Overledenen naar med. beslissing rond levenseinde en bekorting levensduur
Bekorting levensduur | Leeftijd | Perioden | Totaal overledenen (aantal) | Zonder MBL-handelwijze Totaal zonder MBL-handelwijze (aantal) | Zonder MBL-handelwijze Plotseling en onverwacht overleden (aantal) | Zonder MBL-handelwijze Niet plotseling/onverwacht overleden (aantal) | Met MBL-handelwijze Totaal met MBL-handelwijze (aantal) | Met MBL-handelwijze NIS rekening houdend met overlijden (aantal) | Met MBL-handelwijze PSB rekening houdend met overlijden (aantal) | Met MBL-handelwijze PSB overlijden mede doel (aantal) | Met MBL-handelwijze NIS overlijden uitdrukkelijk doel (aantal) | Met MBL-handelwijze Toedienen middel overlijden uitdr. doel Totaal toedienen middel (aantal) | Met MBL-handelwijze Toedienen middel overlijden uitdr. doel Euthanasie (aantal) | Met MBL-handelwijze Toedienen middel overlijden uitdr. doel Hulp bij zelfdoding (aantal) | Met MBL-handelwijze Toedienen middel overlijden uitdr. doel Levensbeëindigend hand. zonder verzoek (aantal) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Totaal bekorting | Totaal | 2001 | 140.377 | 79.354 | 46.784 | 32.570 | 61.024 | 10.610 | 25.793 | 2.055 | 17.902 | 4.664 | 3.444 | 283 | 938 |
Totaal bekorting | Totaal | 2005 | 136.402 | 78.391 | 45.928 | 32.463 | 58.011 | 11.056 | 32.229 | 1.504 | 10.261 | 2.960 | 2.297 | 113 | 551 |
Totaal bekorting | Totaal | 2010 | 136.058 | 57.331 | 27.234 | 30.096 | 78.727 | 10.713 | 47.957 | 1.606 | 14.092 | 4.360 | 3.859 | 192 | 310 |
Totaal bekorting | Totaal | 2015 | 147.134 | 61.607 | 24.542 | 37.066 | 85.527 | 7.437 | 50.911 | 1.712 | 18.213 | 7.254 | 6.672 | 150 | 431 |
Totaal bekorting | Totaal | 2021 | 170.972 | 79.268 | 22.195 | 57.073 | 91.608 | 9.931 | 48.580 | 2.657 | 20.640 | 9.799 | 9.038 | 245 | 517 |
Bekortingsvraag niet beantwoord | Totaal | 2001 | 8.157 | 8.157 | 2.100 | 5.066 | 39 | 908 | 44 | 0 | 0 | 44 | |||
Bekortingsvraag niet beantwoord | Totaal | 2005 | 8.497 | 8.497 | 2.249 | 5.217 | 35 | 598 | 398 | 382 | 0 | 16 | |||
Bekortingsvraag niet beantwoord | Totaal | 2010 | 7.240 | 7.240 | 1.050 | 5.627 | 47 | 445 | 71 | 54 | 0 | 17 | |||
Bekortingsvraag niet beantwoord | Totaal | 2015 | 7.535 | 7.535 | 2.502 | 4.530 | 35 | 276 | 192 | 159 | 0 | 33 | |||
Bekortingsvraag niet beantwoord | Totaal | 2021 | 1.737 | 1.737 | 30 | 1.382 | 0 | 56 | 269 | 187 | 0 | 82 | |||
Bekortingsvraag niet gesteld | Totaal | 2001 | 79.354 | 79.354 | 46.784 | 32.570 | |||||||||
Bekortingsvraag niet gesteld | Totaal | 2005 | 78.391 | 78.391 | 45.928 | 32.463 | |||||||||
Bekortingsvraag niet gesteld | Totaal | 2010 | 57.331 | 57.331 | 27.234 | 30.096 | |||||||||
Bekortingsvraag niet gesteld | Totaal | 2015 | 61.607 | 61.607 | 24.542 | 37.066 | |||||||||
Bekortingsvraag niet gesteld | Totaal | 2021 | 80.280 | 79.268 | 22.195 | 57.073 | |||||||||
Bekorting meer dan een half jaar | Totaal | 2001 | 914 | 914 | 75 | 248 | 4 | 464 | 123 | 41 | 51 | 31 | |||
