Sociale beschermingsuitkeringen naar functies,criteria,uitvoering 1994-2012
Verklaring van tekens
Tabeltoelichting
Deze tabel geeft een overzicht van de sociale beschermingsuitkeringen in Nederland. Hieronder vallen de uitkeringen van wettelijke sociale voorzieningen, de uitkeringen van wettelijke sociale verzekeringen, de uitkeringen van pensioenverzekeringen, sociale uitkeringen die rechtstreeks door werkgevers worden betaald en rechtstreekse dienstverleningen van de overheid aan gezinnen. De uitkeringen kunnen zowel in natura als in geld worden verstrekt.
Sociale beschermingsuitkeringen beschermen tegen een groep risico's of voorzien in behoeftes. Deze risico's en behoeftes zijn in negen functies ingedeeld.
Daarnaast worden de sociale beschermingsuitkeringen weergegeven aan de hand van vijf criteria en elf onderliggende categorieën. Deze indelingen zijn opgesteld in het kader van het programma van het European System of Social Protection Statistics (ESSPROS). Dit programma heeft als doel de internationale vergelijkbaarheid van sociale beschermingsstatistieken te vergroten. De functie 'Onderwijs' wordt in het kader van ESSPROS niet als sociale bescherming gezien. Om een zo compleet mogelijk beeld te schetsen van de sociale bescherming in Nederland, wordt de functie in deze tabel wel weergegeven.
Tenslotte worden de uitkeringen gerubriceerd naar de sectoren die de uitkeringen verstrekken.
De uitkeringen worden toegerekend aan de periode waarin de rechten voor de transactie zijn ontstaan (transactiebasis), en niet aan de periode waarin de transactie daadwerkelijk heeft plaatsgevonden (kasbasis). Daarmee wordt aangesloten bij de boekingsregels van het Europees systeem van rekeningen (ESR 95).
Gegevens beschikbaar van 1994 tot en met 2012.
Status van de cijfers:
De cijfers over de periode 1994-2010 zijn definitief.
De cijfers over 2011 en 2012 zijn (nader) voorlopige cijfers. Aangezien deze tabel is stopgezet, worden de gegevens niet meer definitief gemaakt.
Wijzigingen per 10 april 2015:
Geen, deze tabel is stopgezet.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Niet meer van toepassing.
Toelichting onderwerpen
- Totaal sociale beschermingsuitkeringen
- De sociale beschermingsuitkeringen omvatten alle maatregelen van openbare
of particuliere instellingen die tot doel hebben de lasten van gezinnen
en personen ten gevolge van een vastgestelde reeks risico's en behoeften
te verlichten, op voorwaarde dat er geen sprake is van een gelijktijdige
tegenprestatie of individuele overeenkomst.
---
In de sociale beschermingsuitgaven zijn ook begrepen de steun in geld of
in natura in verband met het volgen van onderwijs. Deze functie maakt
geen deel uit van de sociale bescherming zoals deze door Eurostat voor de
internationale vergelijkbaarheid wordt gedefinieerd, maar maakt wel deel
uit van de sociale uitkeringen in geld en in natura binnen de nationale
rekeningen.
Voor de aansluiting met gegevens uit de nationale rekeningen is deze
functie nu toegevoegd. - Functies
- De sociale beschermingsuitkeringen omvatten alle maatregelen van openbare
of particuliere instellingen die tot doel hebben de lasten van gezinnen
en personen ten gevolge van een vastgestelde reeks risico's en behoeften
te verlichten, op voorwaarde dat er geen sprake is van een gelijktijdige
tegenprestatie of individuele overeenkomst. De functionele indeling van
sociale beschermingsuitkeringen deelt de uitkeringen van sociale
beschermingsregelingen in naar deze risico's en behoeftes (functies). Een
regeling kan meerdere functies dekken, de uitkering wordt dan gedeeld over
meerdere functies. De som van de uitkeringen uit alle functies geeft
daarom altijd de totaal uitgekeerde bedragen van alle sociale
beschermingsregelingen in het geselecteerde jaar.- Ziekte / gezondheidszorg
- Inkomensgarantie en inkomenssteun in geld in verband met lichamelijke of
geestelijke ziekte, exclusief invaliditeit. Gezondheidszorg heeft tot
doel de gezondheid van de beschermde personen te behouden, herstellen of
verbeteren, ongeacht de oorzaak van de kwaal.
- Invaliditeit
- Inkomensgarantie en inkomenssteun in geld of in natura in verband met het
onvermogen van lichamelijk of geestelijk gehandicapten om economisch en
maatschappelijk actief te zijn.
