Sociale beschermingsuitkeringen naar functies,criteria,uitvoering 1994-2012

Tabeltoelichting

Toelichting onderwerpen

Totaal sociale beschermingsuitkeringen

De sociale beschermingsuitkeringen omvatten alle maatregelen van openbare
of particuliere instellingen die tot doel hebben de lasten van gezinnen
en personen ten gevolge van een vastgestelde reeks risico's en behoeften
te verlichten, op voorwaarde dat er geen sprake is van een gelijktijdige
tegenprestatie of individuele overeenkomst.
---
In de sociale beschermingsuitgaven zijn ook begrepen de steun in geld of
in natura in verband met het volgen van onderwijs. Deze functie maakt
geen deel uit van de sociale bescherming zoals deze door Eurostat voor de
internationale vergelijkbaarheid wordt gedefinieerd, maar maakt wel deel
uit van de sociale uitkeringen in geld en in natura binnen de nationale
rekeningen.
Voor de aansluiting met gegevens uit de nationale rekeningen is deze
functie nu toegevoegd.

Functies

De sociale beschermingsuitkeringen omvatten alle maatregelen van openbare
of particuliere instellingen die tot doel hebben de lasten van gezinnen
en personen ten gevolge van een vastgestelde reeks risico's en behoeften
te verlichten, op voorwaarde dat er geen sprake is van een gelijktijdige
tegenprestatie of individuele overeenkomst. De functionele indeling van
sociale beschermingsuitkeringen deelt de uitkeringen van sociale
beschermingsregelingen in naar deze risico's en behoeftes (functies). Een
regeling kan meerdere functies dekken, de uitkering wordt dan gedeeld over
meerdere functies. De som van de uitkeringen uit alle functies geeft
daarom altijd de totaal uitgekeerde bedragen van alle sociale
beschermingsregelingen in het geselecteerde jaar.

Ziekte / gezondheidszorg

Inkomensgarantie en inkomenssteun in geld in verband met lichamelijke of
geestelijke ziekte, exclusief invaliditeit. Gezondheidszorg heeft tot
doel de gezondheid van de beschermde personen te behouden, herstellen of
verbeteren, ongeacht de oorzaak van de kwaal.

Invaliditeit

Inkomensgarantie en inkomenssteun in geld of in natura in verband met het
onvermogen van lichamelijk of geestelijk gehandicapten om economisch en
maatschappelijk actief te zijn.

Ouderdom

Inkomensgarantie en inkomenssteun in geld of in natura in verband met
ouderdom.

Nabestaanden

Inkomensgarantie en inkomenssteun in geld of in natura in verband met het
overlijden van een familielid.

Gezin

Steun in geld of in natura in verband met de kosten van zwangerschap,
geboorte en adoptie, de opvoeding van kinderen en de zorg voor andere
leden van de familie.

Werkloosheid

Inkomensgarantie en inkomenssteun in geld of in natura in verband met
werkloosheid.

Huisvesting

Bijdrage in de huisvestingskosten, zoals de huurtoeslag.

Onderwijs

Steun in geld of in natura in verband met het volgen van onderwijs.

Sociale uitsluiting niet eerder genoemd

Uitkeringen in geld of in natura die specifiek zijn bedoeld ter
bestrijding van sociale uitsluiting, voor zover deze niet onder andere
functies vallen.

Criteria

De sociale beschermingsuitkeringen omvatten alle maatregelen van openbare
of particuliere instellingen die tot doel hebben de lasten van gezinnen
en personen ten gevolge van een vastgestelde reeks risico's en behoeften
te verlichten, op voorwaarde dat er geen sprake is van een gelijktijdige
tegenprestatie of individuele overeenkomst. De sociale
beschermingsregelingen kunnen gegroepeerd worden aan de hand van criteria.
Per criterium worden alle regelingen ingedeeld in twee of meer
categorieën. Een regeling kan per criterium steeds maar in één van de
categorieën vallen. De som van de categorieën in een criterium, geeft
daarom altijd het totaal uitgekeerde bedrag van alle sociale
beschermingsregelingen tezamen.

