Onderwijs; uitgaven aan onderwijs en CBS/OESO indicatoren

Tabeltoelichting

Toelichting onderwerpen

Uitgaven aan onderwijs

De uitgaven van de overheid, huishoudens, bedrijven, non-profit instellingen en organisaties in het buitenland aan onderwijsinstellingen en onderwijs en de overheidsuitgaven m.b.t. onderwijs aan huishoudens en bedrijven.
Van deze uitgaven worden de ontvangsten afgetrokken. Voor de overheid de middelen voor onderwijs vanuit de Europese Unie, de rente op studieleningen en de terugontvangen studiefinanciering en tegemoetkoming in de schoolkosten die teveel of ten onrechte werd uitgekeerd. Voor huishoudens de kinderopvangtoeslag, de tegemoetkoming in de schoolkosten, de studiefinanciering die bedoeld is als tegemoetkoming in de uitgaven aan les- en collegegeld, boeken en leermiddelen en openbaar vervoer, studiebeurzen van bedrijven en de vergoeding voor onderwijsvoorzieningen voor jonggehandicapten. Voor bedrijven wordt de tegemoetkoming in de begeleidingskosten van duale leerlingen en stagiairs van de uitgaven afgetrokken. Behalve voor de rente, wordt dit gedaan om dubbeltelling te voorkomen (deze ontvangsten worden namelijk gebruikt voor de dekking van (een deel van) de uitgaven).
Een aantal uitgaven en ontvangsten wordt niet meegenomen in de berekening van de totale uitgaven aan onderwijs. Voor de overheid zijn dit de verstrekte studieleningen en ontvangen aflossingen op studieleningen, voor huishoudens de tegemoetkoming in levensonderhoud, de ontvangen studieleningen en de aflossingen hierop en voor bedrijven de subsidie voor het verzorgen van leerlingenvervoer. Studieleningen en aflossingen op studieleningen worden buiten beschouwing gelaten, omdat leningen niet als echte uitgaven gezien worden; ze worden namelijk na een bepaalde periode terugbetaald.
De tegemoetkoming in het levensonderhoud heeft een algemeen doel zonder raakvlak met onderwijs en de subsidie voor leerlingenvervoer wordt verstrekt aan bedrijven buiten de onderwijssector, die uit commercieel belang vervoer leveren: om deze redenen worden ze niet meegerekend als ontvangst voor onderwijs.

Overheid

De uitgaven van de overheid bestaan uit de uitgaven van de rijksoverheid, provincies en gemeenten aan onderwijsinstellingen en onderwijs. Van de uitgaven worden de middelen voor onderwijs vanuit de Europese Unie, de rente op studieleningen en de terugontvangen studiefinanciering en tegemoetkoming in de schoolkosten die teveel of ten onrechte werd uitgekeerd afgetrokken. De verstrekte studieleningen en ontvangen aflossingen op studieleningen worden buiten beschouwing gelaten bij de bepaling van de totale uitgaven aan onderwijs.

Ontvangsten

De rijksoverheid ontvangt middelen voor het onderwijs in Nederland vanuit de Europese Unie. Daarnaast zijn er terugontvangsten van teveel of ten onrechte uitgekeerde tegemoetkoming in de schoolkosten en studiefinanciering en ontvangt de overheid rente en aflossingen op studieleningen. Van de ontvangsten worden de aflossingen op studieleningen buiten beschouwing gelaten bij de bepaling van de totale uitgaven aan onderwijs.

Totaal ontvangsten

De rijksoverheid ontvangt middelen voor het onderwijs in Nederland vanuit de Europese Unie. Daarnaast zijn er terugontvangsten van teveel of ten onrechte uitgekeerde tegemoetkoming in de schoolkosten en studiefinanciering en ontvangt de overheid rente en aflossingen op studieleningen. Van de ontvangsten worden de aflossingen op studieleningen buiten beschouwing gelaten bij de bepaling van de totale uitgaven aan onderwijs.

