Kwartaalsectorrekeningen; kerncijfers, 2001-2012

Tabeltoelichting

Toelichting onderwerpen

Nationaal economie

De totale economie bestaat uit de sectoren niet-financiële
vennootschappen, financiële instellingen, overheid, huishoudens en
instellingen zonder winstoogmerk ten behoeve van huishoudens. Het
onderscheid tussen de sectoren wordt bepaald aan de hand van
internationaal vastgestelde regels.

Bruto binnenlands product (bbp)

Het bruto binnenlands product (bbp) is het eindresultaat van de
productieve activiteiten van de ingezeten productie-eenheden. Het is
gelijk aan de toegevoegde waarde tegen basisprijzen van alle sectoren
samen, aangevuld met enkele transacties die niet naar sectoren worden
verdeeld. De toegevoegde waarde (basisprijzen) per sector is gelijk aan
het verschil tussen de productie (basisprijzen) en het intermediair
verbruik (aankoopprijzen). De onverdeelde transacties betreffen het saldo
van productgebonden belastingen en subsidies en het verschil toegerekende
en afgedragen btw (belasting over de toegevoegde waarde). Het bbp is ook
gelijk aan de waarde van het in Nederland gevormde inkomen.

Exploitatieoverschot (netto)

Het netto exploitatieoverschot / gemengd inkomen is gelijk aan het bruto
exploitatieoverschot / gemengd inkomen verminderd met de afschrijvingen.
Het bruto exploitatieoverschot per sector is het saldo dat resteert nadat
de toegevoegde waarde tegen basisprijzen is verminderd met de beloning van
werknemers en het saldo van niet-productgebonden belastingen op productie
en niet-productgebonden subsidies. Bij zelfstandigen wordt dit saldo
gemengd inkomen genoemd omdat het ook de beloning voor de door hun
geleverde arbeid bevat. Het exploitatieoverschot van de totale economie
is de som van de exploitatieoverschotten of het gemengd inkomen van de
afzonderlijke sectoren.

Nationaal inkomen (netto)

Het nationaal inkomen is gelijk aan het bruto binnenlands product (bbp)
plus het per saldo uit het buitenland ontvangen (primaire) inkomen. Het
netto nationaal inkomen is gelijk aan het bruto nationaal inkomen
exclusief de afschrijvingen.

Beschikbaar nationaal inkomen (netto)

De som van het beschikbaar inkomen (exclusief de afschrijvingen) van alle
sectoren samen. Het is gelijk aan het nationaal inkomen plus de per saldo
uit het buitenland ontvangen inkomensoverdrachten.

Nationale besparingen (netto)

Het verschil tussen het beschikbare inkomen en de consumptieve
bestedingen. De nationale besparingen zijn de besparingen van de totale
economie exclusief de afschrijvingen.

Nationaal vorderingensaldo

Het vorderingensaldo geeft aan hoeveel een sector per saldo kan uitlenen
of moet lenen gegeven de lopende en de kapitaaltransacties. Het nationaal
vorderingensaldo is het vorderingensaldo van de totale economie.

Overheid

De sector overheid is het geheel van het Rijk, de provincies, de
gemeenten, de samenwerkingsverbanden op grond van de Wet
Gemeenschappelijke Regelingen, de waterschappen en de publiekrechtelijke
bedrijfsorganisaties. Verder bestaat de overheid uit instellingen die
gecontroleerd en voornamelijk gefinancierd worden door de hiervoor
genoemde eenheden én daarbij niet voor de markt produceren, zoals ProRail,
de Open Universiteit en TNO, en de instanties die de sociale uitkeringen
verstrekken. Tot de overheid behoren ook de overheidsinstellingen die
werkzaam zijn in het buitenland, zoals ambassades. Omgekeerd worden
buitenlandse ambassades en internationale instellingen, zoals Europol en
het Internationaal gerechtshof, niet tot de Nederlandse overheid gerekend.
Vennootschappen maken in principe geen deel uit van de overheid, zelfs al
zijn ze geheel of gedeeltelijk eigendom van overheidsinstellingen, zoals
de NS, Schiphol en DNB (De Nederlandsche Bank). De overheid bestaat uit
verschillende subsectoren:
- Centrale overheid (CO);
- Lokale overheid (LO);
- Wettelijke sociale verzekeringsinstellingen (SV).
Vanuit de bedrijfsklassen gezien bestaat de overheid uit de
bedrijfsklassen overheidsbestuur en sociale verzekering, defensie en
gesubsidieerd onderwijs.
Daarnaast zijn er eenheden in een aantal andere bedrijfsklassen die ook
tot de sector overheid behoren, zoals:
- specifieke activiteiten van gemeenten, zoals reinigingsdiensten
(bedrijfsklasse milieudienstverlening), sociale werkplaatsen
(bedrijfsklasse overige industrie) en medische dienstverlening
(bedrijfsklasse gezondheids- en welzijnszorg) en aparte gemeenschappelijke
regelingen voor deze activiteiten;
- bureaus voor arbeidsbemiddeling, banenpools en het Jeugd Werk
Garantieplan (bedrijfsklasse uitzendbureaus);
- aan universiteiten gelieerde instituten (bedrijfsklasse speur- en
ontwikkelingswerk);
- opvangtehuizen en asielzoekerscentra (bedrijfsklasse gezondheids- en
welzijnszorg);
- ideële organisaties, zoals Oxfam Novib en SNV (bedrijfsklasse overige
dienstverlening n.e.g. (niet elders genoemd)).