Besluitvorming

Besluitvorming heeft betrekking op de eenheid die de belangrijkste
beslissingen neemt: de hoogte van de uitkeringen, de
uitkeringsvoorwaarden en de manier van financiering. Regelingen kunnen
publiek of particulier zijn.

Besluitvorming Publieke regelingen

Publieke regelingen zijn sociale beschermingsregelingen die door de
overheid in haar hoedanigheid van openbaar bestuur worden beheerd. Door
openbaar bestuur beheerd wil zeggen dat de overheid alle belangrijke
beslissingen neemt over het niveau van de uitkeringen, de voorwaarden
waaronder deze worden verstrekt en de financiering van de regeling. De
publieke sociale bescherming is doorgaans bij wet of besluit geregeld.
Hiertoe behoren ook alle regelingen die ambtenaren hetzelfde soort
bescherming bieden als de bevolking in het algemeen door publieke
regelingen geniet. Regelingen daarentegen die door de overheid in haar
hoedanigheid van werkgever zijn opgericht, maar die geen door de overheid
beheerde tegenhangers in de particuliere sector hebben, vallen buiten de
publieke sociale bescherming. Deze regelingen zijn particuliere
sociale beschermingsregelingen voor werknemers.

Besluitvorming Particuliere regelingen

Particuliere regelingen zijn sociale beschermingsregelingen die door
werkgevers voor hun werknemers, hun voormalige werknemers en van hen
afhankelijke personen zijn georganiseerd (maar niet noodzakelijkerwijs
worden bestuurd). Tevens zijn er overige particuliere regelingen die niet
specifiek op werknemers gericht zijn.

Wettelijke verplichting

De wettelijke verplichting heeft betrekking op de wetgeving over het
lidmaatschap van de beschermden. Het lidmaatschap bij de regeling kan
vrijwillig of verplicht zijn. De begrippen verplicht en vrijwillig worden
geïnterpreteerd vanuit het standpunt van de beschermden.

Verplichte regelingen

Verplichte regelingen zijn sociale beschermingsregelingen waarvan
deelname verplicht gesteld is door de overheid.

Vrijwillige regelingen

Vrijwillige regelingen zijn alle sociale beschermingsregelingen waarbij
men niet door de overheid verplicht wordt aangesloten te zijn.

Recht op uitkeringen

Het recht op uitkeringen heeft betrekking op de vraag of het individuele
recht op een uitkering wordt bepaald door de afgedragen premies of niet.

Contributieve regelingen

Contributieve regelingen zijn sociale beschermingsregelingen waarvoor
door de beschermden of door anderen namens hen premies moeten worden
afgedragen, om recht te hebben op een uitkering.

Bijdragevrije regelingen

Bijdragevrije regelingen zijn sociale beschermingsregelingen waarbij het
recht op een uitkering niet afhankelijk is van het betalen van premies
door de beschermden of door anderen namens hen.

Omvang van bescherming

De omvang van bescherming heeft betrekking op welke deel van de bevolking
beschermd is (de gehele bevolking, de gehele of het merendeel van de
beroepsbevolking of specifieke kleinere bevolkingsgroepen).

Universele regelingen

Universele regelingen zijn regelingen die op de gehele bevolking van
toepassing zijn. Dat wil zeggen dat alle ingezetenen of onderdanen van
een land, ongeacht hun maatschappelijke positie, recht hebben op een
uitkering, als zich een specifiek risico of een specifieke behoefte
voordoet. Een typische universele regeling is de Algemene Ouderdomswet.

Algemene regelingen

Algemene regelingen zijn regelingen die van toepassing zijn op de gehele
of het merendeel van de mensen die werkzaam zijn of dat geweest zijn. Een
typische algemene regeling is de Algemene Werkloosheidswet.