Bekorting meer dan een half jaar | Totaal | 2005 | 317 | 317 | 102 | 16 | 0 | 185 | 14 | 5 | 0 | 9 | |||
Bekorting meer dan een half jaar | Totaal | 2010 | 812 | 812 | 287 | 84 | 0 | 311 | 129 | 102 | 27 | 0 | |||
Bekorting meer dan een half jaar | Totaal | 2015 | 1.017 | 1.017 | 57 | 56 | 0 | 330 | 574 | 524 | 50 | 0 | |||
Bekorting meer dan een half jaar | Totaal | 2021 | 2.283 | 2.283 | 0 | 82 | 0 | 653 | 1.549 | 1.459 | 90 | 0 | |||
Bekorting één tot zes maanden | Totaal | 2001 | 2.702 | 2.702 | 648 | 260 | 46 | 1.226 | 522 | 409 | 60 | 53 | |||
Bekorting één tot zes maanden | Totaal | 2005 | 1.338 | 1.338 | 484 | 217 | 0 | 465 | 172 | 139 | 12 | 21 | |||
Bekorting één tot zes maanden | Totaal | 2010 | 2.580 | 2.580 | 562 | 316 | 33 | 962 | 707 | 685 | 22 | 0 | |||
Bekorting één tot zes maanden | Totaal | 2015 | 2.766 | 2.765 | 158 | 319 | 0 | 1.037 | 1.251 | 1.199 | 46 | 6 | |||
Bekorting één tot zes maanden | Totaal | 2021 | 5.377 | 5.377 | 793 | 354 | 216 | 2.360 | 1.654 | 1.597 | 58 | 0 | |||
Bekorting één tot vier weken | Totaal | 2001 | 5.791 | 5.791 | 569 | 894 | 117 | 2.677 | 1.534 | 1.403 | 46 | 85 | |||
Bekorting één tot vier weken | Totaal | 2005 | 3.445 | 3.445 | 825 | 761 | 35 | 849 | 975 | 866 | 74 | 35 | |||
Bekorting één tot vier weken | Totaal | 2010 | 4.755 | 4.755 | 769 | 1.026 | 25 | 1.385 | 1.549 | 1.466 | 55 | 28 | |||
Bekorting één tot vier weken | Totaal | 2015 | 5.662 | 5.662 | 420 | 1.105 | 93 | 1.608 | 2.436 | 2.359 | 47 | 30 | |||
Bekorting één tot vier weken | Totaal | 2021 | 6.952 | 6.952 | 1.102 | 913 | 159 | 2.188 | 2.589 | 2.531 | 52 | 6 | |||
Bekorting één tot zeven dagen | Totaal | 2001 | 13.089 | 13.089 | 1.604 | 3.760 | 631 | 5.429 | 1.665 | 1.221 | 107 | 337 | |||
Bekorting één tot zeven dagen | Totaal | 2005 | 9.273 | 9.273 | 1.535 | 3.342 | 534 | 3.009 | 853 | 696 | 21 | 136 | |||
Bekorting één tot zeven dagen | Totaal | 2010 | 13.719 | 13.719 | 1.818 | 5.330 | 489 | 4.549 | 1.533 | 1.274 | 50 | 208 | |||
Bekorting één tot zeven dagen | Totaal | 2015 | 12.851 | 12.851 | 749 | 5.030 | 619 | 4.583 | 1.870 | 1.726 | 7 | 137 | |||
Bekorting één tot zeven dagen | Totaal | 2021 | 14.430 | 14.430 | 1.468 | 4.658 | 676 | 5.440 | 2.187 | 1.889 | 21 | 277 | |||
Bekorting minder dan 24 uur | Totaal | 2001 | 10.682 | 10.682 | 1.437 | 4.025 | 843 | 3.719 | 658 | 274 | 18 | 366 | |||
Bekorting minder dan 24 uur | Totaal | 2005 | 9.616 | 9.616 | 973 | 4.634 | 633 | 2.950 | 426 | 179 | 7 | 240 | |||
Bekorting minder dan 24 uur | Totaal | 2010 | 12.299 | 12.299 | 1.482 | 6.909 | 645 | 2.935 | 328 | 264 | 37 | 27 | |||
Bekorting minder dan 24 uur | Totaal | 2015 | 11.994 | 11.993 | 771 | 6.329 | 529 | 3.895 | 469 | 419 | 0 | 50 | |||
Bekorting minder dan 24 uur | Totaal | 2021 | 13.371 | 13.371 | 1.950 | 6.202 | 388 | 4.484 | 347 | 224 | 0 | 123 | |||
Geen bekorting levensduur | Totaal | 2001 | 19.689 | 19.689 | 4.176 | 11.540 | 375 | 3.480 | 118 | 96 | 0 | 22 | |||