Belasting- en premieontvangsten (% bbp)

Het totaal van belastingen en wettelijke sociale premies die de overheid
ontvangt. Belastingen zijn verplichte betalingen aan de overheid waar geen
directe tegenprestatie tegenover staat. De belastingen worden
onderverdeeld in:
- belastingen op productie en invoer;
- belastingen op inkomen en vermogen;
- vermogensheffingen (kapitaaloverdrachten).
Premies zijn betalingen van huishoudens aan wettelijke sociale
verzekeringsinstellingen ter financiering van de sociale uitkeringen.

EMU-saldo (% bbp)

Het vorderingensaldo van de overheid zoals gedefinieerd in de nationale
rekeningen (het verschil tussen de lopende ontvangsten en de
kapitaalontvangsten en de lopende uitgaven en kapitaaluitgaven van de
overheid) plus het rentevoordeel (of min het rentenadeel) dat de overheid
heeft uit door haar afgesloten renteswaps. Het EMU-saldo is één van de
onderdelen van het Groei- en Stabiliteitspact. Een positief saldo staat
voor een overschot en een negatief saldo voor een tekort. EMU staat voor
Economische en Monetaire Unie.

EMU-schuld (% bbp)

De geconsolideerde schuld van de overheid (gewaardeerd tegen de nominale
waarde) exclusief de transitorische schuld en de schuld op de titel
financiële derivaten. Geconsolideerd betekent dat de schuldverhoudingen
binnen de overheid zelf niet worden meegerekend. Door het verschil in
waarderingsgrondslag is de som van de schuldtitels van de EMU-schuld
(nominaal) niet gelijk aan de som van de schuldtitels in de nationale
rekeningen (marktwaarde). De schuld bestaat uit de titels: chartaal geld,
kortlopende waardepapieren, obligaties, kortlopende leningen en
langlopende leningen. De EMU-schuld is één van de onderdelen van het
Groei- en Stabiliteitspact. EMU staat voor Economische en Monetaire Unie.

Totaal inkomsten (% bbp)

Totale inkomsten van de overheid. Tot de inkomsten behoren belastingen,
premies wettelijke sociale verzekering, marktproductie, inkomen uit
vermogen, overige inkomsten n.e.g. (investeringen in eigen beheer,
niet-productgebonden subsidies, toegerekende sociale premies, overige
inkomensoverdrachten, kapitaaloverdrachten). Verkopen van
investeringsgoederen en gronden zijn onder de uitgaven opgenomen met een
minteken.

Totaal uitgaven (% bbp)

Totale uitgaven van de overheid. Tot de uitgaven behoren de beloning van
werknemers, intermediair verbruik, investeringen, uitkeringen wettelijke
sociale verzekering, uitkeringen wettelijke sociale voorziening,
subsidies, inkomen uit vermogen, overige uitgaven n.e.g.
(niet-productgebonden belastingen op productie, uitkeringen rechtstreeks
door werkgevers, overige inkomensoverdrachten, kapitaaloverdrachten, saldo
aan- en verkopen van niet-geproduceerde niet-financiële activa).
Afschrijvingen worden niet gerekend tot de uitgaven, investeringen wel.