Speciale regelingen

Speciale regelingen zijn regelingen voor de bescherming van een
specifieke en beperkte bevolkingsgroep. Een typische speciale regeling is
de regeling voor militaire pensioenen.

Beschermingsniveau

Het beschermingsniveau heeft betrekking op de vraag of het een basis- of
een aanvullende regeling betreft.

Basisregelingen

Basisregelingen zijn sociale beschermingsregelingen die een elementair
beschermingsniveau garanderen. Met een elementair beschermingsniveau wordt
bedoeld het laagste niveau van bescherming (gebaseerd op het aantal jaren
contributie / werk en / of inwonerschap), zonder dat dit precies gelijk is
aan het inkomensniveau dat een zeker bestaansminimum waarborgt.
Typische basisouderdomsregelingen garanderen een uniform basispensioen
en/of een beperkt percentage van het eerder verdiende loon, eventueel
aangevuld met andere voorzieningen. Voor basisregelingen wordt soms de
term eerste zuil gebruikt.

Aanvullende regelingen

Aanvullende regelingen zijn sociale beschermingsregelingen die:
- Uitkeringen door de basisregeling aanvullen of
- De dekking van de basisregeling uitbreiden of
- De basisregeling vervangen, als geen aanspraak kan worden gemaakt op de
basisregeling.
Voor aanvullende regelingen wordt soms de term tweede zuil gebruikt.

Uitvoering

De sector die de regeling uitvoert, dan wel de uitkering verstrekt.
Voorbeeld 1: Een werknemer in overheidsdienst (een ambtenaar) die ziek
wordt, krijgt van zijn werkgever (de overheid) zijn loon doorbetaald,
ofwel hij krijgt een ziektegeld-uitkering. Deze valt in de rubriek
"Rechtstreeks door werkgevers". Als hij echter langer dan 2 jaar ziek is,
valt hij onder de wettelijke regeling voor arbeidsongeschikten; de WIA.
Uitkeringen in het kader van de WIA worden uitgevoerd door het UWV, die
onderdeel uitmaakt van de overheid. De uitkering die deze (ex-) ambtenaar
nu krijgt, wordt dus uitbetaald door de sector Overheid.
Voorbeeld 2: Op het moment dat iemand met pensioen gaat, krijgt hij zijn
AOW uitbetaald door de SVB, die onderdeel is van de sector overheid. Als
hij daarnaast ook recht heeft op een aanvullende pensioenuitkering, wordt
dit aanvullende pensioen uitgekeerd door de sector Pensioenfondsen.

Rechtstreeks door werkgevers

Betalingen die rechtstreeks door werkgevers aan hun werknemers worden
gedaan in het kader van sociale bescherming, bijvoorbeeld de betaling van
ziektegeld. Hierbij wordt geen onderscheid gemaakt naar de sector waarin
de werkgever zich bevindt.

Sector Pensioenfondsen/Verzekeringswezen

Pensioenfondsen verzorgen de opbouw en uitbetaling van pensioenen van
werknemers. Verder verzorgen zij nabestaanden- en
invaliditeitsuitkeringen. Het verzekeringswezen verzorgde tot 2006 de
bedrijfstakgebonden ziektekostenverzekeringen.

Soc. voorz. indiv. niet-marktproducenten

Sociale voorzieningen door individuele niet-marktproducenten.
Rechtstreekse dienstverlening van de overheid aan gezinnen, welke niet
onder de uitkeringen in natura in geld vallen. Bijvoorbeeld
(kinder)vaccinaties bij de GGD.

Sector overheid

De sector overheid verzorgt alle uitkeringen in natura of in geld, die
uit hoofde van wettelijke sociale verzekeringen of -voorzieningen door
overheidsinstanties (lokaal of centraal) aan personen of huishoudens
worden uitgekeerd.