- Ouderdom
- Inkomensgarantie en inkomenssteun in geld of in natura in verband met
ouderdom.
- Nabestaanden
- Inkomensgarantie en inkomenssteun in geld of in natura in verband met het
overlijden van een familielid.
- Gezin
- Steun in geld of in natura in verband met de kosten van zwangerschap,
geboorte en adoptie, de opvoeding van kinderen en de zorg voor andere
leden van de familie.
- Werkloosheid
- Inkomensgarantie en inkomenssteun in geld of in natura in verband met
werkloosheid.
- Huisvesting
- Bijdrage in de huisvestingskosten, zoals de huurtoeslag.
- Onderwijs
- Steun in geld of in natura in verband met het volgen van onderwijs.
- Sociale uitsluiting niet eerder genoemd
- Uitkeringen in geld of in natura die specifiek zijn bedoeld ter
bestrijding van sociale uitsluiting, voor zover deze niet onder andere
functies vallen.
- Criteria
- De sociale beschermingsuitkeringen omvatten alle maatregelen van openbare
of particuliere instellingen die tot doel hebben de lasten van gezinnen
en personen ten gevolge van een vastgestelde reeks risico's en behoeften
te verlichten, op voorwaarde dat er geen sprake is van een gelijktijdige
tegenprestatie of individuele overeenkomst. De sociale
beschermingsregelingen kunnen gegroepeerd worden aan de hand van criteria.
Per criterium worden alle regelingen ingedeeld in twee of meer
categorieën. Een regeling kan per criterium steeds maar in één van de
categorieën vallen. De som van de categorieën in een criterium, geeft
daarom altijd het totaal uitgekeerde bedrag van alle sociale
beschermingsregelingen tezamen.- Besluitvorming
- Besluitvorming heeft betrekking op de eenheid die de belangrijkste
beslissingen neemt: de hoogte van de uitkeringen, de
uitkeringsvoorwaarden en de manier van financiering. Regelingen kunnen
publiek of particulier zijn.- Besluitvorming Publieke regelingen
- Publieke regelingen zijn sociale beschermingsregelingen die door de
overheid in haar hoedanigheid van openbaar bestuur worden beheerd. Door
openbaar bestuur beheerd wil zeggen dat de overheid alle belangrijke
beslissingen neemt over het niveau van de uitkeringen, de voorwaarden
waaronder deze worden verstrekt en de financiering van de regeling. De
publieke sociale bescherming is doorgaans bij wet of besluit geregeld.
Hiertoe behoren ook alle regelingen die ambtenaren hetzelfde soort
bescherming bieden als de bevolking in het algemeen door publieke
regelingen geniet. Regelingen daarentegen die door de overheid in haar
hoedanigheid van werkgever zijn opgericht, maar die geen door de overheid
beheerde tegenhangers in de particuliere sector hebben, vallen buiten de
publieke sociale bescherming. Deze regelingen zijn particuliere
sociale beschermingsregelingen voor werknemers.
- Besluitvorming Particuliere regelingen
- Particuliere regelingen zijn sociale beschermingsregelingen die door
werkgevers voor hun werknemers, hun voormalige werknemers en van hen
afhankelijke personen zijn georganiseerd (maar niet noodzakelijkerwijs
worden bestuurd). Tevens zijn er overige particuliere regelingen die niet
specifiek op werknemers gericht zijn.
- Wettelijke verplichting
- De wettelijke verplichting heeft betrekking op de wetgeving over het
lidmaatschap van de beschermden. Het lidmaatschap bij de regeling kan
vrijwillig of verplicht zijn. De begrippen verplicht en vrijwillig worden
geïnterpreteerd vanuit het standpunt van de beschermden.- Verplichte regelingen
- Verplichte regelingen zijn sociale beschermingsregelingen waarvan
deelname verplicht gesteld is door de overheid.
- Vrijwillige regelingen
- Vrijwillige regelingen zijn alle sociale beschermingsregelingen waarbij
men niet door de overheid verplicht wordt aangesloten te zijn.
- Recht op uitkeringen
- Het recht op uitkeringen heeft betrekking op de vraag of het individuele
recht op een uitkering wordt bepaald door de afgedragen premies of niet.- Contributieve regelingen
- Contributieve regelingen zijn sociale beschermingsregelingen waarvoor
door de beschermden of door anderen namens hen premies moeten worden
afgedragen, om recht te hebben op een uitkering.
- Bijdragevrije regelingen
- Bijdragevrije regelingen zijn sociale beschermingsregelingen waarbij het
recht op een uitkering niet afhankelijk is van het betalen van premies
door de beschermden of door anderen namens hen.