Huishoudens (inclusief IZWh)

Dit zijn de sectoren huishoudens en instellingen zonder winstoogmerk ten
behoeve van huishoudens (IZW huishoudens). Tot de sector huishoudens
behoren alle natuurlijke personen die langer dan een jaar in Nederland
verblijven, ongeacht hun nationaliteit. Omgekeerd worden Nederlanders die
langer dan een jaar in het buitenland verblijven niet tot de Nederlandse
huishoudens gerekend. Huishoudens omvatten niet alleen op zichzelf of in
gezinsverband wonende personen, maar ook personen in verpleeginrichtingen,
bejaardentehuizen, gevangenissen en internaten. Indien de tot de
huishoudens gerekende personen een eigen bedrijf hebben, wordt dit bedrijf
ook tot de huishoudens gerekend. Dit is het geval bij de zelfstandigen en
de eigenwoningbezitters. Tot de sector instellingen zonder winstoogmerk
ten behoeve van huishoudens behoren stichtingen en verenigingen waarvan de
middelen voor het merendeel afkomstig zijn uit vrijwillige bijdragen van
huishoudens en uit inkomen uit vermogen. Voorbeelden zijn religieuze
instellingen, liefdadigheidsinstellingen, politieke partijen, vakbonden en
verenigingen op het gebied van cultuur, sport en recreatie.

Beschikbaar inkomen (netto % reële mut..

Het primair inkomen minus belastingen en premies plus uitkeringen. Het
beschikbaar inkomen wordt besteed aan consumptie en vrije besparingen en
wordt ook wel secundair inkomen genoemd. Primair inkomen is daarbij
gedefinieerd als inkomen uit de beloning van werknemers, rente,
dividenden, belastingen en subsidies op productie en invoer.
Het reëel beschikbaar inkomen van huishoudens inclusief IZWh over 2006 is
in deze tabel niet gecorrigeerd voor de effecten van de invoering van een
nieuw zorgstelsel per 1 januari 2006. Indien wordt gecorrigeerd voor
invoering van het zorgstelsel komt het reëel beschikbaar inkomen van
huishoudens inclusief IZWh in 2006 op -1,8% (eerste kwartaal); 5,1%
(tweede kwartaal); 1,9% (derde kwartaal); 11,1% (vierde kwartaal); 4,5%
(jaar).

Consumptieve bestedingen (bruto)

Uitgaven door huishoudens (inclusief instellingen zonder winstoogmerk
(IZW) ten behoeve van huishoudens) voor goederen en diensten die worden
gebruikt voor de rechtstreekse bevrediging van individuele behoeften of
wensen of van de collectieve behoeften van leden van de gemeenschap. De
consumptieve bestedingen kunnen zowel op het eigen grondgebied als in het
buitenland worden gedaan.

Vrije / individuele besparingen

Het deel van het beschikbaar (nationaal) inkomen dat niet gebruikt wordt
voor de (nationale) consumptieve bestedingen. De som van de vrije
besparingen en het saldo van ontvangen kapitaaloverdrachten is beschikbaar
voor investeringen, beleggingen in financiële activa of het aflossen van
schulden.

Woninghypotheken, eindbalans

Een woninghypotheek is een geldlening waarbij een onroerend goed als
onderpand dient met een particulier als hypotheekgever. Hypothecaire
leningen zijn bij het Kadaster geregistreerd.

Woninghypotheken, financiële transactie

Een woninghypotheek is een geldlening waarbij een onroerend goed als
onderpand dient met een particulier als hypotheekgever. Hypothecaire
leningen zijn bij het Kadaster geregistreerd.

Niet-financiële vennootschappen

Deze sector bevat alle (quasi-)vennootschappen met als hoofdfunctie het
produceren van goederen en verhandelbare niet-financiële diensten:
- alle vennootschappen (nv's en bv's), quasi-vennootschappen en
coöperatieve verenigingen die niet tot de financiële instellingen worden
gerekend (zie financiële instellingen);
- alle instellingen zonder winstoogmerk (stichtingen en verenigingen) die
niet tot de andere sectoren worden gerekend. Voorbeelden zijn
bejaardenoorden, ziekenhuizen en woningcorporaties;
- overheidsbedrijven (vennootschappen die geheel of gedeeltelijk eigendom
zijn van de overheid) zoals de NS.