EU-subsidieregelingen

Vanuit het Europees Sociaal Fonds (ESF) van de Europese Unie krijgt de Nederlandse overheid jaarlijks een bedrag uitgekeerd voor verschillende meerjarige projecten op het gebied van onderwijs. Het betreft subsidie voor het beschikbaar stellen van leerwerkplekken en het met onderwijs ondersteunen van minder kansrijke jongeren zodat zij een betere arbeidspositie krijgen. De overheid geeft de subsidie door aan onderwijsinstellingen en bedrijven die duale leerlingen en stagiairs begeleiden.

Terugontvangen studiefinanciering en ...

Terugontvangen studiefinanciering en tegemoetkoming schoolkosten.
Tegemoetkoming in de schoolkosten en studiefinanciering worden terugontvangen wanneer de overheid dit teveel of onterecht heeft uitbetaald aan huishoudens.

Rente op studieleningen

Dit zijn renteontvangsten van zowel onvoorwaardelijke als voorwaardelijke leningen. De rentedragende lening en het collegegeldkrediet zijn onvoorwaardelijke leningen. De basisbeurs, aanvullende beurs en OV-studentenkaart zijn voorwaardelijke leningen. Als een student zijn studie niet op tijd afrondt, wordt de ontvangen studiefinanciering niet omgezet in een gift, maar blijft het een lening die terugbetaald moet worden en waarover rente betaald moet worden.

Aflossingen op studieleningen

Het betreft aflossingen op zowel onvoorwaardelijke als voorwaardelijke leningen. De rentedragende lening en het collegegeldkrediet zijn onvoorwaardelijke leningen. De basisbeurs, aanvullende beurs en OV-studentenkaart zijn voorwaardelijke leningen. Als een student zijn studie niet op tijd afrondt, wordt de ontvangen studiefinanciering niet omgezet in een gift, maar blijft het een lening die terugbetaald moet worden en waarover rente betaald moet worden. Aflossingen op studieleningen worden buiten beschouwing gelaten bij de bepaling van de totale uitgaven aan onderwijs. Aflossingen op leningen worden niet als echte ontvangsten gezien, maar als terugbetaling van een eerder geleend bedrag.

Huishoudens

De uitgaven van huishoudens bestaan uit de uitgaven aan onderwijsinstellingen en overige uitgaven aan onderwijs. Van de uitgaven worden de kinderopvangtoeslag, de vergoeding voor onderwijsvoorzieningen voor jonggehandicapten, de tegemoetkoming in de schoolkosten, een deel van de studiefinanciering en de studiebeurzen van bedrijven afgetrokken. De aflossingen op studieleningen, de tegemoetkoming in levensonderhoud en ontvangen leningen worden buiten beschouwing gelaten bij de bepaling van de totale uitgaven aan onderwijs.

Overige uitgaven

De overige uitgaven van huishoudens aan onderwijs zijn uitgaven die buiten de onderwijsinstellingen worden gedaan, maar nodig zijn om aan het reguliere onderwijs te kunnen deelnemen. Het zijn uitgaven aan boeken, leermiddelen, openbaar vervoer tussen huis en school dat niet door de overheid gesubsidieerd wordt en bijles en huiswerkbegeleiding. Ook de uitgaven van huishoudens aan hun driejarige kinderen die naar een peuterspeelzaal of kinderdagopvang gaan worden bij de overige uitgaven meegenomen. Het betreft de uitgaven toebedeeld aan de educatieve tijdsbesteding van de kinderen. Daarnaast betreft het de uitgaven van huishoudens aan de studiefinanciering en tegemoetkoming in de schoolkosten, namelijk het terugbetalen aan de overheid van teveel ontvangen tegemoetkoming in de schoolkosten en studiefinanciering en de betaling van rente en aflossingen op studieleningen. Voor de bepaling van de totale uitgaven aan onderwijs worden de aflossingen op studieleningen buiten beschouwing gelaten.

