Zuivering van stedelijk afvalwater; energieverbruik 1981-2012
| Kenmerken installaties | Perioden | Productie en verbruik van biogas Productie (1 000 m3) | Productie en verbruik van biogas Verbruik gasmotoren WKK installatie (1 000 m3) | Productie en verbruik van biogas Verbruik gasmotoren directe aandrijving (1 000 m3) | Productie en verbruik van biogas Verbruik voor opwarming slibgistingstank (1 000 m3) | Productie en verbruik van biogas Verbruik voor slibontwatering (1 000 m3) | Productie en verbruik van biogas Afgefakkeld (1 000 m3) | Productie en verbruik van biogas Afgeblazen (1 000 m3) | Productie en verbruik van biogas Verbruik of toepassing onbekend (1 000 m3) | Productie en verbruik van biogas Aflevering (1 000 m3) | Productie en verbruik overige energie Elektriciteit Aankoop (mln kWh) | Productie en verbruik overige energie Elektriciteit Productie in WKK installaties (mln kWh) | Productie en verbruik overige energie Elektriciteit Totaal verbruik (mln kWh) | Productie en verbruik overige energie Warmteproductie (TJ) | Productie en verbruik overige energie Aardgasverbruik (1 000 m3) | Productie en verbruik overige energie Huisbrandolie verbruik (1 000 l) | Energie-efficiency zuiveringsproces Verbruik per kg verwijd. BZV gemiddelde (kWh) | Energie-efficiency zuiveringsproces Verbruik per kg verwijd. BZV landelijk (kWh) | Energie-efficiency zuiveringsproces Aandeel beluchting in totaalverbruik (% van elektriciteit) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Totaal alle installaties | 2012 | 102.502 | 80.062 | - | 2.333 | 470 | 6.938 | 218 | 3.629 | 9.747 | 539 | 200 | 698 | 1.294 | 23.099 | 246 | 5,5 | 5,1 | 58 |
| Mechanische installaties | 2012 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
| Oxidatiebedden | 2012 | 451 | 207 | - | 103 | - | 38 | 0 | 14 | 89 | 4 | 0 | 4 | 2 | 28 | - | 4,0 | 4,4 | - |
| Aeratietanks | 2012 | 53.197 | 38.009 | - | 1.128 | 107 | 3.074 | 46 | 1.340 | 9.492 | 144 | 78 | 219 | 479 | 1.314 | 58 | 4,5 | 4,5 | 45 |
| Oxidatietanks | 2012 | 12.912 | 11.602 | - | 396 | - | 1.063 | 127 | 452 | 166 | 74 | 23 | 92 | 165 | 660 | - | 5,2 | 4,8 | 56 |
| Oxidatiesloten | 2012 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 33 | 0 | 33 | - | 103 | - | 6,1 | 5,0 | 64 |
| Carrousels | 2012 | 17.490 | 14.464 | - | 633 | - | 1.909 | 42 | 441 | - | 194 | 27 | 221 | 158 | 833 | 5 | 5,8 | 5,3 | 64 |
| Discontinue systemen | 2012 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 | - | 1 | - | 6 | - | 3,3 | 2,7 | 75 |
| Parallelle installaties | 2012 | 2.756 | 1.226 | - | - | - | 161 | - | 1.368 | - | 38 | 2 | 40 | 13 | 160 | - | 6,3 | 5,5 | 54 |
| Tweetrapsinstallaties | 2012 | 15.278 | 14.198 | - | 70 | 363 | 631 | 2 | 14 | - | 42 | 30 | 71 | 186 | 272 | 182 | 5,6 | 6,4 | 53 |
| Membraanbioreactors | 2012 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 | - | 1 | - | 17 | - | 10,3 | 10,3 | 10 |
| Compactinstallaties | 2012 | 420 | 355 | - | 3 | - | 62 | - | - | - | 2 | 1 | 2 | 2 | 20 | - | 4,6 | 4,6 | 32 |
| Slibverwerkingsinrichtingen | 2012 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 7 | 38 | 13 | 289 | 19.687 | - | - | - | - |
| Koude slibgisting | 2012 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 0 | - | 0 | - | 2 | - | 2,8 | 3,1 | 57 |
| Warme slibgisting, enkeltraps | 2012 | 88.134 | 67.244 | - | 1.959 | 470 | 6.230 | 213 | 3.263 | 9.650 | 214 | 134 | 341 | 868 | 1.983 | 240 | 4,9 | 5,1 | 43 |
| Warme slibgisting, tweetraps | 2012 | 14.102 | 12.817 | - | 256 | - | 708 | 0 | 224 | 97 | 19 | 27 | 45 | 137 | 178 | - | 5,3 | 5,3 | 61 |
| Simultaan aërobe slibstabilisatie | 2012 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 233 | 0 | 233 | - | 940 | 5 | 5,8 | 5,1 | 64 |
| Separaat aërobe slibstabilisatie | 2012 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