Geen bekorting levensduur | Totaal | 2005 | 25.526 | 25.526 | 4.888 | 18.042 | 267 | 2.205 | 124 | 29 | 0 | 95 | |||
Geen bekorting levensduur | Totaal | 2010 | 37.322 | 37.322 | 4.744 | 28.664 | 366 | 3.505 | 44 | 15 | 0 | 29 | |||
Geen bekorting levensduur | Totaal | 2015 | 43.702 | 43.702 | 2.780 | 33.541 | 435 | 6.484 | 462 | 287 | 0 | 175 | |||
Geen bekorting levensduur | Totaal | 2021 | 46.447 | 46.447 | 4.588 | 34.990 | 1.218 | 5.460 | 192 | 163 | 0 | 29 | |||
Bron: CBS. |
Tabeltoelichting
Het Sterfgevallenonderzoek geeft informatie over medische beslissingen die de behandelend arts rond het levenseinde heeft genomen. Voor het onderzoek is een steekproef getrokken uit de doodsoorzaakverklaringen van mensen die in de maanden augustus t/m november van het onderzoeksjaar zijn overleden en die op het moment van overlijden tot de bevolking van Nederland behoorden. De steekproefgegevens zijn omgerekend naar jaarcijfers.
Deze tabel betreft de overledenen naar medische beslissing rond het levenseinde per bekorting levensduur en leeftijd.
Gegevens beschikbaar: 2001, 2005, 2010, 2015 en 2021.
Status van de cijfers
De cijfers in deze tabel zijn definitief.
Wijzigingen per 26 mei 2023:
- Cijfers over 2021 zijn toegevoegd.
- In 2021 zijn er 96 overledenen met onbekende 'medische beslissing levenseinde'. Deze zijn enkel opgenomen in het totaal. Hierdoor tellen de onderliggende cijfers niet exact op tot het totaal.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Het onderzoek vindt vijfjaarlijks plaats.
In 2020 is het onderzoek met een jaar uitgesteld in verband met de hoge werkbelasting in de gezondheidszorg ten gevolge van covid-19. Er is daardoor eenmalig een interval van zes jaar tussen 2015 en 2021.
Toelichting onderwerpen
- Totaal overledenen
- In 2021 zijn er 96 overledenen met onbekende 'medische beslissing levenseinde'. Deze zijn niet opgenomen bij de onderliggende categorieën.
- Zonder MBL-handelwijze
- Overleden personen zonder MBL-handelwijze.
Medische beslissing rond het levenseinde (MBL-handelwijze): indien een
arts meerdere beslissingen heeft genomen, dan is het sterfgeval getypeerd aan de hand van de meest ingrijpende beslissing. Deze wordt aangeduid als de laatst genoemde medische beslissing rond het levenseinde ofwel MBL-handelwijze.- Totaal zonder MBL-handelwijze
- Plotseling en onverwacht overleden
- Persoon die plotseling en onverwacht is overleden en van wie wordt aangenomen dat er geen medische beslissingen rond het levenseinde zijn genomen.
- Niet plotseling/onverwacht overleden
- Met MBL-handelwijze
- Overleden personen met MBL-handelwijze.
Medische beslissing rond het levenseinde (MBL-handelwijze): indien een
arts meerdere beslissingen heeft genomen, dan is het sterfgeval getypeerd aan de hand van de meest ingrijpende beslissing. Deze wordt aangeduid als de laatst genoemde medische beslissing rond het levenseinde, ofwel MBL-handelwijze.