- Omvang van bescherming
- De omvang van bescherming heeft betrekking op welke deel van de bevolking
beschermd is (de gehele bevolking, de gehele of het merendeel van de
beroepsbevolking of specifieke kleinere bevolkingsgroepen).- Universele regelingen
- Universele regelingen zijn regelingen die op de gehele bevolking van
toepassing zijn. Dat wil zeggen dat alle ingezetenen of onderdanen van
een land, ongeacht hun maatschappelijke positie, recht hebben op een
uitkering, als zich een specifiek risico of een specifieke behoefte
voordoet. Een typische universele regeling is de Algemene Ouderdomswet.
- Algemene regelingen
- Algemene regelingen zijn regelingen die van toepassing zijn op de gehele
of het merendeel van de mensen die werkzaam zijn of dat geweest zijn. Een
typische algemene regeling is de Algemene Werkloosheidswet.
- Speciale regelingen
- Speciale regelingen zijn regelingen voor de bescherming van een
specifieke en beperkte bevolkingsgroep. Een typische speciale regeling is
de regeling voor militaire pensioenen.
- Beschermingsniveau
- Het beschermingsniveau heeft betrekking op de vraag of het een basis- of
een aanvullende regeling betreft.- Basisregelingen
- Basisregelingen zijn sociale beschermingsregelingen die een elementair
beschermingsniveau garanderen. Met een elementair beschermingsniveau wordt
bedoeld het laagste niveau van bescherming (gebaseerd op het aantal jaren
contributie / werk en / of inwonerschap), zonder dat dit precies gelijk is
aan het inkomensniveau dat een zeker bestaansminimum waarborgt.
Typische basisouderdomsregelingen garanderen een uniform basispensioen
en/of een beperkt percentage van het eerder verdiende loon, eventueel
aangevuld met andere voorzieningen. Voor basisregelingen wordt soms de
term eerste zuil gebruikt.
- Aanvullende regelingen
- Aanvullende regelingen zijn sociale beschermingsregelingen die:
- Uitkeringen door de basisregeling aanvullen of
- De dekking van de basisregeling uitbreiden of
- De basisregeling vervangen, als geen aanspraak kan worden gemaakt op de
basisregeling.
Voor aanvullende regelingen wordt soms de term tweede zuil gebruikt.
- Uitvoering
- De sector die de regeling uitvoert, dan wel de uitkering verstrekt.
Voorbeeld 1: Een werknemer in overheidsdienst (een ambtenaar) die ziek
wordt, krijgt van zijn werkgever (de overheid) zijn loon doorbetaald,
ofwel hij krijgt een ziektegeld-uitkering. Deze valt in de rubriek
"Rechtstreeks door werkgevers". Als hij echter langer dan 2 jaar ziek is,
valt hij onder de wettelijke regeling voor arbeidsongeschikten; de WIA.
Uitkeringen in het kader van de WIA worden uitgevoerd door het UWV, die
onderdeel uitmaakt van de overheid. De uitkering die deze (ex-) ambtenaar
nu krijgt, wordt dus uitbetaald door de sector Overheid.
Voorbeeld 2: Op het moment dat iemand met pensioen gaat, krijgt hij zijn
AOW uitbetaald door de SVB, die onderdeel is van de sector overheid. Als
hij daarnaast ook recht heeft op een aanvullende pensioenuitkering, wordt
dit aanvullende pensioen uitgekeerd door de sector Pensioenfondsen.- Rechtstreeks door werkgevers
- Betalingen die rechtstreeks door werkgevers aan hun werknemers worden
gedaan in het kader van sociale bescherming, bijvoorbeeld de betaling van
ziektegeld. Hierbij wordt geen onderscheid gemaakt naar de sector waarin
de werkgever zich bevindt.
- Sector Pensioenfondsen/Verzekeringswezen
- Pensioenfondsen verzorgen de opbouw en uitbetaling van pensioenen van
werknemers. Verder verzorgen zij nabestaanden- en
invaliditeitsuitkeringen. Het verzekeringswezen verzorgde tot 2006 de
bedrijfstakgebonden ziektekostenverzekeringen.
- Soc. voorz. indiv. niet-marktproducenten
- Sociale voorzieningen door individuele niet-marktproducenten.
Rechtstreekse dienstverlening van de overheid aan gezinnen, welke niet
onder de uitkeringen in natura in geld vallen. Bijvoorbeeld
(kinder)vaccinaties bij de GGD.
- Sector overheid
- De sector overheid verzorgt alle uitkeringen in natura of in geld, die
uit hoofde van wettelijke sociale verzekeringen of -voorzieningen door
overheidsinstanties (lokaal of centraal) aan personen of huishoudens
worden uitgekeerd.