| Thermische slibstabilisatie | 2012 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 | - | 1 | - | 15 | - | 2,9 | 2,9 | 44 |
| Geen voorziening slibgisting/onbekend | 2012 | 266 | - | - | 119 | - | - | 5 | 142 | - | 71 | 38 | 77 | 289 | 19.980 | - | 4,9 | 5,1 | 50 |
| Cap. klasse NL: 0 i.e. | 2012 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 6 | 38 | 12 | 289 | 19.224 | - | - | - | - |
| Cap. klasse NL: tot 5 000 i.e. | 2012 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 4 | - | 4 | - | 474 | - | 7,2 | 8,8 | 58 |
| Cap. klasse NL: 5 000 tot 10 000 i.e. | 2012 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 10 | - | 10 | - | 19 | 3 | 6,5 | 6,2 | 64 |
| Cap. klasse NL: 10 000 tot 25 000 i.e. | 2012 | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 34 | 0 | 34 | - | 147 | - | 5,5 | 5,1 | 64 |
| Cap. klasse NL: 25 000 tot 50 000 i.e. | 2012 | 3.100 | 1.459 | - | 346 | - | 371 | 0 | 836 | 89 | 79 | 3 | 81 | 22 | 609 | - | 5,2 | 4,9 | 57 |
| Cap. klasse NL: 50 000 tot 100 000 i.e. | 2012 | 11.802 | 9.077 | - | 662 | - | 1.263 | 49 | 585 | 166 | 105 | 18 | 123 | 113 | 1.027 | 18 | 5,0 | 4,8 | 56 |
| Cap. klasse NL: 100 000 tot 250 000 i.e. | 2012 | 42.101 | 35.846 | - | 1.228 | 107 | 3.644 | 153 | 2.018 | 0 | 168 | 70 | 232 | 412 | 927 | 32 | 5,1 | 5,0 | 54 |
| Cap. klasse NL: meer dan 250 000 i.e. | 2012 | 45.499 | 33.680 | - | 97 | 363 | 1.661 | 16 | 190 | 9.492 | 134 | 71 | 203 | 458 | 672 | 193 | 5,3 | 5,2 | 44 |
| Bron: CBS. | |||||||||||||||||||
Tabeltoelichting
Deze tabel bevat cijfers over stedelijke ofwel openbare rioolwaterzuiveringsinstallaties in beheer bij waterschappen. Deze tabel bevat de uitkomsten van het energieverbruik en de energie-opwekking bij het zuiveren van stedelijk afvalwater. De tabel bevat informatie over:
-de productie en het verbruik van biogas, onder andere voor elektriciteitsproductie en verwarming van het slibgistingsproces;
-het verbruik van aardgas, huisbrandolie en elektriciteit;
-warmteproductie door warm water of stoom;
-de productie van elektriciteit met behulp van biogas.
De uitkomsten worden gespecificeerd per type zuivering, per slibstabilisatiemethode en per grootteklasse van de zuiveringsinstallaties.
Gegevens beschikbaar vanaf:
1981 t/m 2012.
Status van de cijfers:
De cijfers in deze tabel zijn definitief.
Wijzigingen per 26 juni 2015:
De tabel is stopgezet.
Wanneer komen er nieuwe cijfers:
Niet meer van toepassing.
Deze tabel wordt opgevolgd door Zuivering van stedelijk afvalwater; energieproductie en energieverbruik. Zie paragraaf 3.
Toelichting onderwerpen
- Productie en verbruik van biogas
- Productie, verbruik en spui van biogas dat ontstaat bij het zuiveren van stedelijk afvalwater en het verwerken van het vrijkomende zuiveringsslib.
Biogas (ook wel gistingsgas of fermentatiegas):
Gas dat vrijkomt bij de vergisting van zuiveringsslib.
---
Biogas bestaat voornamelijk uit methaan (tot circa 80%, afhankelijk van type afvalwater) en kooldioxide. Verder kunnen geringe hoeveelheden stikstof, ammoniak en waterstof en zwavelwaterstof aanwezig zijn.- Productie
- Hoeveelheid geproduceerd biogas uit het vergisten van zuiveringsslib. De productie aan biogas is na 2004 hoger dan het totale verbruik. Dit komt omdat er sindsdien biogas extern wordt gebruikt. Extern verbruik kan bestaan uit aflevering aan een afvalverbrandingsinstallatie dan wel productie van CO2-neutraal aardgas.
- Verbruik gasmotoren WKK installatie
- WKK of Total Energy installatie:
Warmte Kracht koppeling.
---
Via een generator wordt elektriciteit opgewekt. De vrijkomende afvalwarmte van de gasmotor wordt benut voor verwarmingsdoeleinden. Soms wordt, in aanvulling op biogas, ook wat aardgas verstookt in de gasmotoren.