De in de tabel gepresenteerde indeling is oplopend gegroepeerd naar meest ingrijpende handelwijze.- Totaal met MBL-handelwijze
- NIS rekening houdend met overlijden
- Medische beslissing rond het levenseinde waarbij de arts kiest voor het niet instellen of staken van een behandeling (NIS) rekening houdend met bespoediging van het levenseinde van de patiënt.
Bij het niet-instellen van een behandeling kan men denken aan het niet uitvoeren van een operatie of het afzien van het toedienen van zuurstof of het kunstmatig toedienen van voeding. Als een patiënt van de beademing wordt gehaald of men stopt met het toedienen van zuurstof, spreekt men van het staken van een behandeling.
Tot het niet-instellen of staken van een behandeling kan worden besloten als de behandeling geen zin (meer) heeft ('zinloos medisch handelen') of te belastend is voor een patiënt.
- PSB rekening houdend met overlijden
- Medische beslissing rond het levenseinde waarbij de arts intensivering van pijn- en/of symptoombestrijding (PSB) toepast d.m.v. één of meer medicamenten. Hierbij houdt de arts er rekening mee de dat het levenseinde van de patiënt wordt bespoedigd.
- PSB overlijden mede doel
- Medische beslissing rond het levenseinde waarbij de arts intensivering van pijn- en/of symptoombestrijding (PSB) toepast d.m.v. één of meer medicamenten. Hierbij heeft de arts mede het doel het levenseinde van de patiënt te bespoedigen.
- NIS overlijden uitdrukkelijk doel
- Medische beslissing rond het levenseinde waarbij de arts kiest voor het niet instellen of staken van een behandeling (NIS) met bespoediging van het levenseinde van de patiënt als uitdrukkelijk doel.
Bij het niet-instellen van een behandeling kan men denken aan het niet uitvoeren van een operatie of het afzien van het toedienen van zuurstof of het kunstmatig toedienen van voeding. Als een patiënt van de beademing wordt gehaald of men stopt met het toedienen van zuurstof, spreekt men van het staken van een behandeling.
Tot het niet-instellen of staken van een behandeling kan worden besloten als de behandeling geen zin (meer) heeft ('zinloos medisch handelen') of te belastend is voor een patiënt.
- Toedienen middel overlijden uitdr. doel
- Levensbeëindigend handelen door een arts door middel van het
voorschrijven, verstrekken of toedienen van een middel met het
uitdrukkelijke doel het levenseinde van de patiënt te bespoedigen.- Totaal toedienen middel
- Euthanasie
- Er is sprake van euthanasie indien de arts heeft aangegeven dat:
- het overlijden van de patiënt het gevolg is geweest van het gebruik van een middel dat door hem/haar of door een collega is voorgeschreven,
verstrekt of toegediend met het uitdrukkelijke doel het levenseinde te
bespoedigen én
- tegelijkertijd is aangegeven dat de patiënt het middel niet uitsluitend
zelf heeft toegediend of tot zich heeft genomen én
- dat deze beslissing is genomen op uitdrukkelijk verzoek van de patiënt.
- Hulp bij zelfdoding
- Het opzettelijk verlenen van hulp bij levensbeëindigend handelen door de
betrokkene op diens verzoek. Van hulp bij zelfdoding is sprake indien door
de arts is aangegeven dat:
- het overlijden van de patiënt het gevolg is geweest van het gebruik van een middel dat door hem/haar of door een collega is voorgeschreven of verstrekt met het uitdrukkelijke doel het levenseinde te bespoedigen én
- tegelijkertijd is aangegeven dat de patiënt dit middel uitsluitend zelf
heeft toegediend of zelf tot zich heeft genomen én
- de beslissing over deze laatstgenoemde handelwijze is genomen op
uitdrukkelijk verzoek van de patiënt.
- Levensbeëindigend hand. zonder verzoek
- Er is sprake van levensbeëindiging zonder uitdrukkelijk verzoek van de
patiënt indien de arts heeft aangegeven dat:
- het overlijden van de patiënt het gevolg is geweest van het gebruik van een middel dat door hem/haar of door een collega is voorgeschreven,
verstrekt of toegediend met uitdrukkelijk doel het levenseinde te
bespoedigen én
- tegelijkertijd is aangegeven dat deze beslissing niet is genomen op
uitdrukkelijk verzoek van de patiënt.