Teveel ontvangen studiefinanciering en..

Teveel ontvangen studiefinanciering en tegemoetkoming schoolkosten.
De overheid kan teveel of ten onrechte studiefinanciering en tegemoetkoming in de schoolkosten hebben uitbetaald aan huishoudens. Dit moet worden terugbetaald.

Ontvangen bijdragen

De bijdragen die huishoudens van de overheid en bedrijven ontvangen als tegemoetkoming in de kosten van het volgen van een opleiding of studie. Het betreft de tegemoetkoming in de schoolkosten, de studiefinanciering, de vergoeding voor onderwijsvoorzieningen voor jonggehandicapten en de studiebeurzen die door bedrijven beschikbaar gesteld worden. Ook de kinderopvangtoeslag die huishoudens ontvangen wordt meegeteld voor het deel dat gerelateerd wordt aan de educatieve component in de dagbesteding van driejarige kinderen in de kinderdagopvang. Bij de bepaling van de totale uitgaven aan onderwijs worden het deel van de studiefinanciering dat tegemoetkomt in de kosten van het levensonderhoud en de ontvangen studieleningen buiten beschouwing gelaten.

Totaal ontvangen bijdragen

De bijdragen die huishoudens van de overheid en bedrijven ontvangen als tegemoetkoming in de kosten van het volgen van een opleiding of studie. Het betreft de tegemoetkoming in de schoolkosten, de studiefinanciering, de vergoeding voor onderwijsvoorzieningen voor jonggehandicapten en de studiebeurzen die door bedrijven beschikbaar gesteld worden. Ook de kinderopvangtoeslag die huishoudens ontvangen wordt meegeteld voor het deel dat gerelateerd wordt aan de educatieve component in de dagbesteding van driejarige kinderen in kinderdagopvang. Bij de bepaling van de totale uitgaven aan onderwijs worden het deel van de studiefinanciering dat tegemoetkomt in de kosten van het levensonderhoud en de ontvangen studieleningen buiten beschouwing gelaten.

Kinderopvangtoeslag, educatief deel

Voor kinderen vanaf 3 jaar heeft de dagbesteding op een kinderdagopvang een educatieve component, waarbij de ontwikkeling van het kind wordt gestimuleerd. De overheid en bedrijven verstrekken kinderopvangtoeslag aan huishoudens. Het deel hiervan dat gerelateerd is aan het educatieve deel van de dagbesteding van driejarigen, wordt meegeteld als uitgave aan onderwijs.

Onderwijsvoorzieningen jonggehandicapten

Vergoeding van de rijksoverheid aan (ouders van) jonggehandicapten in basis- tot en met hoger onderwijs voor de aanschaf van voorzieningen die nodig zijn om de jonggehandicapte regulier onderwijs te laten volgen. Het gaat om voorzieningen als een doventolk voor dove leerlingen en studenten en hulpmiddelen als een aangepaste computer, aangepast schoolmeubilair en hulpmiddelen bij het lezen en schrijven. Voor leerlingen en studenten in het middelbaar beroeps- en hoger onderwijs gaat het daarnaast om een taxivergoeding, aangepaste bruikleenauto of aanpassingskosten en een kilometervergoeding voor de eigen auto voor het vervoer naar en van de onderwijsinstelling.

Tegemoetkoming schoolkosten

De giften van de rijksoverheid aan huishoudens (leerlingen of ouders) om tegemoet te komen in de kosten van het volgen van een opleiding. De tegemoetkoming is voornamelijk voor (ouders van) leerlingen van 18 jaar en ouder in het voortgezet onderwijs en leerlingen jonger dan 18 jaar in het vavo of middelbaar beroepsonderwijs. De huishoudens hoeven deze giften niet terug te betalen aan de overheid.

Studiebeurzen van bedrijven

Studenten in het hoger onderwijs worden ondersteund in de kosten van hun studie door studiebeurzen die door bedrijven beschikbaar worden gesteld.

