Milieukosten van de landbouw, 1990-2007
Verklaring van tekens
Tabeltoelichting
Deze tabel beschrijft de kosten van maatregelen die de milieuverontreiniging door de landbouw bestrijden. Onder de milieukosten vallen de eigen kosten van de agrariër en de betaalde overdrachten/heffingen aan derden. De milieukosten bestaan voor een groot deel uit kapitaallasten (rente en afschrijvingen) van milieu-investeringen.
De milieu-investeringen zijn ook weergegeven. De milieukosten zijn onderverdeeld naar milieucompartiment (onderdeel): water, lucht, bodem, afval, geluid en algemeen. Naast de milieukosten worden de ontvangen subsidies in kaart gebracht. Door bij de milieukosten de betaalde heffingen op te tellen en de ontvangen subsidies af te trekken, ontstaan de netto milieulasten.
Gegevens beschikbaar van 1990 tot en met 2007.
Status van de cijfers:
De gegevens zijn definitief.
Wijzigingen per 7 oktober 2013
Geen, de tabel is stopgezet.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Niet meer van toepassing
Toelichting onderwerpen
- Milieu-investeringen
- Milieu-investeringen zijn extra investeringen (in duurzame kapitaalgoederen) die het gevolg zijn van maatregelen waarmee bescherming, herstel of verbetering van het milieu wordt nagestreefd. Tot en met 1998 werden alleen de niet-rendabele milieuvoorzieningen waargenomen. Vanaf 1999 worden ook rendabele milieuvoorzieningen meegenomen voor zover die zichzelf niet binnen drie jaar terugverdienen. Dit zijn vooral voorzieningen op het gebied van energiebesparing. De milieu-investeringen zijn verdeeld naar milieucompartiment: water, lucht, bodem, afval, geluid en algemeen. Als een bepaalde investering een aanzienlijk deel van een compartiment uitmaakt is deze apart weergeven. Voor het compartiment landschap zijn alleen kosten opgenomen (zie verdere uitleg bij milieukosten compartiment landschap).
- Totaal milieu-investeringen
- Het totaal van alle milieu-investeringen (voor alle milieucompartimenten).
- Totaal compartiment water
- Milieu-investeringen om waterverontreiniging te voorkomen of te beperken. Het grootste deel van de investeringen wordt besteed aan waterrecirculatie. Vanaf 1990 wordt in de glastuinbouw recirculatie van water toegepast, waarbij het opgevangen water meestal wordt gezuiverd. Aanvankelijk werd recirculatie alleen toegepast in de groentensubstraatteelt, maar naderhand ook in de bloemensubstraatteelt.
Substraatteelt is de kasteelt van tuinbouwgewassen op steenwol (in plaats van in de grond) dat wordt doordrenkt met water, waarin specifieke voor de desbetreffende teelt noodzakelijke, voedingszouten zijn opgelost.
Verder zijn er investeringen meegenomen in waterbesparing, waterzuivering, bezinkputten en gewasbescherming.
- Compartiment lucht
- Milieu-investeringen om luchtverontreiniging te voorkomen of te beperken.
- Totaal compartiment lucht
- Compartiment bodem
- Milieu-investeringen om bodemverontreiniging te voorkomen of te beperken.
- Totaal compartiment bodem
- Totaal compartiment afval
- Milieu-investeringen ter voorkoming of beperking van het ontstaan van afvalstoffen.
De investeringen begin jaren negentig zijn een gevolg van een convenant tussen overheid, landbouwbedrijfsleven en bestrijdingsmiddelenindustrie en -handel. In dit convenant werd ondermeer afgesproken dat spuitmachines voortaan een spoelmechanisme/-voorziening bevatten en dat verpakkingen zodanig aangepast worden dat ze over de spoelkop passen. In latere jaren werd de spoelvoorziening geïntegreerd in de spuitapparatuur. Verder zijn investeringen meegenomen in bijvoorbeeld composteringsinstallaties, kunststofscheidingsinstallaties en olierecyclinginstallaties.
- Totaal compartiment geluid
- Milieu-investeringen om geluidshinder te voorkomen of te beperken. Een voorbeeld hiervan is een geluidsarm landbouwvoertuig.
- Totaal compartiment algemeen
- Milieu-investeringen die niet aan één van de compartimenten kunnen worden toegerekend. Het gaat hierbij onder andere om bijdragen van het Ministerie van Landbouw, Natuur- en Voedselkwaliteit (LNV) ten behoeve van ondersteuning bij het investeren in vernieuwingen.
- Milieukosten
- De milieukosten van de eigen milieuactiviteiten (activiteiten in eigen beheer). Deze kosten worden gevormd door de (berekende) kapitaallasten (rente en afschrijvingen), de lopende kosten en overige kosten. De milieukosten zijn onderverdeeld naar compartimenten.
Verder vallen hieronder alle overdrachten aan sectoren buiten de landbouw. Dit zijn bijvoorbeeld milieuheffingen en betalingen voor de afvoer van afval. De betalingen voor de belasting op milieugrondslag worden niet meegeteld omdat de inkomsten tot de algemene middelen van het Rijk behoren. Alleen heffingen waarvan de opbrengst gebruikt wordt om milieuproblemen aan te pakken (zogenaamde bestemmingsheffingen) worden als milieu-uitgaven beschouwd.- Totaal milieukosten exclusief adminis...
- Totaal milieukosten (exclusief administratieve lasten).