- Verbruik gasmotoren directe aandrijving
- Gasmotoren met directe aandrijving ofwel PE-installatie:
Partial Energy installatie
---
Systeem waarbij een gasmotor rechtstreeks één of meer mechanische apparaten aandrijft (bijv. blowers of pompen) en de afvalwarmte van de motor benut wordt voor verwarmingsdoeleinden. Soms wordt, in aanvulling op biogas, ook wat aardgas verstookt in de gasmotoren.
- Verbruik voor opwarming slibgistingstank
- Het biogas wordt in een verwarmingsketel gebruikt. Met de vrijkomende warmte worden de slibgistingstanks op temteratuur gehouden.
Slibgisting: het onder anaerobe (=zuurstofloze) omstandigheden afbreken van organische stoffen in zuiveringsslib door bacteriën, onder vorming van biogas. Het proces verloopt optimaal bij temperaturen om en nabij 35 graden Celsius.
- Verbruik voor slibontwatering
- Voornamelijk bij slibdroging.
- Afgefakkeld
- Niet-verbruikt biogas wordt met behulp van een affakkelinstallatie verbrand.
- Afgeblazen
- In incidentele gevallen wordt niet-verbruikt biogas rechtstreeks naar de lucht uitgestoten (vanaf 2002 afzonderlijk opgevraagd).
- Verbruik of toepassing onbekend
- Meestal spui zonder fakkelinstallatie.
- Aflevering
- Aflevering aan een afvalverbrandingsinstallatie (vanaf 2005).
- Productie en verbruik overige energie
- Verbruik van elektriciteit, aardgas en huisbrandolie en productie van elektriciteit en warmte bij het zuiveren van stedelijk afvalwater en het verwerken van het vrijkomende zuiveringsslib.
- Elektriciteit
- De aankoop, productie en het verbruik van elektriciteit voor het zuiveringsproces. Hieronder valt niet de elektriciteit voor het transport van afvalwater naar de zuiveringsinrichting.
- Aankoop
- De afname van elektriciteit van het openbare net.
- Productie in WKK installaties
- Eigen elektriciteitsproductie met behulp van gasmotoren en generatoren in een Warmte Kracht koppeling (WKK) ofwel Total Energy-installatie:
energie-omzettingsinstallatie waarbij met een verbrandingsmotor elektriciteit wordt opgewekt. Bij zuiveringsinrichtingen is de brandstof voornamelijk biogas.
- Totaal verbruik
- Het verbruik van de aangekochte en geproduceerde hoeveelheid
elektriciteit.
- Warmteproductie
- Productie van warmte door warm water of stoom in een Warmte Kracht koppeling (WKK), Warmte Kracht centrale (WKC) of verwarmingsketel (ingaande 2004 afzonderlijk opgevraagd).
- Aardgasverbruik
- Het verbruik van aardgas door de rioolwaterzuiveringsinstallaties. Hieronder valt onder andere het verbruik voor ruimteverwarming en het verbruik voor opwarming van de slibgistingstanks. In incidentele gevallen wordt aardgas ook gebruikt als brandstof voor een gasmotor, als aanvulling op biogas.
- Huisbrandolie verbruik
- Het verbruik van huisbrandolie door rioolwaterzuiveringsinstallaties.
- Energie-efficiency zuiveringsproces
- Verbruik per kg verwijd. BZV gemiddelde
- Verbruik per kilogram verwijderde Biochemisch Zuurstof Verbruik gemiddelde.
Gemiddelde van het verbruik aan elektriciteit ten opzichte van de uit het afvalwater verwijderde kg verontreinigingen, uitgedrukt als BZV.
BZV: Biochemisch Zuurstof Verbruik. Een maat voor de hoeveelheid zuurstof die nodig is voor biologische afbraak van de verontreinigingen in het afvalwater.
Gemiddelde: het gemiddelde van de waarden per zuiverings-installatie.
- Verbruik per kg verwijd. BZV landelijk
- Verbruik per kilogram verwijderde Biochemisch Zuurstof Verbruik landelijk.
De som van de verbruiken van elektriciteit van alle rioolwaterzuiveringsinstallaties in Nederland gedeeld door de som van de verwijderde hoeveelheid BZV. Bij dit landelijk gemiddelde tellen grote installaties dus zwaarder mee.
BZV: Biochemisch Zuurstof Verbruik. Een maat voor de hoeveelheid zuurstof die nodig is voor biologische afbraak van de verontreinigingen in het afvalwater.
- Aandeel beluchting in totaalverbruik
- Beluchting is het inbrengen van zuurstof die nodig is voor de biologische afbraak van de verontreinigingen in het afvalwater. Dit gebeurt door middel van pompen, blowers of beluchters die elektrisch worden aangedreven.