Studiefinanciering, voor les- en coll...

Studiefinanciering voor les- en collegegeld, boeken, leermiddelen en openbaar vervoer (OV).
De giften van de rijksoverheid aan huishoudens (studenten of ouders) om tegemoet te komen in de kosten van het volgen van een studie of opleiding. De huishoudens hoeven deze giften niet terug te betalen aan de overheid. Het gaat hier om het deel van de studiefinanciering dat bedoeld is als compensatie voor de uitgaven aan les- en collegegeld, boeken, leermiddelen en openbaar vervoer.

Studiefinanciering voor levensonderhoud

De giften van de rijksoverheid aan huishoudens (studenten of ouders) om tegemoet te komen in de kosten van het volgen van een studie of opleiding. De huishoudens hoeven deze giften niet terug te betalen aan de overheid. Het gaat hier om het deel van de studiefinanciering dat bedoeld is als compensatie voor de uitgaven aan levensonderhoud zoals huur, vaste lasten,
boodschappen, etc. Dit zijn algemene uitgaven die niet specifiek worden gedaan voor (het volgen van) onderwijs. Om deze reden worden deze ontvangsten niet meegenomen in de bepaling van de totale uitgaven aan onderwijs.

Studiefinanciering, leningen

De leningen die de rijksoverheid aan huishoudens (studenten of ouders) verstrekt om tegemoet te komen in de kosten van het volgen van een studie of opleiding. Het gaat om voorwaardelijke en onvoorwaardelijke lening. De basisbeurs, aanvullende beurs en OV-studentenkaart zijn voorwaardelijke leningen. Een voorwaardelijke lening wordt omgezet in een gift als de student voldoende presteert en blijft een lening als dit niet het geval is. De omzetting in een gift heet een kwijtschelding. De verstrekte voorwaardelijke leningen worden verminderd met de kwijtscheldingen. De rentedragende lening en het collegegeldkrediet zijn onvoorwaardelijke leningen. Een onvoorwaardelijke lening moet altijd terugbetaald worden. Studieleningen worden buiten beschouwing gelaten bij de bepaling van de totale uitgaven aan onderwijs, omdat leningen niet als echte uitgaven gezien worden; ze worden namelijk op termijn terugbetaald.

Bedrijven

De uitgaven van bedrijven en non-profit instellingen aan onderwijsinstellingen en overige uitgaven aan onderwijs.. Van de uitgaven wordt de tegemoetkoming in de begeleidingskosten voor (leer)bedrijven afgetrokken. De subsidie voor leerlingenvervoer wordt buiten beschouwing gelaten bij de bepaling van de totale uitgaven aan onderwijs.

Overige uitgaven

De overige uitgaven van bedrijven en non-profit instellingen aan onderwijs zijn het werkgeversdeel in de kinderopvangtoeslag en de studiebeurzen voor studenten in het hoger onderwijs. Van de kinderopvangtoeslag wordt alleen het deel meegeteld dat gerelateerd wordt aan de educatieve component in de dagbesteding van driejarige kinderen in kinderdagopvang.

Kinderopvangtoeslag, educatief deel

Voor kinderen vanaf 3 jaar heeft de dagbesteding op een kinderdagopvang een educatieve component, waarbij de ontwikkeling van het kind wordt gestimuleerd. Bedrijven verstrekken het werkgeversdeel in de kinderopvangtoeslag aan huishoudens. Het deel hiervan dat gerelateerd is aan het educatieve deel van de dagbesteding van driejarigen, wordt meegeteld als uitgave aan onderwijs.

