Rijksfinanciën; 1900-2018
Verklaring van tekens
Tabeltoelichting
Deze tabel toont de administratieve uitgaven, ontvangsten en schulden van het Rijk zoals opgenomen in het financieel jaarverslag van het Rijk dat jaarlijks in mei verschijnt. De gepresenteerde jaargegevens over de uitgaven zijn opgesplitst naar een aantal begrotingshoofdstukken (ministeries en begrotingsfondsen). Onderlinge geldstromen binnen een begrotingshoofdstuk of tussen verschillende begrotingshoofdstukken zijn niet geconsolideerd in de administratieve uitgaven en ontvangsten. De cijfers wijken daardoor af van de cijfers die zijn opgenomen in de Nationale rekeningen. De Nationale rekeningen zijn gebaseerd op de internationale definities van het Europees Systeem van Rekeningen (ESR 2010).
De gepresenteerde gegevens over de schulden betreffen de schuldstanden per ultimo van het jaar.
Gegevens beschikbaar van 1900 tot en met 2018.
Status van de cijfers:
De cijfers in deze tabel zijn definitief.
Wijzigingen per 20 februari 2020:
Geen, deze tabel is stopgezet.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Niet meer van toepassing.
Toelichting onderwerpen
- Uitgaven en ontvangsten
- Uitgaven
- Totaal uitgaven
- Totaal van de uitgaven van het Rijk zoals opgenomen in het financieel jaarverslag van het Rijk. De gepresenteerde gegevens zijn opgesplitst naar begrotingshoofdstukken. Onderlinge geldstromen binnen een begrotingshoofdstuk of tussen verschillende begrotingshoofdstukken zijn niet geconsolideerd.
Verklaringen van grote schommelingen in de cijfers:
1995: De uitgaven waren hoog omdat het Rijk met 16 miljard euro alle toekomstige huursubsidieverplichtingen aan de gemeenten had afgekocht. De gemeenten hebben op hun beurt in 1995 alle nog bij het Rijk uitstaande woningwetleningen (ruim 12 miljard euro) afgelost.
1999: De uitgaven zijn fors gestegen omdat het Rijk een herstructureringsoperatie heeft uitgevoerd waarbij voor 30 miljard euro aan kleine(re) leningen is omgezet in grotere leningen die meer rendabel zijn.
- Provinciefonds
- Fonds waaruit provincies jaarlijks via een bepaalde verdeelsleutel uitkeringen ontvangen voor het uitvoeren van hun taken.
Het fonds wordt gevoed met een deel van de opbrengsten uit de rijksbelastingen. Het provinciefonds is ingesteld om te voorkomen dat provincies zelf op grote schaal belastingen moeten heffen. Dan zouden namelijk belangrijke verschillen in belastingdruk tussen de verschillende regio's kunnen ontstaan.
De verantwoordelijke minister voor dit begrotingshoofdstuk is de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
- Gemeentefonds
- Fonds waaruit gemeenten jaarlijks via een bepaalde verdeelsleutel uitkeringen ontvangen voor het uitvoeren van hun taken.
Het fonds wordt gevoed met een deel van de opbrengsten uit de rijksbelastingen. Het gemeentefonds is ingesteld om te voorkomen dat gemeenten zelf op grote schaal belastingen moeten heffen. Dan zouden namelijk belangrijke verschillen in belastingdruk tussen de verschillende regio's kunnen ontstaan.
De verantwoordelijke minister voor dit begrotingshoofdstuk is de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
- BTW-compensatiefonds
- Fonds dat gemeenten, provincies en plusregio's compenseert voor de btw over ingekochte goederen en diensten die zij gebruiken voor overheidstaken, zoals openbare verlichting en aanleg en onderhoud van grond-, weg en waterbouwkundige werken.
Gemeenten, provincies en plusregio's betalen btw over goederen en diensten, die ze bij bedrijven aankopen. Over goederen en diensten, die in eigen beheer worden vervaardigd, wordt geen btw betaald. Om de verstoring van de marktwerking die hier het gevolg van is, tegen te gaan, is het BTW-compensatiefonds ingesteld. Een gevolg is dat de ontvangende overheidslichamen meer overheidstaken gaan uitbesteden.
Een plusregio (ook wel stadsregio genoemd) is een regionaal openbaar lichaam van verschillende Nederlandse gemeenten in een stedelijk gebied waaraan wettelijke taken zijn toebedeeld op grond van de wet gemeenschappelijke regelingen.
De verantwoordelijke minister voor dit begrotingshoofdstuk is minister van Financiën. Met ingang van 2012 is het BTW-compensatiefonds onderdeel geworden van het ministerie van Financiën.