De totale milieukosten zijn weergegeven exclusief de kosten die een gevolg zijn van administratieve lasten. De administratieve lasten zijn apart weergegeven om een trendbreuk te voorkomen. Pas vanaf 1998 zijn er gegevens bekend over de administratieve lasten die agrariërs ondervinden van milieuregelgeving. Deze regelgeving werd opgelegd door het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer, en Voedselveiligheid (LNV). Voor 1998 hadden agrariërs ook administratieve lasten maar deze waren toen niet bekend.
- Administratieve lasten
- Het gaat hier om de kosten die de sector landbouw maakt om te voldoen aan informatieverplichtingen voortvloeiend uit milieuwet- en milieuregelgeving van de overheid. Het gaat om het verzamelen, bewerken, registreren, bewaren en ter beschikking stellen van informatie. Vanaf 1998 zijn er cijfers berekend van de administratieve lasten die agrariërs ondervinden van regelgeving opgelegd door het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer, en Voedselveiligheid LNV. Het gaat hier dan vooral om lasten die een gevolg zijn van het Mineralenaangiftesysteem (MINAS). De administratieve lasten die voortvloeien uit de milieuregelgeving van andere instanties zijn niet bekend. Voor 1998 hadden agrariërs ook administratieve lasten maar ook hier ontbreken gegevens om deze te berekenen. Om een trendbreuk te voorkomen zijn de administratieve lasten apart weergegeven en niet bij de totale milieukosten opgeteld. Voor de jaren 2004 en 2005 is ter bepaling van deze administratieve lasten aangesloten bij de berekeningen van het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer, en Voedselveiligheid LNV.
- Totaal compartiment water
- Milieukosten om waterverontreiniging te voorkomen of te beperken.
Deze kosten vloeien voort uit investeringen in de waterrecirculatie glastuinbouw, waterbesparingen, waterzuiveringen, bezinkputten en gewasbescherming. Verder zijn er milieukosten verbonden aan teeltvrije zones. Wanneer landbouwgrond aan watervoerende sloten grenst dan moet er volgens het 'Lozingenbesluit open teelt en veehouderij' een teeltvrije zone aangehouden worden. Deze zone mag ook niet worden bemest of bespoten. De grootte van de teeltvrije zones is afhankelijk van het gewas en de gebruikte spuittechniek. Sommige spuittechnieken voorkomen een door de wind veroorzaakte afwijking aanzienlijk. Voor tijdelijk en blijvend grasland geldt de eis van een teeltvrije zone niet. Daar moet een bemestingsvrije en spuitvrijezone in acht worden genomen. De milieukosten worden gezien als de misgelopen inkomsten uit landbouwproducten die anders op de teeltvrije zone verbouwd hadden kunnen worden.
- Compartiment lucht
- Milieukosten om luchtverontreiniging te voorkomen of te beperken.
- Totaal compartiment lucht
- Compartiment bodem
- Milieukosten om bodemverontreiniging te voorkomen of te beperken.
- Totaal compartiment bodem
- Totaal compartiment afval
- Totale milieukosten ter voorkoming of beperking van het ontstaan van afvalstoffen.
Hieronder vallen hoofdzakelijk de afvoerkosten van afval. In de champignonteelt (voornamelijk 'champost' vervangen door champignoncompost) en de glastuinbouw wordt een groot deel van het organisch afval afgevoerd. Het merendeel van dit afval wordt verwerkt bij composteringsbedrijven. Gebruikte potgrond, perspotten en kokosmatten zijn grondstoffen die verwerkt kunnen worden tot grondverbeteraar. In de glastuinbouw komt afval vrij in de vorm van afgewerkte steenwol en plastic folie uit de substraatteelt. Substraatteelt is de kasteelt van tuinbouwgewassen op steenwol (in plaats van in de grond), dat wordt doordrenkt met water, waarin specifieke voor de desbetreffende teelt noodzakelijke, voedingszouten zijn opgelost. Dit afval moet net als de zogenaamde landbouwfolies (onder andere wikkelfolie en kuilfolie) worden afgevoerd om te worden gerecycled.
- Totaal compartiment geluid
- Totale milieukosten om geluidshinder te voorkoming of te beperken
- Compartiment algemeen
- Milieukosten die niet aan één van de compartimenten kunnen worden toegerekend.
- Totaal compartiment algemeen
- Subsidies
- In sommige gevallen stimuleert de overheid het treffen van milieumaatregelen door subsidiëring van milieu-investeringen. Deze subsidies verlagen de eigen investering en leiden dus tot lagere jaarlijkse kapitaallasten. De kapitaallasten die als gevolg van de ontvangen subsidies niet zijn opgetreden (de 'gesubsidieerde kapitaallasten') worden berekend en als ontvangen overdracht beschouwd.
- Totaal subsidie
- Netto milieulasten (exclusief adminis...
- Ter bepaling van de netto milieulasten worden de milieukosten (eigen milieuactiviteiten) vermeerderd met de betaalde overdrachten en heffingen en verminderd met de voor deze activiteiten ontvangen milieusubsidies. Om een trendbreuk te voorkomen zijn de administratieve lasten (een post waarvan de gegevens voor 1998 ontbreken) apart
meegenomen. - Netto milieulasten (inclusief adminis...
- Ter bepaling van de netto milieulasten worden de milieukosten (eigen milieuactiviteiten) vermeerderd met de betaalde overdrachten en heffingen en verminderd met de voor deze activiteiten ontvangen milieusubsidies. Deze reeks is beschikbaar vanaf 1998 omdat voor die tijd geen gegevens over de administratieve lasten beschikbaar zijn.