Ontvangen subsidies

Bedrijven ontvangen subsidies en fiscale regelingen van de overheid voor het verzorgen van leerlingenvervoer en om bedrijven en non-profit instellingen te stimuleren om leerwerkplekken en stageplaatsen beschikbaar te stellen. Met een belastingkorting of subsidie krijgen bedrijven een deel van hun kosten voor het begeleiden van duale leerlingen en stagiairs uit het vmbo, mbo en hbo vergoed. Bij de bepaling van de totale uitgaven aan onderwijs worden de ontvangen subsidies voor het verzorgen van leerlingenvervoer buiten beschouwing gelaten.

Totaal ontvangen subsidies

Bedrijven ontvangen subsidies en fiscale regelingen van de overheid voor het verzorgen van leerlingenvervoer en om bedrijven en non-profit instellingen te stimuleren om leerwerkplekken en stageplaatsen beschikbaar te stellen. Met een belastingkorting of subsidie krijgen bedrijven een deel van hun kosten voor het begeleiden van duale leerlingen en stagiairs uit het vmbo, mbo en hbo vergoed. Bij de bepaling van de totale uitgaven aan onderwijs worden de ontvangen subsidies voor het verzorgen van leerlingenvervoer buiten beschouwing gelaten.

Leerlingenvervoer

Vervoersbedrijven ontvangen subsidies van de gemeenten voor het verzorgen van het leerlingenvervoer. Het leerlingenvervoer is bestemd voor leerlingen in het basis-, speciaal- en voortgezet onderwijs die niet in staat zijn zelfstandig naar school te reizen vanwege een handicap of de grote afstand tussen huis en school. De subsidie voor leerlingenvervoer
wordt verstrekt aan bedrijven buiten de onderwijssector, die uit commercieel belang vervoer leveren. Om deze reden wordt de subsidie niet meegenomen als ontvangst voor onderwijs en wordt deze buiten beschouwing gelaten in de bepaling van de totale uitgaven aan onderwijs.

Begeleidingskosten (leer)bedrijven

De overheid verstrekt subsidies en fiscale regelingen aan bedrijven en non-profit instellingen om ze te stimuleren leerwerkplekken en stageplaatsen beschikbaar te stellen. Met een belastingkorting of subsidie wordt een deel van de begeleidingskosten van duale leerlingen en stagiairs uit het vmbo, mbo en hbo vergoed. De subsidies zijn gedeeltelijk afkomstig van de EU.

Indicatoren

Een indicator is een getal dat een betrouwbare aanwijzing geeft voor de waarde van iets. Om de uitgaven aan onderwijs (inter)nationaal in een context te kunnen plaatsen, wordt gebruik gemaakt van de indicatoren uitgaven aan onderwijs, overheidsuitgaven aan onderwijs en uitgaven aan onderwijsinstellingen. De indicatoren worden uitgedrukt in % bbp, per hoofd van de bevolking, in % overheidsuitgaven of per deelnemer. De indicatoren zijn samengesteld op basis van bepalingen van het CBS en/of de OESO.

Uitgaven aan onderwijs

Uitgaven aan onderwijs (CBS).
De uitgaven van de overheid, huishoudens, bedrijven, non-profit instellingen en organisaties in het buitenland aan onderwijsinstellingen en onderwijs en de overheidsuitgaven m.b.t. onderwijs aan huishoudens en bedrijven.
Van deze uitgaven worden de ontvangsten afgetrokken. Voor de overheid de middelen voor onderwijs vanuit de Europese Unie, de rente op studieleningen en de terugontvangen studiefinanciering en tegemoetkoming in de schoolkosten die teveel of ten onrechte werd uitgekeerd. Voor huishoudens de kinderopvangtoeslag, de tegemoetkoming in de schoolkosten, de studiefinanciering die bedoeld is als tegemoetkoming in de uitgaven aan les- en collegegeld, boeken en leermiddelen en openbaar vervoer, studiebeurzen van bedrijven en de vergoeding voor onderwijsvoorzieningen voor jonggehandicapten. Voor bedrijven wordt de tegemoetkoming in de begeleidingskosten van duale leerlingen en stagiairs van de uitgaven afgetrokken. Behalve voor de rente, wordt dit gedaan om dubbeltelling te voorkomen (deze ontvangsten worden namelijk gebruikt voor de dekking van (een deel van) de uitgaven).
Een aantal uitgaven en ontvangsten wordt niet meegenomen in de berekening van de totale uitgaven aan onderwijs. Voor de overheid zijn dit de verstrekte studieleningen en ontvangen aflossingen op studieleningen, voor huishoudens de tegemoetkoming in levensonderhoud, de ontvangen studieleningen en de aflossingen hierop en voor bedrijven de subsidie voor het verzorgen van leerlingenvervoer. Studieleningen en aflossingen op studieleningen worden buiten beschouwing gelaten, omdat leningen niet als echte uitgaven gezien worden; ze worden namelijk na een bepaalde periode terugbetaald.
De tegemoetkoming in het levensonderhoud heeft een algemeen doel zonder raakvlak met onderwijs en de subsidie voor leerlingenvervoer wordt verstrekt aan bedrijven buiten de onderwijssector, die uit commercieel belang vervoer leveren: om deze redenen worden ze niet meegerekend als ontvangst voor onderwijs.