- Ministerie van Defensie
- Ministerie, verantwoordelijk voor de verdediging van het eigen grondgebied en dat van de NAVO-bondgenoten en voor het uivoeren van (militaire) operaties in internationaal verband.
Het ministerie levert een bijdrage aan de vrede en veiligheid in Nederland en door deelname aan crisisbeheersingsoperaties aan de stabiliteit en vrijheid in de wereld. Het ministerie bestaat uit het departement (de bestuursstaf), vier krijgsmachtonderdelen (land-, lucht- en zeestrijdkrachten en Koninklijke marechaussee), het Commando Dienstencentra en de Defensie Materieel Organisatie.
De verantwoordelijke minister voor dit begrotingshoofdstuk is de minister van Defensie.
- Buitenlandse Zaken
- Ministerie, verantwoordelijk voor het beleidsterrein buitenlandse betrekkingen.
Buitenlandse betrekkingen omvat de behartiging van de nationale belangen in het buitenland. Hiertoe behoren onder meer het algemeen buitenlands beleid, de staatsbezoeken en de diplomatieke en consulaire missies (ambassades). Daarnaast is het ministerie belast met het beleid inzake ontwikkelingssamenwerking (humanitaire, sociale, economische en technische hulp) en de Europese samenwerking.
De verantwoordelijke minister voor dit begrotingshoofdstuk is de minister van Buitenlandse Zaken.
- Justitie
- Ministerie, verantwoordelijk voor het beleid inzake de rechtsorde in het land.
Het beleid heeft onder meer betrekking op wetgeving, preventie, handhaving, strafoplegging en slachtofferzorg. Eind 2010 zijn de beleidsterreinen nationale veiligheid, politie, brandweer, rampen-, crisis- en terrorismebestrijding van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties toegevoegd en gaat het ministerie door onder de naam ministerie van Veiligheid en Justitie. Tegelijkertijd is het beleidsterrein kinderbescherming overgenomen van het programmaministerie Jeugd en Gezin. Hier tegenover staat de overheveling van de beleidstaken asiel en immigratie van het ministerie van Justitie naar het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
De verantwoordelijke minister voor dit begrotingshoofdstuk is de minister van Justitie.
- Justitie en Veiligheid
- Ministerie dat zich bezig houdt met de rechtsorde in alle stadia.
Het beleid omvat onder meer wetgeving, preventie, handhaving, strafoplegging en slachtofferzorg. Het ministerie van Justitie en Veiligheid is per 2018 de opvolger van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Het ministerie van Veiligheid en Justitie is eind 2010 ontstaan uit het voormalige ministerie van Justitie waaraan zijn toegevoegd de beleidstaken nationale veiligheid, politie, brandweer, rampen-, crisis- en terrorismebestrijding van het ministerie van Binnenlandse Zaken en het beleidsterrein kinderbescherming van het programmaministerie Jeugd en Gezin. Tegelijkertijd zijn van het ministerie van Justitie de beleidsterreinen asiel en immigratie overgeheveld naar het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
De verantwoordelijke minister voor dit begrotingshoofdstuk is de minister van Justitie en Veiligheid.
- Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
- Ministerie, verantwoordelijk voor de beleidsterreinen onderwijs, cultuur en wetenschap, met inbegrip van emancipatie, cultureel erfgoed en studiefinanciering.
Eind 2010 is de beleidstaak kinderopvang overgebracht van dit ministerie naar het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
De verantwoordelijke minister voor dit begrotingshoofdstuk is de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
- Sociale Zaken en Werkgelegenheid
- Het ministerie, verantwoordelijk voor het beleid inzake arbeidsomstandigheden, werkgelegenheid en inkomen en vermogen.
Specifieke taken zijn onder meer het arbeidsmarktbeleid en werkgelegenheid, arbeidsverhoudingen en -bemiddeling, arbeidsomstandigheden (toezicht en inspectie), loon- en arbeidsvoorwaardenbeleid, bijstandsbeleid (inclusief re-integratie), schuld- en armoedebeleid, pensioenbeleid, werknemers- en volksverzekeringen en wet sociale werkvoorziening. Daarnaast beheert het ministerie het Spaarfonds AOW. Verantwoording van deze laatste taak vindt plaats in het begrotingshoofdstuk Spaarfonds AOW. Eind 2010 is de beleidstaak kinderopvang overgenomen van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en het beleidsterrein kinderregelingen (kindgebonden budget, kinderbijslag) van het voormalige programmaministerie Jeugd en Gezin. Tegelijkertijd is het spaarfonds AOW opgeheven.
De verantwoordelijke minister voor dit begrotingshoofdstuk is de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.