Productiewaarde

De waarde van alle voor de verkoop bestemde goederen (ook de nog niet
verkochte) en de ontvangsten voor bewezen diensten. Verder omvat de
productie producten met een marktequivalent die voor eigen gebruik zijn
geproduceerd zoals investeringen in eigen beheer, eigen woningdiensten en
landbouwproducten voor eigen consumptie door landbouwers. De
productiewaarde hiervan wordt berekend door de geproduceerde hoeveelheid
te waarderen tegen de prijs die de producent bij verkoop zou hebben
ontvangen. De productie is gewaardeerd tegen basisprijzen. De basisprijs
is de prijs die de producent daadwerkelijk overhoudt, dus exclusief de
handels- en vervoersmarges van derden en exclusief het saldo van
productgebonden belastingen (waaronder belasting over de toegevoegde
waarde (btw)) en productgebonden subsidies.

Exploitatieoverschot (netto)

Het netto exploitatieoverschot / gemengd inkomen is gelijk aan het bruto
exploitatieoverschot / gemengd inkomen verminderd met de afschrijvingen.
Het bruto exploitatieoverschot per sector is het saldo dat resteert nadat
de toegevoegde waarde tegen basisprijzen is verminderd met de beloning van
werknemers en het saldo van niet-productgebonden belastingen op productie
en niet-productgebonden subsidies. Bij zelfstandigen wordt dit saldo
gemengd inkomen genoemd omdat het ook de beloning voor de door hen
geleverde arbeid bevat. Het exploitatieoverschot van de totale economie
is de som van de exploitatieoverschotten of het gemengd inkomen van de
afzonderlijke sectoren.

Nettowinst vóór belasting

Winst waarover nog vennootschapsbelasting betaald moet worden.

Bruto toegevoegde waarde

De toegevoegde waarde is gelijk aan het verschil tussen de productie en
het intermediair verbruik (exclusief aftrekbare belasting over de
toegevoegde waarde (btw)). De toegevoegde waarde kan, afhankelijk van de
waardering van de productie, worden gewaardeerd tegen basisprijzen en
tegen marktprijzen. Bruto is inclusief afschrijvingen.

Financiële instellingen

Deze sector bevat alle (quasi-)vennootschappen met als hoofdfunctie
financiële intermediatie, dat wil zeggen het aantrekken, transformeren en
distribueren van financiële middelen. De sector financiële instellingen
bestaat uit drie subsectoren: monetaire financiële instellingen,
verzekeringsinstellingen en pensioenfondsen en overige financiële
instellingen. Niet in de sector financiële instellingen begrepen zijn:
- juridisch zelfstandige beleggingsmaatschappijen in het bezit van één of
enkele eigenaren, die zelf niet tot de financiële instellingen behoren.
Deze zijn ingedeeld bij de sector waartoe de eigenaar behoort;
- niet onder toezicht staande fondsen gericht op de pensioenverzekering
van één enkel persoon (pensioen-bv's). Deze zijn ingedeeld bij de sector
huishoudens;
- financiële hulpbedrijven en dergelijke die geen rechtspersoonlijkheid
bezitten. Deze zijn ingedeeld bij de sector huishoudens.

Bruto toegevoegde waarde

De toegevoegde waarde is gelijk aan het verschil tussen de productie en
het intermediair verbruik (exclusief aftrekbare belasting over de
toegevoegde waarde (btw)). De toegevoegde waarde kan, afhankelijk van de
waardering van de productie, worden gewaardeerd tegen basisprijzen en
tegen marktprijzen. Bruto is inclusief afschrijvingen.

Nettowinst vóór belasting

Winst waarover nog vennootschapsbelasting betaald moet worden.

Omvang financiële activa financiële inst

Omvang financiële activa van financiële instellingen.

Kredietverlening aan private sector

Verstrekking van kort- en langlopende leningen door de overige monetaire
financiële instellingen en overige financiële intermediairs aan de
niet-financiële vennootschappen en huishoudens.

Buitenland

In de buitenlandrekening worden alle transacties geregistreerd die het
buitenland heeft met Nederlandse ingezetenen. In de nationale rekeningen
is het buitenland als zodanig geen 'echte' institutionele sector, omdat
niet het hele buitenland wordt beschreven.

Uitvoeroverschot (% bbp)

Het saldo van de uitvoer en de invoer.

Uitvoersaldo

Het saldo van de uitvoer en de invoer.

Saldo primaire inkomens buitenland

Het verschil tussen de uit het buitenland ontvangen en de aan het
buitenland betaalde beloning van werknemers, belastingen en subsidies op
productie en invoer en inkomen uit vermogen.

Saldo inkomensoverdrachten buitenland

Het verschil tussen de uit het buitenland ontvangen en de aan het
buitenland betaalde belasting op inkomen en vermogen, sociale premies,
sociale uitkeringen (in geld) en overige inkomensoverdrachten.