Per hoofd van de bevolking

Bij de berekening van de uitgaven aan onderwijs per hoofd van de bevolking is uitgegaan van de bevolking op 1 januari van het verslagjaar. Deze indicator volgt de door het CBS opgestelde bepaling van de uitgaven aan onderwijs.

Overheidsuitgaven aan onderwijs

Overheidsuitgaven aan onderwijs (OESO).
Volgens de bepalingen van de OESO bestaan de overheidsuitgaven aan regulier onderwijs uit de overheidsuitgaven aan onderwijsinstellingen en de overheidsuitgaven aan huishoudens, bedrijven en non-profit instellingen. De studieleningen die aan huishoudens worden verstrekt, worden in de overheidsuitgaven meegenomen. De overheidsontvangsten worden niet meegerekend. Op deze twee punten wijken de overheidsuitgaven volgens de OESO af van de overheidsuitgaven zoals deze door het CBS worden samengesteld onder 'Totaal uitgaven aan onderwijs – Overheid'.
De overheidsuitgaven aan onderwijsinstellingen zijn de uitgaven van de rijksoverheid, provincies en gemeenten aan onderwijsinstellingen. Het betreft de lumpsum financiering, apparaatskosten en uitgaven voor contractonderzoek.
De overheid geeft huishoudens subsidie voor het volgen van onderwijs met een tegemoetkoming in de schoolkosten en studiefinanciering. Hiermee worden leerlingen/studenten of ouders (gedeeltelijk) gecompenseerd voor de uitgaven aan les- en collegegelden, boeken en leermiddelen en de kosten van openbaar vervoer en levensonderhoud. Aan jonggehandicapten vergoedt de overheid voorzieningen die hen in staat stellen om regulier onderwijs te volgen. De overheid verstrekt daarnaast kinderopvangtoeslag aan huishoudens en subsidies aan peuterspeelzalen en bedrijven in kinderdagopvang. Het deel hiervan dat gerelateerd is aan het educatieve deel van de dagbesteding van driejarigen, wordt meegeteld als uitgave aan onderwijs. De overheid geeft ook subsidies en fiscale regelingen aan bedrijven voor het verzorgen van leerlingenvervoer en de kosten voor het begeleiden van duale leerlingen en stagiairs uit het vmbo, mbo en hbo.

In % van de totale overheidsuitgaven

De totale overheidsuitgaven aan regulier onderwijs worden hier uitgedrukt als percentage van de totale overheidsuitgaven. Deze indicator is bepaald door de OESO. Onder de totale overheidsuitgaven aan onderwijs vallen dan de overheidsuitgaven aan onderwijsinstellingen en de overheidsuitgaven aan huishoudens, bedrijven en non-profit instellingen. Studieleningen worden in de indicator meegenomen, de overheidsontvangsten niet.