periode april tot en met maart voorafgaand aan de landbouwtelling.

De verbredingscijfers op basis van de Landbouwtelling kunnen een onvolledig beeld geven, onder andere omdat steeds meer ondernemers hun bedrijven (als gevolg van bv. wetgeving, fiscale voordelen, of risicospreiding) splitsen in meerdere zelfstandige bedrijven met eigen rechtsvorm en boekhouding. Deze bedrijven komen mogelijk niet in beeld via de Landbouwtelling.

Met ingang van 2010 wordt een nieuwe norm voor de economische omvang van bedrijven en een nieuwe bedrijfstypering gehanteerd. Tot en met 2009 werd de economische omvang van agrarische bedrijven uitgedrukt in NGE (Nederlandse Grootte-Eenheid). Met ingang van 2010 is dit vervangen door SO (Standaard Opbrengst). Hierdoor wijzigt de ondergrens voor opname van bedrijven in de publicatie van de Landbouwtelling van 3 nge in 3000 euro SO. SO-normen worden om de drie jaar geactualiseerd. De meest recente actualisatie vond plaats in 2020.
Voor vergelijkbaarheid in de tijd zijn de gegevens van 2000 tot en met 2009 herberekend op basis van SO-normen en –indelingen; bij deze herberekening zijn de SO-normen uit 2010 gehanteerd.

Met ingang van 2016 wordt voor de afbakening van de Landbouwtelling gebruik gemaakt van informatie uit het Handelsregister. Inschrijving in het Handelsregister met een agrarische SBI (Standaard BedrijfsIndeling) is leidend bij de bepaling of er sprake is van een landbouwbedrijf. Met deze afbakening wordt zo nauw mogelijk aangesloten bij de statistische verordeningen van Eurostat en de (Nederlandse) implementatie van het begrip 'actieve landbouwer' uit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB).

De afbakening van de Landbouwtelling op basis van informatie uit het Handelsregister heeft vooral invloed op het totale aantal bedrijven, hier treedt een duidelijke trendbreuk op. Gezien de omvang en het soort bedrijven dat bij de nieuwe afbakening wordt uitgesloten (zoals maneges, kinderboerderijen en natuurbeheer organisaties) is de invloed op de verbredingscijfers beperkt.

Gegevens beschikbaar vanaf:1998

Status van de cijfers: de cijfers zijn definitief.

Wijzigingen per 29 maart 2024: de cijfers van 2023 zijn geactualiseerd en zijn nu definitief

Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Vragen over verbreding worden niet ieder jaar in de Landbouwtelling opgenomen. In de jaren dat naar verbreding wordt gevraagd verschijnen de voorlopige cijfers in december en in maart van het jaar daarna volgen de definitieve cijfers.

Toelichting onderwerpen

Verbredingsactiviteit
Loonwerk voor derden
Werkzaamheden buiten het bedrijf, maar waarvoor gebruik gemaakt wordt van eigen machines.
Energieproductie, levering aan derden
Energieproductie door het opwekken van hernieuwbare energie voor levering aan derden (bijvoorbeeld het elektriciteitsnet).
Hernieuwbare energie is energie uit wind, waterkracht, zon, bodem, buitenluchtwarmte, warmte uit net gemolken melk en biomassa.

Energieproductie voor eigen gebruik wordt, conform EU-richtlijn, niet als verbreding beschouwd, maar als efficiency- of kostenbesparingsmaatregel. Ook de teelt van energiegewassen en de verhuur van grond om er windmolens op te plaatsen wordt niet tot verbrede landbouw gerekend.